دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
مجله ویستا

من پارسی هستم


من پارسی هستم

خلیج فارس از سالیان دور به این نام شناخته شده است چه در داخل مرزهای كشور ایران كه سرزمین پارس نامیده شده و چه در سایر امپراتوری های دیگر مانند یونان كه ایران را پرسپولیس نامیدند كه سرزمین پارسیان معنا می دهد و با توجه به سال ها تسلط حكومت امپراتوری ایران بر این دریا این امری طبیعی است كه این خلیج به نام فارس شهرت بیابد

● دلبستگی‌ های‌ ما به‌ دریای‌ نیلگون‌ فارس

دریای‌ آبی‌ رنگی‌ كه‌ جنوب‌ كشور ایران‌ را نیلگون‌ كرده‌ است‌ خلیج‌ فارس‌ نام‌ دارد. خلیجی‌ كه‌ از كرانه‌های‌ بندر خرمشهر آغاز و در مسیر خاكی‌ كشورمان‌ تا تنگه‌ هرمز امتداد می‌یابد برای‌ تمامی‌ ما ایرانی‌هایی‌ كه‌ نسل‌ معاصر را تشكیل‌ می‌ دهیم‌ قابل‌ احترام‌ و تحسین‌ است‌ همچنان‌ كه‌ برای‌ نسل‌های‌ پیش‌ از ما نیز چنین‌ بوده‌ است‌.

با وجود آنكه‌ كلمات‌ عربی‌ به‌ دنبال‌ هجوم‌ اعراب‌ به‌ ایران‌، در زبان‌ فارسی‌ ما به‌ وفور دیده‌ شده‌ و جایگزین‌ شده‌ اما ما همیشه‌ برای‌ اعراب‌، عجم‌ باقی‌مانده‌ و هرگز عرب‌ نشدیم‌ و این‌ شاید یكی‌ از دلایلی‌ باشد كه‌ امروزه‌ دنیای‌ عرب‌ را به‌ ستیزه‌ حویی‌ با ما فرا بخواند و با درخواست‌ مالكیت‌ سه‌ جزیره‌ ایرانی‌ به‌ خود اجازه‌ دهد تا خلیج‌ همیشه‌ فارس‌ را با نامی‌ جعلی‌ بنامند.

تنش‌های‌ موجود بین‌ كشور ایران‌ و دنیای‌ عرب‌ بر سر مالكیت‌ سه‌ جزیره‌ ابوموسی‌، تنب‌ بزرگ‌ و تنب‌ كوچك‌ با اعلام‌ اطلس‌ جدیدی‌ كه‌ موسسه‌ نشنال‌ جئوگرافی‌ با تغییرات‌ بسیار ارایه‌ داده‌ بود با اضافه‌ كردن‌ نام‌ دیگری‌ در پرانتزی‌ در برابر كلمه‌ خلیج‌ فارس‌ به‌ اعتراضی‌ بسیار شدید نه‌ تنها از سوی‌ دولت‌ ایران‌ بلكه‌ تمامی‌ ایرانی‌ های‌ داخل‌ و خارج‌ از كشور بدل‌ شد، اما اسناد موجود در دبیرخانه‌ سازمان‌ ملل‌ متحد كه‌ نقشه‌های‌ جغرافیای‌ كشورها را ثبت‌ كرده‌ است‌ نقشه‌ جغرافیایی‌ منطقه‌ آبی‌ بین‌ ایران‌ از سمت‌ شمال‌ و تعدادی‌ كشور عربی‌ از سمت‌ جنوب‌ همواره‌ خلیج‌ فارس‌ خوانده‌ شده‌ است‌.نخستین‌ مدرك‌ دریایی‌ كه‌ درباره‌ خلیج‌ فارس‌ موجود است‌ كتیبه‌یی‌ است‌ كه‌ از محل‌ كنونی‌ كانال‌ سوئز به‌ دست‌ آمده‌ كه‌ متعلق‌ به‌ داریوش‌ است‌ و در آن‌ آمده‌: من‌ پارسی‌ هستم‌. از پارس‌ مصر را گشودم‌. من‌ فرمان‌ كندن‌ این‌ ترعه‌ را داده‌ام‌ از رودی‌ كه‌ از مصر روان‌ است‌ به‌ دریایی‌ كه‌ از پارس‌ می‌آید.

می‌ توان‌ گفت‌ كه‌ سربازان‌ داریوش‌ كه‌ سوار بر كشتی‌ طول‌ رودخانه‌ سند را دور زده‌ و تا انتهای‌ دریای‌ سرخ‌ و بحر احمر كنونی‌ رفته‌اند از نخستین‌ ناوگان‌های‌ دریایی‌ بوده‌اند كه‌ به‌ فرمان‌ داریوش‌ با ایجاد یك‌ ترعه‌ به‌ دریای‌ مدیترانه‌ راه‌ یافته‌ اند.

خلیج‌ فارس‌ از سالیان‌ دور به‌ این‌ نام‌ شناخته‌ شده‌ است‌ چه‌ در داخل‌ مرزهای‌ كشور ایران‌ كه‌ سرزمین‌ پارس‌ نامیده‌ شده‌ و چه‌ در سایر امپراتوری‌های‌ دیگر مانند یونان‌ كه‌ ایران‌ را پرسپولیس‌ نامیدند كه‌ سرزمین‌ پارسیان‌ معنا می‌دهد و با توجه‌ به‌ سال‌ها تسلط‌ حكومت‌ امپراتوری‌ ایران‌ بر این‌ دریا این‌ امری‌ طبیعی‌ است‌ كه‌ این‌ خلیج‌ به‌ نام‌ فارس‌ شهرت‌ بیابد.

در سال‌ ۱۹۶۶ یك‌ كارگزار انگلیسی‌ به‌ نام‌ سر چارلز بلگریو درباره‌ سواحل‌ جنوبی‌ خلیج‌ فارس‌ كتابی‌ نوشت‌ به‌ نام‌ ساحل‌ دزدان‌ كه‌ در آن‌ مطرح‌ كرده‌ بود كه‌ اعراب‌ مایلند تا این‌ خلیج‌ عربی‌ نامیده‌ شود، اما ژان‌ ژاك‌ پرینی‌ در كتابی‌ به‌ نام‌ خلیج‌ فارس‌ نوشت‌: با آنكه‌ طوایف‌ و ملل‌ بسیاری‌ بر كرانه‌های‌ خلیج‌ فارس‌ استیلا یافتند اما با سپری‌ شدن‌ دوران‌، روزگار آنان‌ نیز به‌ سر آمده‌ و منقرض‌ گشتند اما تنها قوم‌ پارس‌ بود كه‌ با درایت‌ خویش‌ همچنان‌ پابرجا مانده‌ و میراث‌ حاكمیت‌ خویش‌ را حفظ‌ كرده‌ است‌.

در دوران‌ رنسانس‌ و هنگامه‌ انقلاب‌ صنعتی‌ بسیاری‌ از اروپاییان‌ در جهت‌ ارضای‌ حس مستعمره‌جویی‌ خود راهی‌ سرزمین‌های‌ دور شدند.اولین‌ مستعمره‌جویانی‌ كه‌ در پی‌ این‌ حس‌ مرزهای‌ آبی‌ و خاكی‌ كشور ما را مورد تهاجم‌ قرار دادند پرتغالی‌ها به‌ فرماندهی‌ واسكودوگاما در سال‌ ۱۴۹۸ و پس‌ از آن‌ دریاسالار آلفونس‌ آلبوكرك‌ بودند كه‌ در سال‌ ۱۵۰۷ برابر با ۹۱۴ ه‌.ش‌ با توجه‌ به‌ وجود ضعف‌ در دولت‌ مركزی‌ در حمله‌یی‌ نابرابر موفق‌ به‌ اشغال‌ بنادر جنوبی‌ كشورمان‌ شدند.این‌ اشغال‌ به‌ مدت‌ ۱۱۷ سال‌ به‌ طول‌ انجامید تا در سال‌ ۱۳۰۱ ه‌.ق‌ امام‌ قلی‌ خان‌ سردار شاه‌ عباس‌ در یك‌ عملیات‌ نظامی‌ به‌ آزادسازی‌ این‌ جزایر همت‌ گماشته‌ و موفق‌ به‌ بالابردن‌ دوباره‌ پرچم‌ كشور ایران‌ در جزایر جنوب‌ شده‌ و بندر گمبرون‌ را به‌ بندرعباس‌ تغییر نام‌ داد. پس‌ از بازپس‌گیری‌ جزایر جنوبی‌ بندرهرمز كه‌ مهمترین‌ بندر ارتباطاتی‌ پرتغالی‌ها به‌ خارج‌ از خلیج‌ بود جای‌ خود را به‌ بندرعباس‌ داد.در سال‌ ۱۱۴۷ نیز لطیف‌ خان‌ دشتستانی‌ كه‌ از سوی‌ نادر شاه‌ افشار حاكم‌ ایالات‌ جنوبی‌ ایران‌ و جزایر خلیج‌ فارس‌ بود به‌ بحرین‌ لشگر كشیده‌ و پس‌ از سركوبی‌ شورش‌ آن‌، كلید دژ بحرین‌ را برای‌ نادر فرستاد. از دیگر اسناد موجود، می‌توان‌ به‌ سندی‌ اشاره‌ داشت‌ كه‌ مربوط‌ به‌ سال‌ ۱۲۶۳ ه‌ ق‌ و عهد فتحعلیشاه‌ است‌ كه‌ كرانه‌ها و جزایر خلیج‌ فارس‌ از جمله‌ جزیره‌ ابوموسی‌ جزو ایالت‌ بنادر خلیج‌ فارس‌ نامیده‌ شدند.

اما شاید این‌ فتنه‌ را بتوان‌ فتنه‌یی‌ از نوع‌ انگلیسی‌ نامید.چرا كه‌ بریتانیا از سال‌ ۱۸۱۹ به‌ بهانه‌ مبارزه‌ با دردان‌ دریایی‌ و حفظ‌ امنیت‌ در خلیج‌ فارس‌ حضور داشت‌ و در كنفرانسی‌ كه‌ در سال‌ ۱۸۵۳ ترتیب‌ داد با حكام‌ منطقه‌ قراردادی‌ انعقاد كرد بنام‌ صلح‌ جاویدان‌ كه‌ حضوری‌ موجه‌ به‌ بریتانیا برای‌ حفظ‌ امنیت‌ می‌بخشید.

جزایر سه‌گانه‌ مورد بحث‌ كه‌ از روزگاران‌ كهن‌ در تملك‌ ایران‌ بودند در همان‌ سال‌های‌ نخست‌ حضور بریتانیا به‌ اشغال‌ این‌ كشور درآمدند چراكه‌ حافظان‌ امنیت‌ (!) برای‌ مقابله‌ با دزدان‌ احتمالی‌ دریایی(!) نیاز به‌ جا و مكان‌ داشتند.اما دولت‌ وقت‌ ایران‌ در ۵/۱۲/۱۳۰۸ نامه‌یی‌ اعتراض‌ آمیز در باب‌ افراشتن‌ پرچم‌ انگلیس‌ به‌ وزیر مختار بریتانیا فرستاد و با ارسال‌ مدارك‌ و اسناد معتبر بعدی‌ سرانجام‌ در نیمه‌ دوم‌ سال‌ ۱۹۱۷ با توافقی‌ دو جانبه‌ پس‌ از ۸۰ سال‌ سیاستگذاری‌های‌ بریتانیایی‌ كه‌ مانع‌ اعمال‌ حاكمیت‌ ایران‌ بر این‌ جزایر بود، ایران‌ توانست‌ با پیگیری‌های‌ طولانی‌ این‌ جزایر را تحت‌ حاكمیت‌ خود درآورد، اما از سه‌ دهه‌ پیش‌ همسایگان‌ جنوبی‌ خلیج‌ فارس‌ با قرار دادن‌ امارات‌ متحده‌ عربی‌ در پیشاپیش‌ خود، ادعای‌ جدیدی‌ را مطرح‌ كرده‌اند كه‌ در برابر اسنادی‌ كه‌ مالكیت‌ بی‌ چون‌ وچرای‌ ایران‌ را برای‌ قرن‌های‌ بسیار محرز می‌داند، هیچ‌ است‌.

در مصوب‌ ۵۶۵ جلسه‌ مورخه‌ ۲۱/۴/۸۴ شورای‌ عالی‌ انقلاب‌ فرهنگی‌ ، روزی‌ را به‌ نام‌ روز ملی‌ خلیج‌ فارس‌ تصویب‌ كرد كه‌ برابر با سالروز تخلیه‌ جزایر و بنادر جنوب‌ كشور مان‌ از نیروهای‌ پرتغالی‌ بود این‌ عمل‌ در پی‌ اعتراض‌ به‌ اطلس‌ جدید موسسه‌ نشنال‌ جئوگرافی‌ انجام‌ گرفت‌.

همه‌ آبها ودریاها متعلق‌ به‌ تمامی‌ مردم‌ دنیا هستند اما تا زمانی‌كه‌ پرچم‌ سه‌ رنگ‌ ایران‌ بر فراز این‌ سه‌ جزیره‌ برافراشته‌ است‌ مردم‌ آن‌ ایرانی‌ هستند و هیچ‌ كشوری‌ نمی‌تواند مرزهای‌ جغرافیایی‌ را در نظر نگرفته‌ و ملیت‌ خود را بر آنها اعمال‌ كند.

بهناز كشاورز بهستانی‌