آنچه نمی دانیم

در دنیای دانش امروزی از مطالعه ذرات سلولی گرفته تا كهكشان ها عادت بر این است كه كشف وقایع نوین با اهمیت همراه باشد با این شیوه علمی اقدامات پژوهشی همواره از این دیدگاه مورد قضاوت قرار می گیرند كه تا چه حد بر اندوخته های علمی بشر می افزایند

به رغم این رویه علمی این شماره نشریه «ساینس» اختصاص به «نادانسته» ها دارد. مراد از نادانسته ها آن دسته از معماهایی است كه برای مدت های طولانی توجه انسان را به خود جلب كرده است ولی به رغم تلاش های علمی این معماها همچنان بی پاسخ مانده است. از این رو «هیات تحریریه ارشد»، «هیات تحریریه بازبینی علمی»، افراد و نویسندگان ما در مورد «خلاء»های علمی موجود در دیسیپلین های مختلف مورد سئوال قرار گرفتند. سپس مقرر شد كه ۲۵ «نادانسته» بزرگ انتخاب و سئوالات اساسی در مورد آنها مطرح شود. ولی هنگامی كه پاسخ افراد متفاوت دریافت شد ما به سرعت متوجه شدیم كه تعداد واقعی معماهای بزرگ علمی بسیار بیشتر از ۲۵ تا است. یك ارزیابی سریع ما را به رقم ۱۲۵ رساند كه از قضا برابر بود با سالروز نشریه «ساینس». بنا براین به عنوان مقدمه ای بر این شماره «ساینس» كه در ۱۲۵مین سالروز این نشریه منتشر می شود لازم است این نكته را روشن كنیم كه این شماره به مشكلات اجتماعی كه پاسخ علمی خود را دریافت كرده باشند مربوط نمی شود. به همین ترتیب این شماره نشریه چیزی در مورد دستاوردهای آتی علمی نخواهد داشت. این شماره نشریه بر خلاف رویه ۱۲۵ ساله نشریه اختصاص دارد به نادانسته های بزرگ علمی كه معمولاً توسط خود دانشمندان مطرح شده است. این سئوالات یا معماها فرصت های علمی اند كه هنوز كسی قادر به استفاده از آنها نشده است. از میان این ۱۲۵ سئوال مقدمتاً ۲۵ سئوال گزینش شدند. این گزینش بر اساس گستردگی و همچنین امكان تاثیر آنها بر سایر دیسیپلین های علمی صورت پذیرفت. پاسخ به برخی از این معماها اثرات آنی و گسترده ای به جا می گذارد. برای نمونه این معما كه تركیب كهكشان ها از چه عناصری تشكیل می شود مورد توجه دیسیپلین های علمی متفاوتی است. سئوالات دیگری نظیر اینكه آیا ممكن است یك واكسن واقعی و موثر برای بیماری «ایدز» پیدا شود، تاثیرات گسترده اجتماعی از خود به جا می گذارد. به همین ترتیب این سئوال كه دی اكسیدكربن تولید شده در فرآیندهای صنعتی تا چه حد موجب گرم شدن زمین می شود تاثیر فراوانی بر استراتژی توسعه صنعتی انسان خواهد داشت. برخی از این سئوالات مثل «انرژی تاریك» جدیدند. برخی دیگر مثل چگونگی ترمیم اعضا در دوزیستان بیش از صد سال است كه مورد توجه دانشمندان قرار گرفته اند.نشریه الكترونیكی دیگری وابسته انتشارات «ساینس» نیز شماره مخصوصی به مناسبت ۱۲۵مین سال انتشار این نشریه فراهم كرده است. این شماره مخصوص، اختصاص به پیری دارد (www.sageke.org). در این شماره مباحث بااهمیتی در مورد پیری مورد بحث قرار می گیرد. سایت دیگری نیز چگونگی اطلاع رسانی سلولی را برگزیده است. در این سایت كه به (www.stke.org) معروف است مقالات كلاسیكی كه تاثیری ژرف در زمینه اطلاع رسانی سلولی داشته اند مورد بحث قرار می گیرند. سایت دیگر موسوم به «موج بعدی علم» (www.nextwave.org) به زندگینامه دانشمندانی می پردازد كه تمامی عمر خود را صرف كلنجار رفتن با سئوالات علمی كرده اند كه نهایتاً نیز توانسته اند پاسخی برای آنها پیدا كنند. ما مطمئنیم كه ۱۲۵ نادانسته مطرح شده در این ویژه نامه تنها بخش كوچكی از پرسش هایی است كه در دنیای علم مطرح بوده و هنوز پاسخی برای آنها پیدا نشده است. بنابراین از شما درخواست می كنیم به یاری ما بیائید و نظرات خود را در خصوص ۱۲۵ سئوال مطرح شده توسط ما و هر آنچه كه ما از قلم انداخته ایم در سایت ویژه «ساینس» كه مختص این ویژه نامه طراحی شده است، www.sciencemag.org/sciext/eletters/۱۲۵th، مطرح كنید. در پایان بر خود لازم می بینیم كه از شما به خاطر مطرح كردن پرسش هایی كه مدت زمانی است دغدغه ذهنی شما بوده و زمان زیادی را نیز صرف یافتن جواب برای آنها كرده اید، پوزش بخواهیم.

دونالد كندی،كالین نورمن

ترجمه:زینب همتی