نمایشی تکراری با بازیگران همیشگی

مروری بر انگیزه های برگزار کنندگان دور جدید مذاکرات خذسازش در واشنگتن

پس از مدت‌ها گمانه‌زنی سرانجام نشست انتقال مذاکرات غیرمستقیم سازش به مذاکرات مستقیم با حضور ابومازن، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین ، نتانیاهو نخست‌وزیر صهیونیست‌ها ، مبارک رئیس‌جمهور مصر، عبدالله دوم پادشاه اردن به میزبانی باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا در واشنگتن (۱۱ شهریور) برگزار شد. در این نشست بر اموری نظیر برگزاری دور دوم این نشست در مصر (۲۳شهریور)، دیدارهای ابومازن و نتانیاهو به طور منظم، ادامه فعالیت آمریکا برای به اصطلاح روند صلح خاورمیانه و... تاکید شد. محافل رسانه‌ای و سیاسی آمریکا تلاش کردند تا این نشست را گامی مهم در اجرای روند به اصطلاح صلح خاورمیانه نشان دهند. در کنار آنچه در این نشست و حاشیه‌های آن مورد تاکید قرار گرفت، یک اصل اساسی قابل توجه است و آن موقعیت هر کدام از حاضران در این روند است که می‌تواند دلیل اصرار آنها بر نشست مذکور باشد که از هم‌اکنون بسیاری از ناظران سیاسی آن را شکست‌خورده می‌دانند. اهدافی که در نهایت به قربانی ساختن‌ فلسطین و حقوق فلسطینی‌ها ختم خواهد شد.

● نگاه بازیگران

الف ) میزبان در بحران

باراک اوباما در حالی نشست واشنگتن را با ادعای صلح خاورمیانه برگزار کرد که کارنامه وی شرایطی خاص را به نمایش می‌گذارد. شرایط نامناسب اقتصادی در سراسر آمریکا، چالش دموکرات‌ها برای انتخابات میان دوره‌ای کنگره با حضور فعال جمهوریخواهان ، نیاز اوباما به نمایش کارنامه‌ای موفق از شعار تغییر در آستانه نشست سالانه مجمع عمومی سازمان ملل و... چالش‌های اوباما را تشکیل می‌دهد. شرایط اوباما چنان بحرانی است که بسیاری تکرار دوران ریاست‌جمهوری اوباما را امری دور از ذهن می‌دانند.

با این تفاسیر اوباما با رویکرد به تحولات خاورمیانه و قربانی ساختن آشکار فلسطین تلاش کرده تا اولا، با حل چالش‌های صهیونیست‌ها از حمایت‌های لابی صهیونیست‌ در جهت تبلیغات انتخاباتی دموکرات‌ها برخوردار شود هر چند که جمهوریخواهان نیز برای رسیدن به این امر به هر ابزاری متوسل می‌شوند. همچنین با نام اجرای شعار تغییر خواستار رویکرد مردم به نامزدهای دموکرات گردد.

ثانیا، اوباما با رویکرد به فلسطین به دنبال آوردن ثروت‌های عربی به اقتصاد آمریکا برای نجات این کشور و ایجاد تغییراتی هر چند جزئی در اقتصاد آمریکا تا پیش از انتخابات میان دوره‌ای کنگره است. جلب رضایت اعراب برای خرید تسلیحات بالغ بر ۶۰میلیارد دلار در این چارچوب قابل ارزیابی است. اوباما با این اقدامات فریبنده ، اجرای سناریوی قدیمی آمریکا برای احیای جایگاه خود در میان ملت‌های خاورمیانه را پیگیری می‌کند.

ثالثا، آمریکا با سلسله پرونده هایی مانند صلح خاورمیانه ، خروج یگان‌های رزمی آمریکا در عراق، فعال شدن در افغانستان، تاکید بر مبارزه با تروریسم در سراسر جهان و... تلاش دارد تا شعار تغییر خود را برای نشست سالانه سازمان ملل (اوایل مهر ماه) به نمایش گذارد تا کشورها و افکار عمومی جهان به پذیرش طرح‌های آینده خود متقاعد سازد. این امر برای خروج آمریکا از انزوای جهانی و مقابله با ورود بازیگران جدید به صحنه بین‌الملل امری ضروری است که اوباما نیز مانند بوش در اجرای آن چندان موفق نبوده است.

ب) غرق در بحران

بازیگر دیگر نمایش واشنگتن را نتانیاهو به نمایندگی از رژیم صهیونیستی تشکیل می‌داد. این رژیم بویژه پس از یورش به ناوگان امدادرسانان به غزه و بیداری افکار عمومی در قبال مساله فلسطین با بحران‌های شدیدی مواجه شده به‌گونه‌ای که اصول زیر بنایی این رژیم شامل ارتش، اقتصاد و کوچ یهودیان جهان به سرزمین‌های اشغالی را نیز با چالش مواجه کرد. صهیونیست‌ها با حمایت آشکار آمریکا و غرب و با قربانی ساختن فلسطین در لوای نشست واشنگتن تلاش کرده‌اند تا حدودی از شرایط کنونی خارج شوند. تحمیل خواسته‌های خود به فلسطینی‌ها مبنی بر تثبیت اراضی اشغال شده و استمرار شهرک سازی در کرانه باختری و قدس ، حذف آرام اصولی چون حق بازگشت آوارگان فلسطینی به وطن و پایان اشغال اراضی اشغالی ۱۹۶۷ و قدس، وادار ساختن اعراب به پذیرش روند سازش، خروج این رژیم از انزوای جهانی به بهانه گام برداشتن این رژیم در مسیر به اصطلاح صلح، سوق دادن افکار عمومی به روند سازش در واشنگتن و دور شدن از ادامه محاصره غزه و اشغالگری صهیونیست‌ها در کرانه باختری و قدس در حالی که صهیونیست‌ها با گرفتن فرصت یک‌ساله برای اجرای روند سازش عملا شرایط را برای ادامه جنایات و اشغالگری خود فراهم ساخته‌اند و... از جمله اهدافی است که صهیونیست‌ها از روند سازش در واشنگتن پیگیری می‌کنند، در حالی که تمام حقوق فلسطینیان در این میان پایمال می‌گردد.

ج) روزهای سخت رئیس تشکیلات

ابومازن، رئیس تشکیلات خودگردان را نیز باید بازیگر دیگری دانست که در نشست واشنگتن منافع خود را پیگیری کرده است. ابومازن که همواره از روند سازش برای حفظ قدرت بهره‌برداری کرده‌ اکنون نیز در کنار اجبار اعمال شده از سوی آمریکا و صهیونیست‌ها برای پذیرش دور جدید روند سازش، تلاش کرده تا با جلب رضایت آمریکا و صهیونیست‌ها به نحوی قدرت خویش را در برابر گرایش روزافزون فلسطینی‌ها به مقاومت حفظ کند. وی در حالی در روند سازش حضور یافت که همزمان نیز مجوز سرکوب گروه‌های مقاومت در کرانه باختری را از آمریکا کسب کرد و نتیجه آن بازداشت صدها مخالف نشست واشنگتن در کرانه باختری بود. ابومازن که در شرایط نامناسبی قرار دارد در حالی در واشنگتن حضور یافت که سطح آرمان‌های فلسطینیان را به تامین نیازهای معیشتی و پرداخت حقوق کارمندان تنزل داد. امری که خشم و انزجار گسترده ملت فلسطین را به همراه داشته است.

د) بازیگران حاشیه‌ای

مصر و اردن به عنوان ۲ بازیگر حاشیه‌ای و در اصل مجری طرح‌های آمریکا برای پیگیری روند سازش در منطقه نیز حضور در واشنگتن را گامی برای رسیدن به اهداف داخلی و جهانی خود می‌دانند. مبارک، رئیس‌جمهور مصر و عبدالله دوم، پادشاه اردن با مشکلات مشابهی در عرصه داخلی مواجه هستند. تشدید نارضایتی مردمی از وضعیت بد اقتصادی و عدم تحرک دولتمردانشان در حمایت از مساله فلسطین و تشدید فعالیت مخالفان دولت برای حضور در انتخابات محور دغدغه‌های داخلی مبارک و عبدالله دوم را تشکیل می‌دهند. آنها همچنین به دنبال بازیگری فعال در معادلات منطقه‌ای هستند تا پس از حضور فعال عربستان و ترکیه در منطقه بتوانند تا حدودی جایگاه از دست رفته خود را احیا سازند. با توجه به این مسائل می‌توان گفت مبارک و عبدالله دوم در کنار استفاده از مساله فلسطین برای بازیگری در منطقه با پذیرش روند سازش و عدم توجه به حقوق ملت فلسطین تلاش کرده‌اند تا از کمک‌های مالی و سیاسی آمریکا برای حفظ قدرت در داخل و خروج از بحران‌های اقتصادی برخوردار شوند.

هـ) سرپوشی بر بی‌مسوولیتی

نمایش واشنگتن، بازیگران دیگری نظیر سازمان ملل و کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه و اتحادیه اروپا نیز داشت. آنانی که به رغم مسوولیتشان تاکنون اقدامی برای پایان دادن به جنایات صهیونیست‌ها و اجرای قطعنامه‌های سازمان ملل در احقاق حقوق ملت فلسطین انجام نداده‌ و عملا مجری خواسته‌های صهیونیست‌ها و آمریکا برای نابود سازی فلسطین شده‌اند. آنها نیز که به دلیل عمکردهایشان با انزجار جهانی مواجه شده‌اند برای کاهش انتقادها و به نمایش گذاشتن چهر‌ه‌ای صلح‌طلب به حمایت همه‌جانبه از مذاکرات سازش در واشنگتن روی آورده‌اند. جالب توجه آن‌که همین مدعیان حمایت از صلح هیچ اشاره‌ای به حقوق ملت فلسطین نداشته و همچون آمریکا روند سازشی را پیگیری می‌کنند که صرفا مجری اهداف صهیونیست‌ها باشد.

● نتیجه‌گیری

در جمع‌بندی کلی از روند تحولات فلسطین بویژه نشست سازش برگزار شده در واشنگتن می‌توان گفت بانیان و حاضران در این نشست همچون نشست‌های گذشته نه چارچوب صلح واقعی بلکه برای رسیدن به اهداف داخلی و جهانی خود این نشست را برگزار کرده‌اند. به عبارت دیگر آنها نمایشنامه‌ای را طراحی و اجرا کرده‌اند که بر اساس آن هر‌کدام از حاضران در واشنگتن بخشی از اهداف خود را پیگیری کردند، در حالی که در این میان یک اصل اساسی را قربانی منافع خود ساخته‌اند. اصلی اساسی به نام فلسطین و حقوق ملت فلسطین که به دلیل استمرار جنایت و اشغالگری صهیونیست‌ها و سکوت برخی کشورهای عربی و غربی هر روز بر میزان درد و رنجشان افزوده شده در حالی که مدعیان صلح هر روز با برگزاری نشست‌هایی مانند نشست واشنگتن بخش دیگری از حقوق آنان را پایمال می‌سازند.

با تمام این تفاسیر بازیگران نمایشنامه واشنگتن برای رسیدن به اهدافشان همچنان با یک چالش اساسی مواجه هستند و آن تاکید ملت فلسطین بر ادامه مقاومت تا تحقق آرمان تشکیل کشور مستقل فلسطین به پایتختی قدس شریف و بیداری جهانی در حمایت از مقاومت ملت فلسطین است که همواره شکست‌های سنگینی را بر دشمنان ملت فلسطین تحمیل کرده‌ است.

قاسم غفوری