چگونگی درمان اختلالات املایی دانش آموزان

در فرآیند یاددهی، یادگیری، هر وقت صحبت از نوشتن در حوزه املا و انشا می شود، معمولا ارزشیابی پر رنگ تر از آموزش به نظر می رسد. شاید به این خاطر که معلم انتظار دارد، دانش آموز نیازهای …

در فرآیند یاددهی، یادگیری، هر وقت صحبت از نوشتن در حوزه املا و انشا می شود، معمولا ارزشیابی پر رنگ تر از آموزش به نظر می رسد. شاید به این خاطر که معلم انتظار دارد، دانش آموز نیازهای آموزشی در زمینه املا و انشا را به روش غیر مستقیم و از مراحلی که در خواندن و رونویسی درس ها انجام می شوند، فرا بگیرد. به همین دلیل، برای آموزش مستقیم درس املا ضرورت کمتری حس می شود.

درس املا از دو جنبه آموزشی و آزمونی مد نظر است.

هدف از املا:

نوشتن غیر فعال به نیمه فعال و سپس به مرحله فعال رسیدن است. املا در حقیقت پلی است برای گذر از مرحله غیر فعال به فعال. زبان وسیله ارتباط گفتاری و نوشتاری است، اگر کودک زبان نوشتاری را خوب فرا نگیرد، در برقراری ارتباط خود با جامعه دچار مشکل خواهد شد.املا بخشی از برنامه آموزشی است که در آن خلاقیت و تفکر همگرا مطرح است. چند ادراک و خرده مهارت باید درگیر شود تا به شکل نوشتار در آید. ( آوانگاری و صوت آموزی، تجزیه و بحث تعمیم اصوات و در آخر نرمش حرکتی)

املا : یک مهارت زبانی - بیانی است. املا فرآیند انتقال زبان گفتاری (صحبت کردن) به شکل نوشتاری با استفاده از نمادهای ترسیمی (حروف الفبا و کلمات فارسی ) و اصول قواعد دستور زبان است.( هادگز، ۱۹۸۲)

مهارت املا نویسی:

به معنی توانایی جانشین کردن صحیح صورت نوشتاری حروف ،کلمات و جمله ها به جای صورت آوایی آن هاست. دانش آموزان باید به این مهارت دست یابند تا بتوانند به خوبی بین صورت تلفظی کلمه ها و حروف سازنده آن ها پیوند مناسبی برقرار کنند. بدین ترتیب زمینه لازم برای پیشرفت آنان در درس های جمله نویسی، انشا و به طور کلی مهارت نوشتن بهتر فراهم می شود.بدیهی است نوشتاری که با غلط های املایی همراه باشد ارتباط زبانی بین افراد جامعه به خوبی برقرار نمی شود. بنابراین، لزوم توجه به این درس کاملا روشن است. علاوه بر اهداف فوق ، املانویسی، دانش آموزان را یاری می کند تا مهارت های خود را در زمینه های زیر تقویت کنند :

۱) گوش دادن با دقت

۲) تمرکز و توجه داشتن به گفتار گوینده (معلم )

۳) آمادگی لازم برای گذر از رونویسی (نوشتن غیر فعال ) به جمله نویسی و انشا (نوشتن فعال )

اهداف اصلی درس املا را این گونه دانسته اند:

ایجاد مهارت در کاربرد صحیح کلمات

زیبا نویسی، تند نویسی

آشنایی دانش آموزان با شیوه ها و قواعد درست نوشتن

دلایل مختلفی می تواند باعث ضعیف شدن املای دانش آموزان شود:

محیط:

فضا و محیطی که دانش آموز در آن املا می نویسد از لحاظ نور و دمای محیط مناسب نباشد .

معلم:

معلم با حرکت مداوم هنگام گفتن املا باعث شود که محرک شنوایی برای تمام دانش آموزان یکسان نباشد یا این که کلمات را صحیح تلفظ نکند ویا معلم املا را همراه لهجه بگوید.

خود دانش آموز:

گاهی دانش آموزان از لحاظ شنوایی یا بینایی دارای مشکل هستند یا این که بعضی موارد آموزشی را به خوبی یاد نگرفته اند. مثلا بحث تشدید را به درستی نمی دانند. بارها این سؤال برای دانش آموزان پیش آمده که آیا این کلمه تشدید دارد یا ندارد یا تشدید این کلمه روی کدام حرف است؟ و این خود دلیل بر این است که اکثر دانش آموزان موضوع تشدید را به خوبی یاد نگرفته اند.

انواع اختلالات املایی و راه های درمان آن:

عوامل متعددی موجب اختلالات املایی دانش آموزان می شود که شدیدترین و مهم ترین آن «شناخت صدا و حروف» است. دیگر اختلالات از نوع دیداری، شنیداری، دقت و آموزشی هستند.

ـ در کلاس اول بیش ترین اختلالات شنیداری، دیداری و گاهی آموزشی است.

ـ در کلاس دوم بیشترین اختلالات دقت، آموزشی و شنیداری می باشد.

ـ در کلاس سوم بیشترین اختلالات آموزشی، شنیداری و دقت است .

ـ در کلاس چهارم بیشترین اختلالات آموزشی، دیداری و دقت است.

ـ در کلاس پنجم بیشترین اختلالات آموزشی، دقت و دیداری است.

فاطمه زهرا خزاعی- آموزگار دبستان نسیبه