قدم زدن در بلندی های دیروز کاشان

محمد معتمدی, خواننده, معتقد است که نیمی از زیبایی های ایران در کاشان است

‌ من متولد کاشان هستم. شهر ۸۰۰۰ ساله. کاشان گنجینه هنر و معماری است و از نظر معماری و شهرسازی یکی از شهرهای پیشرو و ممتاز بوده و هنر معماری کاشان قدیم زبانزد خاص و عام بوده و هست و در زمینه معماری نه‌تنها در ایران بلکه در سطح جهانی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد.

آب و هوای کاشان را می‌توان کویری نامید؛ ولی این خطه چنان از تنوع و گونه گونی آب و هوا برخوردار است که می‌توان آن را ‌کشوری درون یک مرز تصور کرد. در شمال کویر قرار دارد و در جنوب سلسله جبال کرکس. نقاط بسیار خوش آب و هوایی در همین خطه کاشان یافت می‌شود. به تعبیری کاشان نقطه پیوند و آشتی کوه و کویر است. یک گردشگر در فصل گرم سال می‌تواند از مناطق کوهستانی و در فصل سرد سال از کویر زیبای آن لذت ببرد. ‌از دیدنی‌های شهر من ابتدا می‌توان به تپه‌های باستانی سیلک اشاره کرد که در شمال غربی کاشان قرار دارد و در کنار جاده فین. این مجموعه یکی از قدیمی‌ترین تمدن‌های ثبت شده بشریت است که بیش از ۸۰۰۰ سال قدمت برای آن برآورد شده است. من برای کنسرت‌های خارج از کشور خودم گروهی تاسیس کردم که همین نام یعنی سیلک را بر آن نهادم. دوست دارم دنیا بداند ما از چه تمدنی آمده‌ایم.

از دیگر دیدنی‌های کاشان باغ تاریخی فین است که غالبا آن را به محل قتل امیرکبیر می‌شناسند. این باغ تاریخی در زمان آل بویه بنا نهاده شده ولی شکوه و جلال آن بیشتر در زمان صفویه و قاجاریه بوده است. این باغ تفرجگاه حکام ایران بوده و معماری آن به فرم کوشک است. کوشک یعنی عمارتی که معمولا دو طبقه و در وسط باغ بنا می‌شود و در میان آن حوضخانه قرار دارد. آبی که از میان باغ فین و کوشک میان آن رد می‌شود مربوط به چشمه سلیمانیه است که همزمان با پیدایش تمدن سیلک به وجود آمده. به عبارت دیگر تمدن سیلک در حاشیه همین آب بنا شده است.

مسجد و مدرسه آقا بزرگ که در سال ۱۲۴۸ هجری قمری توسط حاج محمد تقی خانبان برای نماز جماعت و محل درس و بحث حاج ملامهدی نراقی بنا کرده است.

بازار کاشان مورد بعدی پیشنهادی من برای مسافران این شهر است؛ زیرا که این بازار، شامل تیمچه‌ها و بازارچه‌های مختلفی می‌شود که زیباترین و باشکوه‌ترین آن تیمچه امین‌الدوله است که می‌توان آن را جادوی معماری ایرانی نامید و سازنده آن فرخ‌خان غفاری کاشی ملقب به امین‌الدوله است و در سال ۱۲۸۴ هجری قمری توسط استاد علی مریم کاشانی بنا نهاده شده است.

و اما یکی از زیباترین دیدنی‌های شهر من خانه‌های تاریخی آن است؛ زیرا نزدیک به ۵۰۰ خانه تاریخی در کاشان وجود دارد که به عهد قاجاریه و بعضا به زندیه مربوط می‌شود. همه باید این خانه‌ها را ببینند و کمی فکر کنند که ما در‌قدیم چه معماری و شهرسازی‌ داشته‌ایم و اکنون چه داریم. دیدن هر یک از این خانه‌های تاریخی احساس باشکوه ‌ملی و فرهنگ غنی نیاکان ما را یادآوری می‌کند. ازجمله این خانه‌ها خانه عطار‌ها، خانه طباطبایی‌ها، خانه بروجردی‌ها، خانه عباسیان، خانه عامری‌ها و خانه شاه‌یلانی که هم‌اینک به نام مهین سرای راهب شهرت دارد و‌ از سوی آقای راهب مرمت و بازسازی شده است.

شهر کاشان ‌حدود ۸۵ آب انبار قدیمی دارد که ‌۴۶ تای‌ آنها از سوی یکی از دوستان عزیزم به نام مسعود عطارها به کار بری اصلی و ذخیره آب برگشته و به همت این عزیز ‌‌اکنون مورد بهره‌برداری عمومی قرار گرفته است.

خلاصه آن که، هر کس ایرانی باشد و کاشان را ندیده باشد گویی نیمی از زیبایی‌های ایران را ندیده. به کسانی که می‌خواهند کاشان را ببینند دو مورد را برای دیدن توصیه می‌کنم. یکی همین بناهایی که عرض کردم و یکی روستاها و قریه‌های اطراف کاشان که من خودم بی‌نهایت آنها را دوست دارم و همیشه برایم لذتبخش بوده و هستند. بویژه قمصر کاشان که پایتخت گل سرخ ایران و مرکز گل و گلابگیری ایران است. گل قمصر به واسطه اسانس و عطر بی‌نظیری که دارد از شهرت جهانی برخوردار است که این به‌دلیل خاک و اقلیم قمصر است. شاید گل محمدی در جاهای مختلف کشت و برداشت شود؛ ولی عطر گل قمصر بسیار خاص و به لحاض تخصصی، در صنعت عطر و اسانس بسیار خوشبو، مرغوب، نافذ و حرفه‌ای است. این همان چیزی است که موجب شهرت گل قمصر و برتری آن نسبت به گل و گلاب دیگر جاهاست.

من زیاد به سفر می‌روم و هنوز احساس می‌کنم حتی ۱۰درصد از زیبایی‌های مملکت خودم را هم ندیده‌ام؛ ولی با وجود این خاطرات شیرین زیادی داشته‌ام و چیزهای عجیبی دیده‌ام که در ذهنم مانده است. مثلا یک بار اردیبهشت شیراز دعوت بودم تا برای روز بزرگداشت سعدی کنسرتی بر مزار سعدی شیراز اجرا کنم. من سفر با خودرو را انتخاب کردم و در برگشت از جاده معروف سمیرم برگشتم، از استان کهگیلویه و بویراحمد. بی‌اغراق آن جاده در آن فصل بهشت روی زمین بود .

براساس همین خاطره‌ام معلوم می‌شودکه معمولا در انتخاب وسیله نقلیه سفرهایم، اولویت اولم با خودرو است و البته با دوستان؛ چون می‌خواهم وجب به وجب خاک این مملکت را ببینم و درک کنم.