پشت پرده سیاست

یکی از موثر ترین و در عین حال ناپاک ترین عناصر حکومت پهلوی که روابطی بسیار نزدیک با محمد رضا شاه داشت هوشنگ دولو قاجار بود. نامبرده در دوران سلطنت پهلوی و به طور مشخص در زمان حکومت …

یکی از موثر ترین و در عین حال ناپاک ترین عناصر حکومت پهلوی که روابطی بسیار نزدیک با محمد رضا شاه داشت هوشنگ دولو قاجار بود. نامبرده در دوران سلطنت پهلوی و به طور مشخص در زمان حکومت محمد رضا با استفاده از نفوذی که در مزاج شاه داشت به هر آنچه می خواست می رسید و هر چه اراده می کرد از طریق شاه محقق می نمود. در این مقال مروری مختصر بر زندگی و فعالیت های هوشنگ دولو قاجار خواهد شد.‏

امیر هوشنگ دولو قاجار فرزند محمد ولی خان آصف الدوله در سال ۱۲۸۵ هجری شمسی در تهران به دنیا آمد. پدر او از طایفه دولو ایل قاجار بود و از طریق مادرش

منیر اعظم دختر کامران میرزا نایب السلطنه به خاندان سلطنتی قاجار بستگی داشت.

هوشنگ دولو که ظاهرا عنوان "پیشخدمت مخصوص اعلی حضرت همایونی" را داشت در واقع فردی همه کاره در حکومت پهلوی به حساب می آمد. بسیاری از مقامات و شخصیت های سیاسی از طریق او صاحب مناصب مهمی چون وزارت و سفارت و ... گردیدند.‏

حسین فردوست که از نزدیک با وی آشنایی داشت در مورد او می نویسد: "این مرد از روزی که پیدا شد بلافاصله به اتاق خواب محمد رضا راه یافت، زیرا دختر های زیبای ایرانی و فرانسوی را می شناخت و می توانست بیاورد و همین کافی بود. دولو باغ بزرگی و خانه قدیمی ولی وسیع (مقابل پمپ بنزین جاده شمیران، نزدیک تجریش) داشت. ... تریاکی شدید بود و به دستور محمد رضا بهترین تریاک ایران به وفور برای خودش و همه مجانی در اختیارش قرار می گرفت. هر روز مقامات مهمی به خانه دولو می رفتند. هر کسی که می خواست وکیل یا سفیر یا وزیر بشود، افسری می خواست سرتیپ یا سر لشکر یا سپهبد بشود.

فردی که پرونده داشت و می خواست از مجازات عفو شود و یا طرف را محکوم کند و امثالهم. او تمام درخواست ها را در اتاق خواب محمد رضا به اطلاعش می رساند و بدون استثنا همه تصویب می شد."‏

دولو در قاچاق مواد مخدر و باند مافیای این مواد دست داشت و حتی یک بار در خارج از کشور در اسفند ۱۳۵۰ هنگامی که در ژنو در حال تحویل مواد مخدر به حسن قریشی بازرگان ایرانی مقیم سوئیس بود توسط پلیس این کشور دستگیر شد. شاه که در زمان این حادثه در سن موریتس بود بلافاصله به ژنو رفت و دولو را آزاد کرد و با هواپیمای شخصی خود به ایران بازگرداند.‏سوء استفاده ها و فساد دولو به حدی بود که شاه شخصا او را فردی "غوطه ور در فساد" می نامید. اما جالب توجه اینکه این شخص غوطه ور در فساد، تا آخرین لحظات عمر رژیم در مصدر امور بود و همچنان مورد توجهات ویژهٔ شاه بود. از جمله آخرین عزل و نصب هایی که با وساطت دولو انجام گرفت انتصاب عبدالعظیم ولیان به استانداری خراسان و تولیت آستان قدس رضوی بود. جالب توجه اینکه نامبرده که شخصی بد دهن و بسیار منفور بود و به علت فشار افکار عمومی از مقام وزارت تعاون برکنار گردیده بود با توسل به هوشنگ دولو توانست مجددا به مصدر امور دولتی برگردد. ‏دولو در بحبوحه انقلاب از ایران گریخت و چند سال بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در پاریس درگذشت.

ساناز علیمحمدی