علت کم خوابی یا پرخوابی

چرا برخی از افراد کم و برخی زیاد می خوابند؟
برخی از بزرگ ترین رهبران سیاسی تاریخ از ناپلئون بناپارت و وینستون چرچیل گرفته تا بیل کلینتون و مارگارت تاچر تنها چهار تا شش ساعت …

چرا برخی از افراد کم و برخی زیاد می خوابند؟

برخی از بزرگ ترین رهبران سیاسی تاریخ از ناپلئون بناپارت و وینستون چرچیل گرفته تا بیل کلینتون و مارگارت تاچر تنها چهار تا شش ساعت در شبانه روز می خوابیدند.

این در حالی است که یک نوجوان اگر ۱۰ ساعت در طول شب نخوابیده باشد به سختی می تواند از رختخوابش برخیزد. نوزادان می توانند تا ۱۸ ساعت در یک روز بخوابند البته این خواب منقطع و نامنظم است، این در حالی است که برای افراد مسن بیش از شش ساعت خوابیدن در طول شب تقریباً غیرممکن بوده البته این افراد کمبود خواب شبانه را با چرت زدن در طول روز، خصوصاً ظهرها جبران می کنند.خواب جزء لاینفک زندگی است. هر جانداری در طول ۲۴ ساعت شبانه روز مدتی را در خواب سپری می کند. جلوگیری از خوابیدن یکی از بدترین شکنجه ها برای انسان هاست. بی خوابی زودتر از بی غذایی باعث مرگ افراد می شود. اگر افراد به خصوص کودکان به اندازه کافی نخوابند علاوه بر خسته و کسل بودن، بداخلاق می شوند و قدرت یادگیری آنها نیز به شدت کاهش می یابد. هر فرد باید به قدری بخوابد که روز بعد احساس خواب آلودگی نکند. یکی از نشانه های کم خوابی خمیازه کشیدن است. یکی از بزرگ ترین سوالات بی پاسخ در مورد مقوله خواب این است که هر کس به چه میزان خواب در طول روز نیازمند است.آنچه مسلم است اینکه نیاز به خواب در افراد مختلف متفاوت است. بعضی از انسان ها تنها با چهار، پنج ساعت خوابیدن زندگی نرمال و خوبی دارند اما بیشتر افراد در صورتی که کمتر از شش ساعت بخوابند به دلیل خستگی و خواب آلودگی نمی توانند کارهای روزمره خود را انجام دهند. برخی افراد برای سرحال شدن باید ۹ ساعت بخوابند اما بیشتر افراد به حدود هفت تا هشت ساعت خواب نیاز دارند. اما برای داشتن جسم و روحی سالم باید چقدر خوابید و آیا میزان خواب مناسب برای افراد مختلف و گروه های سنی متفاوت متغیر است؟

آخرین مطالعات حاکی از آن است که مهم ترین عامل در تعیین میزان خواب طبیعی در افراد مختلف «وراثت» است و بر همین اساس میزان خواب در افراد تعیین می شود. در یک تحقیق دانشمندان عادات خوابی یک خانواده پرجمعیت در کالیفرنیا را بررسی کردند و به نتایج قابل توجهی دست یافتند. در این خانواده مادر و دختر در طول زندگی خود عادات خوابی یکسانی داشته یعنی شب ها ساعت ۱۱ تا ۳۰/۱۱ می خوابیده و صبح ها ساعت ۴ تا ۳۰/۴ از خواب بلند می شدند و در عین حال صبح ها به هیچ وجه احساس خستگی نمی کردند. محققان از تمامی اعضای این خانواده نمونه خونی گرفتند تا با بررسی DNA آنها به دلیل این عادت غیرمعمول این خانواده پی ببرند. پس از انجام آزمایش ها مشخص شد در ژن Hdec۲ این مادر و دختر تغییری ایجاد شده است. ژن Hdec۲ در حقیقت ژنی است که کنترل عادات خواب در حیوانات را برعهده دارد. این تغییر ژنتیکی در بقیه اعضای این خانواده که الگوی خواب نرمالی دارند دیده نشد. اکثر اعضای این خانواده در طول شبانه روز هشت ساعت می خوابند.

پژوهشگران دانشگاه کالیفرنیا در سانفرانسیسکو که این پژوهش را انجام داده اند، از مدت ها قبل به دنبال شناسایی ژن هایی بودند که بر خواب افراد تاثیر می گذارد. آنها برای اینکه مطمئن شوند تغییر در ژن Hdec۲ باعث عادت عجیب خوابی در این مادر و دختر است در ژن Hdec۲ موش های آزمایشگاهی همان تغییری را که در ژن Hdec۲ این دو زن وجود داشت ایجاد کرده و مشاهده کردند عادات خوابی در این موش ها نسبت به موش های معمولی تغییر کرد. سرپرست این پژوهش، یینگ - هویی فو استاد عصب شناسی و همکارانش موش ها و مگس های میوه یی را پرورش دادند که حامل این جهش ژنتیکی بودند. فعالیت مگس های میوه و اندازه گیری امواج مغزی موش ها نشان داد جانوران دارای این جهش کمتر می خوابند و موش های حامل این ژن در مدت زمان کوتاه تری از محرومیت از خواب بهبود می یافتند. پروفسور فو نتیجه گیری می کند این پژوهش مدلی است که «فرصتی منحصربه فرد» را برای بررسی اثرات مقدار خواب بر سلامت فراهم می آورد. او می گوید؛ «تحقیقات ما نشان می دهد در بدن انسان یک سیستم ژنتیکی وجود دارد که به ما می گوید به چه میزان خواب نیاز داریم. ما هنوز درباره عملکرد این سیستم چیزی نمی دانیم. اما اکنون پس از این تحقیق مطالعات مان جهت خاصی پیدا خواهد کرد.» آنها در سال ۲۰۰۱ هم جهشی ژنتیکی را کشف کردند که الگوهای خواب را در ناقلان آن به هم می ریزد. افراد حامل این جهش حدود ۳۰/۷ بعدازظهر به خواب می روند و حدود ۳۰/۳ بامداد از خواب برمی خیزند. براساس مطالعات مختلف، اختلالات خواب در افراد چه به صورت کم خوابی و چه به صورت پرخوابی در کاهش طول عمر آنها نقش دارد. پروفسور فو با اشاره به اینکه خواب طبیعی در رفع خستگی جسمی و روحی موثر است، افزود؛ بهترین زمان خواب طبیعی خواب شبانه و میزان آن به طور اواسط هشت ساعت در یک شبانه روز است. تحقیقات نشان داده خواب کمتر از شش ساعت و بیشتر از ۹ ساعت در سلامت فرد اثر منفی می گذارد.