ترور ساده و اهداف پیچیده

ترور خانم بی نظیر بوتو به لحاظ عملیاتی اهمیت زیادی نداشت و اجرای آن در محیط آشوب زده و ناامن پاکستان چندان مشکل نبود, اما از جهت اهداف پیچیده و پیامدهای متنوع آن, بسیار اهمیت دارد خانم بوتو ظاهرا قربانی گروهی شد که نقش خود او در تقویت آن گـروه افراطی یعنی گروه طالبان غیرقابل انکار است

‌ترور خانم بی نظیر بوتو به لحاظ عملیاتی اهمیت زیادی نداشت و اجرای آن در محیط آشوب زده و ناامن پاکستان چندان مشکل نبود، اما از جهت اهداف پیچیده و پیامدهای متنوع آن، بسیار اهمیت دارد. خانم بوتو ظاهرا قربانی گروهی شد که نقش خود او در تقویت آن گـروه افراطی یعنی گروه طالبان غیرقابل انکار است. تقویت مادی و سیاسی گروه طالبان – و به تبع آن تشکیل گروه القاعده– ظاهرا با هدف کمک به افغانی‌ها برای خلا صی از شر اشغالگران شوروی انجام شد، اما چه کسی است که نداند یک گروه افراطی برای پیگیری اهداف خود هیچ حد و مرزی نمی‌شناسد و این اصل بدیهی با ترور خـانم بـوتو بار دیگر به صورت آشکار در برابر دیدگان تحلیلگران سیاسی و آحاد مردم قرار گرفت. ‌ ‌

نکته دیگری که در این حادثه می‌تواند عبرت ا~موز باشد بازی چندگانه آمریکاست. آمریکایی‌ها که در دهه ۹۰ صحنه گردان اصلی حمایت‌های پاکستان از طالبان بودند، در ۸ سال گذشته با قاطعیت از مواضع پرویز مشرف حمایت نمودند و امروز هم چهره‌ای به شدت عزادار به خود گرفته‌اند و ترور خانم بوتو را حمله به دموکراسی در پاکستان می‌نامند. رفتار پرنفوذ‌ترین شبکه تلویزیونی آمریکا یعنی‌ CNN ‌نیز در این حادثه دیدنی بود. پس از ترور منجر به قتل خانم بوتو، تا ساعتها مهمترین و شاید تنها خبری که توسط ‌CNN‌به سراسر جهان مخابره می‌شد این قتل بود، اما پس ازچند ساعت، یک خبر مرتبط با این ترور در راس خبرهای این شبکه و برخی شبکه‌های دیگر غربی قرار گرفت. براساس این خبر، خانم بوتو حدود ۲ ماه قبل با ارسال E-mail ‌برای یکی از دوستان خود، از تهدیدهای موجود علیه وی خبر داده و به صراحت اعلام کرده است که پرویز مشرف مسئول جان اوست! این خبر درحالی اعـلام مـی‌شـود کـه در همین دو ماه، اخبار رسمی و غیررسمی از مذاکرات پشت پرده بوتو با مشرف برای تـقـسـیم قـدرت مـخـابره می‌شد. همچنین خانم بوتو برخلاف نواز شریف بر حضور فعال در انتخابات مجلس پاکستان– که قرار است تا ۹ روز دیگر برگزار شود– تاکید داشـت و لذا صحت و دقت اخبار مرتبط با ‌ E-mail‌ موردنظر، به شدت مورد تردید است. البته این سخن به معنای رد کلی فرضیه <نقش داشتن مشرف در ترور خانم بوتو> نمی‌باشد بلکه آنچه در این زمینه بسیار مشکوک به نظر می‌رسد تلاش جدی رسانه مهم امریکایی برای تبلیغ پـیـرامـون E-mail‌ منتسب به خانم بوتو است و نشان می‌دهد که تداوم کینه ورزی‌ها و افزایش دشمنی میان طـوایف مختلف در پاکستان، از اهداف اصلی برخی قدرت‌های فرامنطقه‌ای است. این روش در سال‌های اخیر در داخل کشورهای مختلف منطقه تجربه شده و گاه با تحریک دشمنی‌ها میان کشورهای گوناگون در منطقه ما، مورد توجه قرار گرفته است. ‌ ‌

از سوی دیگر امریکائی‌ها که در سال‌های اخیر از جــدی‌تــریــن حــامـیــان پــرویــز مـشـرف و روش‌هـای دیکتاتورگونه او بوده‌اند، اکنون آنچنان برای خانم بوتو سوگواری می‌کنند که گویی هیچ گاه از فشارهای وارده تـوسط دولـت مشـرف بـر خانم بوتو و حزب او اطلاع نداشته‌اند. امریکائی‌ها از یک طرف پرویز مشرف را قهرمان مبارزه با تروریسم طالبانی می‌نامند و از او تجلیل می‌کنند و از سوی دیگر با تجلیل کم سابقه از رهبر اپوزیسیون پاکستان – خانم بوتو– ترور او را <جنگ با دموکراسی> می‌نامند و هم زمـان، از طـریـق یـکـی از مـهم‌ترین رسانه‌های خود، به تحریک احساسات پاکستانی‌ها و سایر ملتهای منطقه می‌پردازد که <خـانم بوتو دو ماه پیش به یکی از دوستان خود E-mail‌ زده و مسئولیت قتل احتمالی خود را به گردن مشرف انداخته است!>‌!‌

مجمـوعـه مسـائـل فـوق نشان می‌دهد که نباید در مورد نقش امریکا در منطقه دچار این ساده انگاری شویم که مشکلات معتنابه آن کشور در عراق و افغانستان، امریکا را به موجودی کاملا مفلوک و عاجز تبدیل کرده که می‌توان با آسودگی آن را کنار گذاشت و سپس به دلخواه، امور منطقه را رتق و فتق کرد.

به صورت خلاصه، ترور خانم بوتو و حواشی آن سه نکته مهم را برای مردم و صاحب نفوذان کشورهای منطقه و به ویژه سیاستمداران ایران آشکار ساخت.

نخست آنکه بار دیگر ثابت شد تقویت گروههای افراطی– حتی اگر با اهداف ظاهرا موجه انجام شود – نهایتا به شرایطی منجر خواهد شد که خارج از اراده حامیان گروههای افراطی خواهد بود. نکته دوم یادآوری مجدد نقش امریکا و قدرت ایذایی آن کشور در تحولات منطقه‌ای می‌باشد. در کنار این دو نکته، ترور خانم بوتو نشان داد که آنچه گروه‌های افراطی را بیش از هرچیز آزار می‌دهد پافشاری برروش‌های دموکراتیک به ویژه انتخابات برای مقابله با دیکتاتوری‌ها و خودسر‌ی‌های قدرتمندان است. خانم بوتو علیرغم اختلا ف نظرهای اصولی که با پرویز مشرف داشـت درعـیـن حال تلاش گسترده‌ای را آغاز کرد تا با به حاشیه راندن خشونت‌های رایج در پاکستان از طریق صندوق‌های رای و با روش‌های تدریجی، تغییرات لازم را در عرصه سیاسی و اجتماعی کشور خود ایجاد نماید. همین اراده خانم بوتو باعث شد که دیکتاتور پاکستان، ماه‌ها با بازگشت او به کشورش مخالفت کند. البته او پس از آنکه تحت فشارهای داخلی و خارجی به این بازگشت رضـایت داد، از تامین حداقل امنیت برای خانم بوتو خودداری کرد تا در نخستین روز از ورود او به پاکستان دهها نفر در انفجار کشته شوند و در دومین حادثه نیز خود او قربانی گردد. عامل قتل بوتو هرکس باشد و دولت پاکستان در قتل او دست داشته باشد یا نداشته باشد، این ترور نشان می‌دهد که دشمنان آزادی بیش از هرچیز از روش‌های دموکراتیک و آرام وحشت دارند.