مهندسی ارزش

مدیریت ارزش در واقع فعالیتی سازمان یافته است كه تمامی فعالیت های یك طرح یا پروژه را از نخستین لحظه تبادر فكر اولیه آن به ذهن تا بهره برداری نهایی, دربرمی گیرد

مفهوم واژه ارزش، عبارت است از: «كمترین هزینه‌ای كه عملكردهای مورد نیاز را به صورت مطمئن، در زمان و مكان موردنظر، با كیفیت مشخص و با در نظر گرفتن دیگر معیارهای كارایی نیاز بهره‌برداران را محقق می سازد».

در دانش مدیریت، پیوستگی مستقیم دو مفهوم هزینه و ارزش به‌عنوان یكی از ویژگی‌های منحصر بفرد مهندسی ارزش شناخته شده است. از یك‌سو، هرگونه تلاش هدفمند برای كاهش هزینه‌های تولید بدون آفرینش ارزش‌های نوین در فرهنگ تولید، درواقع تلاشی سطحی و زودگذر تلقی شده و نتیجه مورد انتظار را به‌بار نمی‌آورد. ازسوی دیگر، آن دسته از ارزش‌های تولیدی یا سازمانی كه منجر به كاهش هزینه‌های تولید نمی‌شوند، عملا به‌عنوان تغییرات روبنایی/ فرهنگی شناخته می‌شوند.

مدیریت ارزش در واقع فعالیتی سازمان‌یافته است كه تمامی فعالیت‌های یك طرح یا پروژه را از نخستین لحظه تبادر فكر اولیه آن به ذهن تا بهره‌برداری نهایی، دربرمی‌گیرد. نوآوری و جنبه‌های كاربردی مهندسی ارزش، این روش را از روش‌های سنتی و متعارف كاهش هزینه‌ها، متمایز می‌كند. روش‌های سنتی كاهش هزینه‌ها، عموماً از تجربیات گذشته، نگرش‌ها و عاداتی كه جنبه تكرار به خود گرفته است، تبعیت می‌كند و اثری از خلاقیت در آنها دیده نمی‌شود. مهندسی ارزش، علاوه برگردآوری اطلاعات لازم برای شناسایی عرصه‌های دارای مشكل‌، روش‌هایی موثر و طرح‌هایی ابتكاری و نوین را برای حل بهینه مشكلات مورد نظرمطرح كرده وتمامی دیدگاه‌ها و عملیات قابل توصیه را با یك‌دیگر تلفیق می‌كند. حاصل پیاده‌سازی این روش،كاهش‌چشمگیر هزینه‌های اجرایی وصرفه‌جویی‌های فزاینده در هزینه‌های ریزودرشت تولید و عرضه است.

در بازارهای بشدت رقابتی كنونی، ارزش توسط مشتری و طی مبادله كالا و بهای آن تعیین می‌شود و بستگی زیادی به شرایط بازار و ماهیت عرضه و تقاضا دارد. مثلا، علت وجودی و عامل تداوم فعالیت و حیات شركت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی نظیرایران‌خودرو و ساپكو، خلق و تولید ارزش بیشتر برای شركت، صاحبان سهام، زنجیره تامین و كاركنان آنهاست. در چنین فضایی، سازمان‌ها به طوری فزاینده‌ درپی اصلاح سیستم‌های هزینه‌یابی خود برخواهندآمد. منظور از سیستم هزینه‌یابی اصلاح شده، سیستمی است كه ناهمگونی مصرف منابع را به گونه‌ای بهتر اندازه‌گیری كرده و نشان دهد. درصورت جاری‌سازی مناسب و هدفمند تكنیك مهندسی ارزش به عنوان ابزار مدیریت هزینه، آن‌هم پیش از پیدایی آثار اولیه بحران و درست در نقطه آغاز هرگونه فعالیت تولیدی و خدماتی، نتایج مورد نظر سازمان محقق می‌شود.

حال، ممكن است این پرسش به‌وجودآید كه "چگونه می‌توان مهندسی ارزش را در یك سازمان درحال فعالیت تولیدی جاری ساخت درحالی كه بیشترین تاثیر از اجرای آن، زمانی محقق می‌شود كه از ابتدای فرایند پیاده‌سازی شود؟" به‌بیانی دیگر، " آیا برای اجرای این روش، باید فرایندهای موجود را متوقف كرد؟" ساده‌ترین پاسخ به این پرسش، همزمانی ادامه فرایندهای موجود و اجرای مرحله‌بندی شده مهندسی ارزش به نحوی است كه در بازه زمانی مشخصی بتوان نحوه انجام فرایند، رویه‌های اجرایی، هزینه‌های اجرا و پیامدهای تغییرات مورد نظر را اصلاح كرده و مورد پایش و ارزیابی قرارداد.

سوال‌های ما این است كه: "مهندسی ارزش در سازمان شما، از چه ‌زمانی، چگونه و توسط چه كسانی آغاز خواهد شد؟"، "تا كنون، چه‌مقدار به لزوم این كار اندیشیده‌ایم؟" و" آیا الگویی مناسب برای بهینه‌گزینی داریم؟" باید بیشتر و دقیق‌تر بیندیشیم.