شخصیت کودک را به رسمیت بشناسید

آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که کودکان‌تان هم برای خود شخصیت دارند و مانند بزرگسالان در اندازه سنی که هستند، مسایل را درک می‌کنند و معنی رفتار دیگران را با خودشان …

آیا تا به حال به این موضوع فکر کرده‌اید که کودکان‌تان هم برای خود شخصیت دارند و مانند بزرگسالان در اندازه سنی که هستند، مسایل را درک می‌کنند و معنی رفتار دیگران را با خودشان می‌فهمند و در نتیجه به دنبال آن رفتارها و آنچه می‌بینند، واکنش نشان می‌دهند؟

اگرچه همه کودکان شخصیت و رفتارهای مشابهی را از خود بروز می‌دهند اما تفاوت‌هایی هم در آنها وجود دارد که از همان لحظه اول تولد قابل مشاهده است. هر کودکی از نظر ژنتیکی، براساس تجربیاتش در زمانی که در رحم مادر است، اتفاقات حین تولد و اولین‌ ماه‌های شروع زندگی، خصوصیات شخصیتی‌اش تغییر می‌کند. این تجربیات همه نقش مهمی در پاسخ به حوادث دنیای بیرون از رحم ایفا می‌کند.

نقش ژنتیک

از همان لحظات اولیه بارداری، ظاهر فیزیکی و بسیاری از خصوصیات شخصیتی کودک شکل می‌گیرد. او نیمی از ژن‌ها را از طریق تخمک و نیمی دیگر را از طریق اسپرم به ارث می‌برد.

بسیاری از خصوصیات ظاهری کودک به وسیله این ژن‌ها کنترل می‌شود. خصوصیاتی مانند رنگ موها، چشم‌ها، گروه خونی، جنس و شکل بدن، حتی بعضی از خصوصیات شخصیتی هم بستگی به این ژن‌ها دارند، از جمله خجالتی بودن، باهوش بودن، خشونت و یا آرام بودن.

تفاوت‌های جنسی

بسیاری از کارشناسان بر این باورند که تفاوت‌های جنسی هم در به ارث بردن خصوصیات شخصیتی که به طور ذاتی به ارث برده می‌شود و هم خصوصیاتی که بعدها به وسیله کودک آموخته می‌شود، موثر است. توقعاتی که از سوی دیگران ابراز می‌شود نیز در بروز رفتار در کودکان نقش به سزایی دارد. محیط و اجتماع و انتظارات والدین روی شخصیت کودک اثرگذار است.

تحقیقات نشان می‌دهد زمانی که کودکان پسر لباس دخترانه می‌پوشند، به گونه‌ای متفاوت عمل می‌کنند. زمانی که این کودکان پسر لباس‌های معمولی پسرانه می‌پوشند، بیشتر از دختران از خود رفتارهای پسرانه نشان می‌دهند و تمایل دارند اسباب‌بازی‌های پسرانه مانند اسباب‌بازی‌های پر سر و صدا، ماشین و قطار بازی کنند. زمانی که آنها لباس دخترانه می‌پوشند، با عروسک و گهواره بازی می‌کنند.

تفاوت در تکامل مغزی

اگرچه محیط خارج و تاثیرات بیرونی نقش اساسی در تکامل کودک بازی می‌کند، اما تحقیقات نشان می‌دهد که ساختار مغز دلیل بسیاری از تفاوت‌ها در شکل‌گیری شخصیت در دو جنس دختر و پسر است. به طور مثال، بخش راست مغز که فعالیت‌های جسمی را کنترل می‌کند، در پسران پیشرفته‌تر و متکامل‌تر است، در حالی که تکامل زودتر و سریع‌تر بخش چپ مغز در دختران موجب شده تا مهارت‌های حرکتی بهتر و تکامل گفتاری در آنها زودتر از پسران باشد.

اگرچه این تفاوت‌های بیولوژیکی در کودکان دختر و پسر مشخص شده اما نباید در پرورش استعدادهای این دو جنس محدودیت ایجاد شود. کودکان همه فردی واحد هستند و توانایی‌های آنها برای یادگیری چیزی فراتر از مشخصه‌های بیولوژیکی آنهاست. عوامل زیادی در شکل‌گیری شخصیت و خلق و خوی کودکان دخالت دارند. ژنتیک، جنس، محیط اجتماعی و تعداد خواهر و برادرها هرکدام نقش مهمی در بروز رفتارها و شخصیت کودک ایفا می‌کنند. البته بسیاری از این عوامل تحت کنترل ما نیست و والدین باید بدانند که نمی‌توان به طور کامل شخصیت کودک را خود انتخاب کنند و خود هرگونه که خواستند، به آن شکل دهند. نکته مهم این است که همه این اثرها و عوامل محیطی، تاثیر جنس و ژنتیک در شکل‌گیری شخصیت در اولین ماه‌های تولد و سال‌های اولیه زندگی کودک بستگی به رابطه او با والدین دارد. والدین نمی‌توانند نوع شخصیتی که خود دارند برای فرزند خود انتخاب کنند اما آنها می‌توانند از طریق راه و روش‌های خاص و شیوه پاسخ‌گویی به رفتارهای کودک تاثیر قابل توجهی در شکل‌گیری و تکامل شخصیت او داشته باشند. با هر شخصیتی که کودک دارد، او محتاج عشق و محبت و توجه شما والدین است. با مراقبت کردن از کودک، پاسخ به نیازهای او و برطرف کردن مشکل کودک، احساس با ارزش‌بودن او را نشان می‌دهیم. همچنین به کودک حس اعتماد به نفس را یاد می‌دهیم که عامل اساسی و ریشه تکامل شخصیت اوست.

والدین باید به یاد داشته باشند که شخصیت کودک در دوران طفولیت بسیار متزلزل است، بنابراین نباید برچسب‌های نامناسب به کودک چسباند. دادن القاب نامناسب، صدازدن با نام‌های غیر از نام اصلی کودک و صفت‌دادن به کودک همه و همه روی شخصیت او اثرهایی می‌گذارد که گاه در تمام طول زندگی با او می‌ماند و چه بسا در بروز رفتارهای نامناسب تاثیرگذار است. هیچ‌کس نمی‌تواند نوع شخصیت کودک را در آینده پیش‌بینی کند اما بدون شک همه والدین دوست دارند همه جنبه‌های شخصیتی کودک را کشف کنند.

منبع: American Psychology Association