بیماری های پوستی دریا

اگر به سواحل دریای خزر سفر کرده باشید, حتما اسب هایی را دیده اید که برای سوارکاری آماتور در مسافت های کوتاه کرایه داده می شوند

اسب‌سواری ساحلی ممکن است به مشمشه، کزاز، سیاه‌زخم و بیماری‌های دیگر منجر شود

خطر اسب‌سواری برای پوست

دکتر ابوالفتح محرابیان

متخصص پوست

عضو هیات‌علمی دانشگاه ارتش

اگر به سواحل دریای خزر سفر کرده باشید، حتما اسب‌هایی را دیده‌اید که برای سوارکاری‌ آماتور در مسافت‌های کوتاه کرایه داده می‌شوند. این اسب‌ها معمولا برخلاف اسب‌های حرفه‌ای، شناسنامه ندارند و عمدتا متعلق به روستاییان بومی منطقه هستند و سلامت آنها از سوی ارگان خاصی تایید شده نیست، در حالی که معمولا افراد برهنه که به قصد آب‌تنی و شنا در کنار ساحل حضور دارند و به‌خصوص کودکان خردسال، مشتری سواری با آنها هستند بنابراین در این یادداشت به بیماری‌های پوستی ناشی از این کار یا بیماری‌های مشترک انسان و اسب که از طریق پوست قابل سرایت‌اند، می‌پردازم.

مشکلات حاصل از این اسب‌سواری ساحلی به ۲ دسته کلی حساسیت‌های پوستی و بیماری‌های عفونی تقسیم می‌شوند. در کودکانی که از درماتیت آتوپیک رنج می‌برند یا افرادی که پوست حساسی دارند، تماس پوست با پوست اسب که روی آن عوامل همزیست با حیوان یا مایت‌ها (حشرات ریز) سکونت دارند، می‌تواند باعث تشدید بیماری و ایجاد خارش حاد شود. قسمت دوم مشکلات احتمالی مربوط به بیماری‌های عفونی مشترک بین انسان و اسب است. مهم‌ترین این بیماری‌ها ناشی از قارچ‌هایی هستند که بین انسان و حیوان مشترکند و باعث کچلی‌های پوست و مو در انسان می‌شوند. در رتبه بعدی جرب اسبی یا گال اسبی است و بعد از آن سایر بیماری‌های نادرتر که عبارتند از:

۱. مشمشه:عامل این بیماری «سودومونا مالئی» است. اگر اسبی به بیماری مشمشه مبتلا شود، باکتری عامل بیماری را از طریق ترشحات خود به خارج دفع می‌کند و می‌تواند انسان را مبتلا ‌کند. میکروب مشمشه از راه خراش‌ها و زخم‌های جلدی قابل سرایت است.

۲. کزاز: باکتری عامل این بیماری از راه خراش و زخم‌های جلدی وارد بدن می‌شود و در بافت‌های مجروح رشد و تولید سم و بیماری می‌کند. البته خوشبختانه در حال حاضر تمام نوزادان در بدو تولد در مقابل این بیماری واکسینه و مصون می‌شوند.

۳. سیاه‌زخم (شاربن): انسان در اثر تماس با اسب آلوده از طریق خراش‌های جلدی و مخاطی ممکن است دچار بیماری سیاه‌زخم شود.

۴. بیماری‌های دیگر: از دیگر بیماری‌های مشترک انسان و اسب که کمتر دیده می‌شوند، می‌توان از سل پوستی، لپتوسپیروز، آبله اسبی و لنفانژیت واگیر یا مشمشه کاذب که از بیماری‌های مزمن اسب است و به وسیله یکی از انواع قارچ‌ها ایجاد می‌شود، نام برد. چنانچه اسب آلوده باشد، از طریق زخم‌ها یا خراش‌های پوستی یا از طریق استفاده مشترک از وسایلی مثل زین، این بیماری‌ها قابل سرایت به انسان است.

تمام کسانی که به اسب‌سواری در کنار ساحل تمایل دارند، باید حداقل به ظاهر اسبی که کرایه می‌کنند، توجه داشته باشند که زخم، ترشح یا لکه‌های ریزش مو روی بدنش نباشد. علاوه بر این، هرگز نباید با مایو و لباس شنا سوار اسب شد، بلکه باید با پوشش کامل اسب‌سواری کرد و حتی‌الامکان در اولین فرصت دوش گرفت و بدن خود را با آب و صابون شست.

چرا پس از آب تنی در دریا باید دوش گرفت؟

با شروع فصل گرما و تعطیلات تابستان که بازار مسافرت به سواحل زیبای دریای خزر داغ می‌شود، شنا و آب‌تنی نیز رونق می‌یابد اما متاسفانه سواحل دریای خزر فاقد پلاژهای کافی مجهز به دوش‌ برای همه مسافران است بنابراین بسیاری از مسافرانی که در سواحل محدودی که از ویلا‌های خصوصی یا مناطق در اختیار ارگان‌ها و نهاد‌ها آزاد مانده‌اند، اقدام به آب‌تنی و شنا می‌کنند، امکان دوش گرفتن و شستشوی بدن یا حتی تعویض لباس ندارند و انجام این امور را موکول به رسیدن به منزل یا هتل و مسافرخانه‌های محل اقامت می‌کنند. در اینجا به مشکلات ناشی از این کار می‌پردازیم.

همه می‌دانیم با ساخت و سازهای ۱۰ سال اخیر در نوار ساحلی دریای خزر به‌وسیله افراد حقیقی و حقوقی، یعنی سازمان‌های دولتی، نهادهای مختلف و مردم، مقادیر زیادی فاضلاب انسانی وارد دریای خزر می‌شود که این موضوع بر آلودگی این دریا می‌افزاید و شنا کردن در آن را برای سلامت مضر می‌کند.

نخستین آلودگی‌ها از مناطق شهری و از طریق رودخانه‌های اطراف به دریای خزر وارد می‌شود که منشاء این آلودگی از فاضلاب انسانی است. به این طریق میکروب‌ها وارد دریای خزر می‌شوند و آب دریا را آلوده می‌کنند. گروه بعد که باعث ایجاد آلودگی در دریای خزر می‌شود، کودها و سموم کشاورزی است که از طریق کوهستان‌ها و زمین‌های کشاورزی اطراف وارد دریای خزر می‌شود.

با توجه به آنچه گفته شد، ثابت می‌شود دوش گرفتن و شستن سر و بدن پس از آب‌تنی در دریا ضروری است و انجام نشدن این کار باعث بروز مشکلات جدی می‌شود:

۱) مشکلات میکروبی حاصل از آلودگی‌های فاضلابی.

۲) حساسیت‌های پوستی ناشی از باقی ماندن املاح، آلودگی‌های شیمیایی یا پلانکتونی آب روی سطح پوست و تشدید درماتیت‌ها در افراد حساس. دقت کنید پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان چون تماس این مواد را با سطح پوست بیشتر می‌کند، مشکل را شدت خواهد داد (به‌خصوص برای بانوان).

۳)دسته سوم مشکلات، ناشی از مرطوب ماندن لباس‌ها و تعویض نکردن آنها به‌ویژه برای بانوان است. این مشکل به‌خصوص در فصول گرم سال باعث افزایش احتمال بروز بیماری‌های قارچی پوست به‌دلیل شرایط مساعد برای رشد آنها و به دنبال آن ایجاد خارش و ابتلا به عفونت‌های قارچی و باکتریایی واژن می‌شود.

۴) در صورت نشستن بدن بعد از آب‌تنی در دریا، به علت احتمال باقی ماندن ذرات ریز ماسه یا پلانکتون‌ها در لابلای چین‌های بدن و دستگاه تناسلی در بانوان، درماتیت و خارش پوستی ایجاد می‌شود بنابراین به تمام مسافران محترم سواحل زیبای شمال توصیه می‌شود حتی‌الامکان در دریا شنا نکنند و در صورت تمایل، حداقل در مناطق امن و مناطقی که دارای پلاژهای مجهز به دوش هستند، شنا کنند که بتوانند بلافاصله پس از شنا، بدن و به‌خصوص چین‌های بدن مانند کشاله ران را با مواد شوینده بشویند و کاملا خشک کنند و حتما بعد از آن لباس خشک و تمیز بپوشند.

توصیه‌های پوستی لب دریا

دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده

متخصص پوست و رییس مرکز تحقیقات پوست و سلول‌های بنیادی

تماشای خانواده‌ای که به اتفاق هم کنار دریا آمدند تا از با هم بودن لذت ببرند، زیباست اما من گاهی با اتفاقاتی مواجه می‌شوم که به‌عنوان یک پزشک بر خود لازم می‌دانم خطرهای ناپیدای این سفر زیبا را تذکر دهم و با هشدار به موقع اجازه ندهم سفر لب دریا به خاطره‌ای تلخ تبدیل شود. در ذیل نمونه‌هایی از آنچه مدنظرم هست، می‌آورم.

۱. پابرهنه راه رفتن روی شن‌ها

گرچه شاید این حس لذت‌بخش و خوشایند باشد اما متاسفانه در موارد زیادی دیده‌ایم به خاطر مراعات نکردن برخی افراد بطری‌‌های نوشیدنی یا ظروف شکستنی‌ در کنار ساحل و روی شن‌ها رها شده‌اند و تکه‌های تیز و برنده آنها لابلای شن‌ها مخفی مانده‌اند و به پای یک بچه‌ یا بزرگسال به شدت آسیب زده‌اند.

خطر بریدگی، احتمال عفونت زخم (برحسب اینکه عمق بریدگی چقدر باشد)، خطر وجود جسم خارجی (اگر تکه شکسته بزرگ باشد و در پوست فرد برود) یا خطرهای جدی دیگر برای سلامت عروق (اگر تکه شکسته کوچک باشد)، خطرهای پنهان شن‌های ساحلی است. در مورد بیماران دیابتی یا کسانی که حس لامسه‌شان به‌دلیل آسیب‌ عروق و اعصاب تخریب‌شده، این آسیب و حتی خطر سوختگی ناشی از داغ بودن شن‌ها وجود دارد.

۲. استفاده از وسایل مشترک تفریح‌های ساحلی

جلیقه‌های نجات مخصوص قایق‌سواری که مورد استفاده عموم است، نباید در تماس مستقیم با پوست قرار بگیرد، به خصوص کسی که پوست حساس دارد یا کودکان، باید آن را روی لباس بپوشد. اگر می‌خواهید سوار قایق‌ شوید یا از وسایل شنا و تیوپ‌های مخصوص استفاده کنید هم حتما باید از تماس پوست با آن خودداری کنید. توصیه ما استفاده از وسایل شخصی در این موارد است.

۳. حفاظت نشدن در برابر نور آفتاب

متاسفانه سرطان پوست اولین سرطان شایع ایرانی‌هاست و از مهم‌ترین عوامل بروز آن آفتاب است. اشعه‌های مضر آفتاب (اشعه فرابنفش) به دلیل سوراخ بودن لایه ازون که تا حدی می‌توانست مانع رسیدن آن به زمین باشد، به زمین می‌رسد و سلامت پوست را در معرض خطر قرار می‌دهد. سرطان پوست می‌تواند معادل بروز سرطان و دست‌اندازی سلول‌های بدخیم به سایر ارگان‌ها باشد. کافی است با یک فرد مبتلا صحبت کنید تا ببینید چطور ناگهان سرطان پوست سلامت همه ارگان‌های بدنش را نشانه گرفته است و استفاده از ضدآفتاب‌های مخصوص با قدرت محافظتی مناسب (مناسب SPF) و قدرت پوشانندگی خوب باید برای همه اعضای خانواده حتی کودکان، قبل از رفتن کنار ساحل استفاده ‌شود. بهتر است از اسپری‌های ضدآفتاب که کرم را با پوشانندگی خوب روی پوست می‌پاشند، انتخاب کنید اما حواستان باشد ابتدا ضدآفتاب را کف دستتان اسپری کنید و سپس آن را به صورت خود یا بچه‌ها بمالید چون تماس کرم ضدآفتاب با چشم‌ها خطرناک است.

۴. اعتماد کامل به ضدآفتاب‌ها

یکی از اشتباه‌های دیگر خانواده‌ها این است که ساعت‌ها زیر نور آفتاب کنار ساحل مشغول بازی و تفریح می‌مانند به این امید که به پوستشان ضدآفتاب زده‌اند. بهتر است برای بازی بچه‌ها یا نشستن لب ساحل، از سایه‌بان استفاده کنید (سایه‌بان‌های سیار با قابلیت نصب و حمل آسان، در بازار موجود هستند). به خودتان یادآوری کنید اشعه ماورای بنفشA (۹۵ درصد اشعه ماورای بنفش) و اشعه ماورای بنفشB(۵ درصد از اشعه ماورای بنفش) در کمین سلامت پوست شما و خانواده‌تان است. اشعه ماورای بنفش می‌تواند به اپیدرم و درم نفوذ کند و هرچه قدرت نفوذ به پوست و مدت تماسش بیشتر باشد، فرد بیشتر آسیب می‌بیند. ایجاد رادیکال‌های آزاد، از بین بردن و ضعیف کردن سیستم ایمنی بدن و تخریب سلول‌های مخصوص آن و آسیب به DNA از زیان‌های اشعه است. این اشعه به موج پیری معروف است و باعث افتادگی پوست و ایجاد چروک می‌شود. اشعه ماورای بنفش B هم در مهار سیستم ایمنی بسیار ماهرانه عمل می‌کند اما می‌توانیم با حفاظت در برابر آفتاب، مانع رسیدن این اشعه‌های مضر به بدن شویم و با تغذیه درست و تغییر شیوه زندگی، به ترمیم سلول‌های آسیب‌دیده در اثر آفتاب، کمک کنیم. توصیه ساده و بسیار ساده من به شما، نوشیدن چای سبز است. چای سبز چون به صورت سرد هم سرو می‌شود، می‌تواند نوشیدنی مناسب کنار ساحل و لذت‌بخش باشد. این نوشیدنی خوب تغییرات روی DNA را ترمیم خواهد کرد.

نسیم تقوی