راه‌های پیشگیری از عوارض کار با رایانه

باید اذعان داشت که کار با رایانه کسی را بیمار نکرده و عوارضی را به وجود نمی آورد ، بلکه رفتارهای غلط و ناصحیح و غیراصولی ، درجه تأثیرپذیری منفی را در کار با رایانه بالا برده و …

باید اذعان داشت که کار با رایانه کسی را بیمار نکرده و عوارضی را به وجود نمی آورد ، بلکه رفتارهای غلط و ناصحیح و غیراصولی ، درجه تأثیرپذیری منفی را در کار با رایانه بالا برده و شخص را دچار عوارض مختلف می کند رعایت اصول بهداشت کار ، شرط درست و صحیح کار کردن با رایانه است که در زیر به برخی از این اصول اشاره می‌شود :

کارکنانی که با رایانه کار می‌کنند ، در زمان استخدام و شروع به کار و سپس به طور سالیانه ( در قالب معاینات دوره ای ) باید توسط متخصصان چشم یا بینایی سنجی مورد معاینه و آزمایشات لازم قرار گیرند و به توصیه های پزشک ، توجه جدی شود.

در معاینات قبل از استخدام و دوره‌ای، به عوارض و بیماریهای مفصلی و عضلانی توجه شود و کارکنانی که به دردهای مفصلی ، کمردرد ، شانه و ...مبتلا شده اند به سرعت به پزشک طب کار یا سایر متخصصان مراجعه کنند.

در دوران بارداری،‌ زنان از کار با رایانه معاف شوند. محدودیت کار با رایانه در نظر گرفته شود و توأم با استراحت‌های کوتاه مدت در بین کار باشد. توصیه می‌شود برای هر یک ساعت کار مداوم ،‌۱۵ دقیقه استراحت در نظر گرفته شود. در هنگام استراحت بین کار بایستید ، قدم بزنید و فکر خود را به موضوعات دیگر متمرکز کنید. ماهیچه‌های خود را شل و سپس آنها را بکشید و وضعیت آنها را تغییر دهید . نرمش در هنگام استراحت و بین کار سودمند است . ( برای رفع خستگی می توان از حرکات کششی استفاده نمود ) . برای کاهش خستگی چشم باید هر چند مدت یک بار به نقطه ای در فواصل دور نگاه کنید . در هنگام کار با رایانه اگر بدن کشیده باشد و سر بالا نگاه داشته شود و شانه‌ها آویزان باشد بالا تنه در راحت ترین حالت قرار خواهد گرفت ، چرا که بد نشستن انجام کار را سخت‌تر کرده و منجر به خستگی ماهیچه‌ها و ایجاد عوارض می‌شود. روشنایی محل کار باید مخلوطی از نورسفید و زرد بوده ( ترجیحاً از لامپ مهتابی استفاده شود ) و شدت آن درحدود ۳۰۰ لوکس باشد. میز کار طوری قرار گیرد که روشنایی لامپ‌های سقف در طرفین قرار گیرد و از قرار دادن میز در محلی که نور لامپ مستقیماً در برابر کاربر باشد خودداری شود. در استفاده از روشنایی طبیعی نیز نباید صفحه مانیتور در برابر پنجره قرار گیرد .

برای به حداقل رساندن فشار بر روی گردن و کمر ، استفاده از گیره های اوراق یا کاغذ گیر لازم است .

وقتی با رایانه کار ندارید چاپگر آن را خاموش کنید و یا آن راخارج از محیط کار قرار دهید. برای هوای اتاق کار، دمای ۲۳-۱۹ درجه سانتی گراد و رطوبت حدود ۵۰ درصد مناسب است. به منظور رفع آثار مخرب و سوء کارهای تولید شده از رایانه و ضمایم آن، بهتر است با باز کردن درب و پنجره‌ها و یا تعبیه دستگاه تهویه، هوای اتاق به طور مرتب تعویض شود. صندلی و میز مورد استفاده در حفظ سلامت و فرم عضلات و اسکلت بدن نقش بسیار مهمی دارند ، بنابراین، باید اصول ارگونومیک در انتخاب آنها رعایت شود . در زیر به مواردی از آنها اشاره می شود :

ارتفاع صندلی باید قابل تنظیم باشد . ارتفاع ۶/۴۰ تا ۵۲ سانتی متر برای صندلی های فشرده یعنی قرار گرفته در زیر باری معادل ۴/۴۵ کیلوگرم توصیه می شود . ارتفاع صندلی طوری تنظیم شود که مانع وارد شدن فشار اضافی بر ناحیه زیر ران ها شود یعنی ارتفاع صندلی از فاصله کف اتاق تا ناحیه زیر ران ها در حالتی که شخص نشسته است کمتر باشد . طول تشک صندلی ۳۸ تا ۴۳ سانتی متر و عرض آن ۴۵ سانتی متر باشد . برای افراد چاق صندلی های پهن تر توصیه می شود .

ضخامت تشک در حدود ۴ تا ۵ سانتی متر باشد و رویه ان از جنسی باشد که اصطلاحاً بتواند تنفس کند و لبه جلو صندلی ، گرد و لبه بیرونی آن ، نرم باشد .

زاویه پشتی با تشک صندلی ، حداقل ۹۰ تا ۱۰۵ درجه باشد . برای کاهش فشار وارده بر دیسک ها زاویه تا ۱۲۰ درجه ترجیح دارد . عرض پشتی صندلی هم باید حداقل ۵/۳۰ سانتی متر در ناحیه کمر باشد . بعضی از صاحب نظران ، ارتفاع پشتی صندلی را حداقل ۵۰ سانتی متر توصیه می کنند . به هر حال ،‌ پشتی صندلی باید طوری تنظیم شود تا از مهره های کمری محافظت کند .

برای تکیه گاه کمر ، استاندارد ASNI تکیه گاهی را توصیه می کند که ۹/۲۲-۲/۱۵ ارتفاع و ۵/۳۰ سانتی متر عرض داشته باشد و به فاصله ۲/۱۵ تا ۴/۲۵ سانتی متر از نقطه مرجع صندلی قرار گیرد . تکیه گاه کمر باید در حدود ۵ سانتی متر نسبت به پشتی صندلی برجستگی داشته باشد .

صندلی های مورد استفاده در کار با رایانه بهتر است دسته دار بوده و دسته آن با ارتفاع میز کار مطابقت داشته باشد . همچنین دارای ۵ چرخ بوده و چرخان باشد . شیب کف صندلی ۵ تا ۱۵ درجه برای تمایل به جلو و ۵ درجه تمایل به عقب را امکان پذیر سازد . در صورت نیاز استفاده از زیرپایی توصیه میش ود . بهترین وضعیت برای تغییر حالت پا استفاده از تکیه گاه است.

میزکار نیز باید قابل تنظیم باشد و سطح کار باید در ترازی قرار گیرد که ارتفاع کار کردن را با ارتفاع آرنج هم تراز کند. سطح صفحه کلید ، هم ارتفاع با دسته صندلی و آرنج باشد و مچ ها به طور عادی روی صفحه کلیدها قرار گیرد، به طوری که هنگام کار، ساعدها تقریباً موازی با افق قرار گرفته و زاویه بین مچ دست و ساعد ، ۵ تا ۱۰ درجه باشد. در برخی از بررسی‌ها (ارتفاع سطح کار را حدود ۵۸ تا ۷۱ سانتی متر توصیه می‌کنند) موقعیت mouse در همان ارتفاع و فاصله نسبت به صفحه کلید است. صفحه مانیتور نیز باید طوری تنظیم شود که بالاترین سطح آن در امتداد دید چشم‌ها قرار گیرد و زاویه صفحه آن نسبت به خط فرضی عمود بر میز ، ۱۰ تا ۲۰ درجه در نظر گرفته شود . فاصله مناسب بین چشم و صفحه نمایش ۶۰-۵۰سانتی متر است. بهترین رنگ برای صفحه مانیتور سبز تیره رنگ کهربایی است. سفید بر روی سیاه نیز تباین خوبی دارد، اما ممکن است انعکاس درخشندگی را افزایش دهد ولی سیاه بر روی سفید درخشندگی را کاهش می‌دهد.