روحیه تسلیم پذیری در برابر خدا

بنده خالص فقط به دنبال اطاعت محض از خداست و به همه عبادات یکسان می نگرد و همه را موجب تکامل و رسیدن به قرب خدا می داند و حتی در سخن گفتن و سکوت نیز خواست خداوند را در نظر می گیرد

بنده خالص فقط به دنبال اطاعت محض از خداست و به همه عبادات یکسان می‌نگرد و همه را موجب تکامل و رسیدن به قرب خدا می‌داند و حتی در سخن گفتن و سکوت نیز خواست خداوند را در نظر می‌گیرد.شکی نیست که ستایش و تقدیس خداوند وظیفه ذاتی انسان است، اما باید دانست که هدف و معنای عبادات، تسلیم پذیری محض در برابر دستورات خدا است، فلذا باید از تمام واجباتی که خدا امر کرده در جای خودش تبعیت کرد و نباید انسان بر اساس میل شخصی خود دست به گزینش بزند و از بعضی دستورات و اوامر دینی پیروی نکند. به عنوان مثال، خداوند همانطور که دستور داده عبادتش کنیم، به سایر وظایف اجتماعی هم دستور داده است، بنابراین انجام کلیه دستورات خداوند به موقع خودش واجب و لازم است. گزینشی عمل کردن در برابر امر خدا کار شیطان است.

بر اساس قرآن مجید، خداوند پس از آفرینش انسان به فرشتگان فرمان داد که بر آدم سجده کنند؛ اما شیطان پس از چند هزار سال عبادت از فرمان خدا سرپیچی کرد. ریشه سرپیچی شیطان از دستور خدا برای سجده انسان، عدم اطاعت محض و خودخواهی بود. به واقع او بنده خداوند نبود بلکه بنده دل خویش بود و آن گونه که خود می‌خواست به عبادت می‌پرداخت و ثابت کرد که از آغاز به خداوند ایمان مطلق نداشته است و تا جایی ازخداوند پیروی کرد که به انسانیت و خودخواهی او ضربه وارد نگردید.

در صورتی که خداوند از بندگان خویش می‌خواهد که بنده مطلق او باشند و کاملا تسلیم او گردند و آن گونه که او می‌خواهد و فرمان می‌دهد از او تبعیت و پیروی کنند. اگر آن گونه که خود می‌خواهند عمل کنند، بنده دل خویش هستند نه بنده خداوند. اگر خداوند به ما فرمان داده که با تحمل مشقت و سختی‌ها به مکه برویم و به ما دستور داده که هنگام احرام سر خویش را بپوشانیم و از اصلاح موی خود و استفاده از عطر خودداری کنیم، از آن‌روست که می‌خواهد رسم بندگی را به ما بیاموزد و ما را به تمرین بندگی وا دارد تا تسلیم محض او گردیم و تابع دل خویش نباشیم و حتی عبادت را از آن محبت که موافق طبع و خواست دلمان است انجام ندهیم.

گاهی انسان عبادت را از آن جهت که موافق میل خویش می‌بیند، انجام می‌دهد و اگر آن را با میل خویش موافق نیافت از انجامش خودداری می‌کند. به عنوان مثال چون شرکت در جهاد را موافق روح قهرمانی و بزرگنمایی خویش می‌یابد آن را برمی‌گزیند، اما وقتی ترس از جان مانع شرکت در جهاد شد، با توجیهات گوناگون فعالیت اجتماعی دیگری را مهمتر و برتر از جهاد معرفی می‌کند. در آنجا که رفاقت و معاشرت با دیگران را برای خویش مفید دید، فضایلی را برای آن بر می‌شمارد؛ اما وقتی معاشرت با دیگران را سودمند نیافت، عزلت و انزوا گزینی را بر می‌گزیند و آنرا مقدس و باعث محفوظ ماندن از گناه و معصیت جلوه می‌دهد. خلاصه این که او با شگردهای گوناگون از راه و مسیر خداوند کناره می‌گیرد و در پی رسیدن به خواست دل و اعمال هوای نفس خویش چه بسا از آیات و روایات نیز مدد می‌گیرد. در واقع این شیوه هواپرستی است نه خداپرستی.وقتی انسان خدا را بندگی می‌کند که بر انجام فرمان خداوند استوار بماند و پا روی نفس نهد و در هیچ شرایطی از اطاعت حضرت حق سرپیچی نکند نه این که امروز چیزی را موافق اسلام بیابد و فردا آن را کفر معرفی کند! بنده خالص خدا فقط به دنبال اطاعت خداست و به همه عبادات یکسان می‌نگرد و همه را موجب تکامل و رسیدن به قرب خدا می‌داند.

بنابراین برای نماز، روزه، حج و جهاد یکسان است. برای او تفاوت نمی‌کند که عبادت با رحمت و مشقت انجام می‌گیرد یا آسان و کم‌زحمت باشد. او حتی در سخن گفتن و سکوت نیز خواست خداوند را ملاحظه می‌کند. آنجا که بیداری و بی‌خوابی سلامتی او را به خطر افکند استراحت را برای خویش واجب می‌بیند. او برای شناخت وظایف خویش از قرآن و روایات و فقه کمک می‌گیرد و به دور از پیروی هوای نفس همه وظایف خویش را با نیت الهی انجام می‌دهد و در همه فعالیت‌ها و حرکات و سکنات، انگیزه الهی پشتوانه و عامل حرکت اوست.