معرفی یک ابزار جهت ارزیابی تجارت اخلاقی در زنجیره تامین

امروزه افزایش سرعت انتقال داده ها به وسیله فناوری و تکنولوژی های جدید موجب ارتقای سطح آگاهی و دانش مصرف کنندگان شده است

امروزه افزایش سرعت انتقال داده‌ها به وسیله فناوری و تکنولوژی‌های جدید موجب ارتقای سطح آگاهی و دانش مصرف‌کنندگان شده است‌. مصرف‌کنندگان‌امروزی خواستار خرید محصولاتی هستند که حداقلی از الزامات حقوق بشر و قوانین بین‌المللی کار در زنجیره تامین را رعایت کنند‌.

اشتیاق استفاده از محصولات با رعایت اصول اخلاقی به‌گونه‌ای است که تعریف رقابت را در بنگاه‌های اقتصادی به چالش کشیده است. به این منظور شرکت‌ها، کارخانه‌ها و سازمان‌ها به جهت افزوده شدن بُعد اخلاقی به کیفیت محصول خود، به دنبال ابزارهایی هستند تا از رعایت الزامات اخلاقی در زنجیره تامین خود اطمینان حاصل نمایند‌. یکی از این ابزارها انجام ممیزی توسط شرکت‌های شخص ثالث بر اساس الزامات SMETA است که در ادامه معرفی می‌شود.

برای مثال در خلال بازی‌های جام جهانی فوتبال ۱۹۹۶ گزارشی از نحوه تولید توپ‌های فوتبال تعریف جدیدی از کیفیت را به ارمغان آورد. در آن روزها هنگامی که دنیا غرق در شادی و هیجان جام جهانی بودو کیفیت توپ‌های جدید شرکت‌های معروف خودنمایی می‌کرد یک گزارش از شهرسیالکوت واقع در کشور پاکستان نظرها را به خود جلب کرد. نیروی کار کودک به کار گرفته شده در این شهر قطعا بر خلاف قوانین بین‌المللی کار (ILO ) و علاوه بر آن نشانگر عدم توجه شرکت‌های تولیدی به زنجیره تامین بود‌.

این اتفاق بیانگر کار کودکان ۵ الی ۱۴ ساله به مدت ۱۰ تا ۱۱ ساعت در روز بوده است که منجر به شروع اقداماتی نظیر توافقنامه آتلانتا به تاریخ ۱۴ فوریه ۱۹۹۷ و پس از آن کمپین حمایتی ۲۰۱۰ آفریقای جنوبی شده است‌.

فراگیری مباحث تولید پایدار، مسوولیت اجتماعی شرکت‌ها و تولید سبز نیز نیاز بنگاه‌های اقتصادی را به داشتن ابزاری جهت اطمینان از وجود سیستم مدیریتی در زنجیره تامین بیشتر کرد. هم اکنون مدیران ارشد، سرمایه گذاران، سهامداران خرد و کلان، کارکنان و حتی مصرف‌کنندگان نیاز مبرمی به داشتن ابزاری جهت اعطای بر چسب «Fair Trade» یا «تجارت اخلاقی» احساس می‌کنند.

معرفی (SEDEX) مرکز مبادله داده‌های اخلاقی تامین‌کنندگان:

مرکز غیردولتی فوق الذکر در سال ۲۰۰۱ با هدف مدیریت دانش،‌اندازه‌گیری و بهبود داده‌های اخلاقی در زنجیره تامین جهانی در کشور انگلستان پدید آمد‌. این مرکز ماموریت خود را چنین عنوان می‌کند:

Sedex «شرکت‌های عضوش را قادر می‌سازد تا در فضای مجازی اطلاعات اخلاق تجاری زنجیره تامین خود را به صورت شفاف، ایمن و کارآمد مدیریت کند.»

این مرکز هم اکنون دارای بیش از ۲۷۰۰۰ عضو در ۱۵۰ کشور جهان است و گزارش‌های موجود در پایگاه اینترنتی آن بیانگر روند رو به رشد گرایش به این موضوع در سطح دنیا است.

مبانی الزامات SMETA - ممیزی تجارت اخلاقی اعضای SEDEX:

SMETA به عنوان یک الگو برای اولین بار در سال ۲۰۰۸ توسط گروه ممیزین SEDEX معرفی شد. به استناد این الگو شرکت‌ها قادر به مستندسازی مباحث مورد نظر تجارت اخلاقی شده و نحوه گزارش دهی ممیزین به شکلی واحد میسر شد.

این الزامات برچهار ستون زیر بنا نهاده شده است

۱.استانداردهای کارگری

۲.ایمنی و بهداشت

۳. محیط زیست

۴. درستی و‌امانتداری در تجارت

سرفصل‌های الزامات بر اساس ستون‌های اصلی فوق عبارتند از:

نیروی کار اجباری، آزادی پیوستن به انجمن و اتحادیه‌های کارگری، عدم استفاده از نیروی کار کودک، دستمزد معیشتی، ساعت کاری، سلامتی و ایمنی، تبعیض، رابطه استخدامی مشخص، قرادادهای فرعی، کار در خانه، کار مهاجرین و آژانس‌های کاریابی، محیط زیست و منافع اجتماعی. در ممیزی بر اساس این الزامات همانند سایر سیستم‌های مدیریتی اطمینان از نگرش مدیریت ارشد سازمان و نیز وجود سیستم در زیر ساخت سازمان مخصوصا منابع انسانی مورد ارزیابی قرار می‌گیرد و نتیجه به صورت یک گزارش در پایگاه اینترنتی Sedex بارگذاری می‌شود‌. به این صورت شرکت‌های عضو قادر خواهند بود گزارش ممیزی بر اساس الزامات SMETA را بنا به سیاست و صلاح‌دید خود در اختیار مشتریان قرار دهند. به این ترتیب نیازی به انجام ممیزی‌های مکرر توسط مشتریان مختلف نیست و این گزارش در یک بازه زمانی سه ساله معتبر خواهد بود.

همان‌گونه که ملاحظه می‌فرمایید ابزار معرفی شده قادر است اعتبار برند (نام تجاری) را حفظ کند و به این ترتیب در خدمت توسعه تجارت هرسازمان قرار گیرد.

امید است شرکت‌های کشورمان نیز در بهره‌گیری از ابزارهای از این دست برای معرفی استاندارد‌های بالای اخلاقی خود کوشا باشند‌.

کوشا ستوده