تاثیر خشکسالی بر جنگلهای استان کهگیلویه و بویراحمد

خشکسالی از دیدگاه کارشناسان متخصص تعاریف متعددی دارد اما بطور کلی خشکسالی عبارت است از اینکه میزان بارندگی اگر در یکسال زراعی کمتر از متوسط بارندگی مرسوم ورایج در یک منطقه باشد گوییم درآن منطقه خشکسالی اتفاق افتاده است

خشکسالی از دیدگاه کارشناسان متخصص تعاریف متعددی دارد اما بطور کلی خشکسالی عبارت است از اینکه میزان بارندگی اگر در یکسال زراعی کمتر از متوسط بارندگی مرسوم ورایج در یک منطقه باشد گوییم درآن منطقه خشکسالی اتفاق افتاده است. با ازعان به اینکه کشور ما در کمربند خشکی جهان قرار گرفته است لذا خشکسالی متوالی یا متناوب دور از انتظار نیست بنا برین همواره بایستی آمادگی روبرو شدن با خشکسالی را داشته باشیم و با ارائه راهکارهای علمی وفنی از اسیب های بیشتر به منابع طبیعی و کشاورزی جلوگیری کنیم.

بررسی های بعمل آمده از سیمای کلی مناطق مورد مطالعه از جنگلهای استان نشان می دهد که به دلیل کم بارشی وخشکسالی در سالیان اخیر در جنگلهای استان اکثر درختان جوان وجست گروههای بلوط ضعیف وعلائم سرخشکیدگی به وضوح نمایان است.بنا به گفته اهالی بومی ساکن در منطقه سرخشکیدگی درختان به صورت فعلی تا کنون سابقه نداشته و بیشتر مربوط به خشکسالی مکرر و کم بارشی طی دو سال اخیر می باشد. مع الوصف مشاهده درختان و بررسی دقیق توسط کارشناسان بخش تحقیقات جنگل بیانگر این موضوع است که درختان جوان وشاخه زاد وجشت گروهها بیشتر در معرض خشکیدگی قرار گرفته اند درحالی که درختان دانه زاد کهن احتمالا به دلیل طیف وسیع بردباری در مقابل شرایط نامساعد محیطی و گسترش ریشه ها وجذب بهتر رطوبت از اعماق خاک شاداب و سرحال ترمی باشند.

نوع خاک وموقعیت قرار گرفتن و جهت شیب نیز در شادابی درختان موثر می باشد بطوریکه درختان جوانی که بر روی دامنه های جنوبی و رو به شیب های جنوبی ودر روی خاکهای مارنی مستقر می باشند به دلیل آفتاب گیر بودن بیشتر این دامنه ها و به تبع آن تبخیر بیشتر رطوبت خاک کماکان بیشتر در معرض خشکی قرار گرفته و علائم خشکیدگی سرشاخه در آنها مشاهده می گردد. درختانی که از نظر وضعیت فیزیولوژیک ضعیف بوده آثار و علائم آفات برگخوار بویژه غربالی برگ و سایر امراض نظیر پوسیدگی و گال تنه بر روی سرشاخه و تنه مشاهده می گردد بیشتر در معرض خشکیدگی قرار گرفته اند. سرشاخه زنی و ایجاد حریق و آتش سوزی در تنه و کف جنگل نیز در مناطقی که در دسترس انسان بوده درختان جنگلی بیشتر آسیب دیده اند.

● راهکارهای مبارزه با خشکسالی

در زمینه مبارزه با خشکسالی در مناطق جنگلی ومرتعی چون سطح وسیعی از پستی وبلندی های منطقه از جنگل ومرتع تشکیل شده است لذا مبارزه با خشکسالی همانند اراضی کشاورزی امکان پذیر نیست اما با کنترل آبهای سطحی وجلوگیری از هدر رفت آب و ممانعت از استفاده بی رویه از سفره های زیر زمینی امکان تغذیه زیرزمینی ریشه های درختان جنگلی و گیاهان مرتعی فراهم می گردد . و در مناطقی که درختان جنگلی و گیاهان مرتعی در معرض تهدید خشکسالی می باشند کاشت محصولات هیدروفیت(آب دوست) نظیر برنج ، چغندر، ذرت، و درختان صنوبر حتی الامکان خودداری گردد .

پوشش سیمانی کانالهای هدایت آب و استفاده از سیستم های تحت فشار و آبیاری بارانی وقطرهای محصولات باغی وزراعی یکیدیگر از راههای مبارزه با خشکسالی است. بارور کردن ابرها نیز یکی از راههای مبارزه با خشکسالی است که بسته به شرایط اقلیمی هرمنطقه ونوع ابر حاکم بر اقلیم دارد که بدلیل هزینه زیاد توجیه اقتصادی ممکن است نداشته باشد.

مسعود یوسفی