گاز بگیری گاز می گیرمت

راه های درست و نادرست رویارویی با یک رفتار طبیعی ولی خطرناک کودکان

اولین‌باری که این صحنه را دیدم واقعا شوکه شدم. پسر ۲ ساله‌ام سینا، داشت سر یک اسباب‌بازی با هم‌بازی‌اش کشمکش می‌کرد که ناگهان بازوی آن طفل معصوم را گاز گرفت! واقعا ترسیده بودم. نمی‌فهمیدم پسر گل من چرا باید یک چنین کاری بکند!درست است که گاز گرفتن وحشیانه و حیوانی به‌نظر می‌رسد اما کودکان نوپا واقعا قصد ندارند از دندان‌های‌شان به‌عنوان یک سلاح استفاده کنند. دکتر جان دابی، متخصص رشد کودکان، از مرکز طبی کودکان در دیتون می‌گوید: «کودکان نوپا واژه‌هایی را که باید موقع خشم و درماندگی ابراز کنند، نمی‌دانند بنابراین در چنین مواقعی به یک راه ارتباط ابتدایی‌تر روی می‌آورند و گاز می‌گیرند.» خبر خوش این است که بچه‌هایی که گاز می‌گیرند، معمولا تا رسیدن به ۳ سالگی این عادت را ترک می‌کنند، زیرا تا این سن، مهارت‌های کلامی را که لازم است، یاد می‌گیرند و نیازی به استفاده از دندان‌ها ندارند. اما تا رسیدن به آن موقع برای تحمل و رویارویی با این رفتار چه باید بکنید؟

● چرا گاز می‌گیرند؟

اگرچه گاز گرفتن کار ناخوشایندی است، ولی بد نیست بدانید این کار بخشی از روند طبیعی رشد کودکان است. معمولا شیرخواران به‌دلیل کنجکاوی یا درد موقع دندان در آوردن دوست دارند هر چیزی را گاز بگیرند، اما کودکان نوپا به دلایل مختلفی این کار را می‌کنند. دکتر کلر کاپ، نویسنده کتاب گام‌های کودکانه، درباره رشد اجتماعی و روانی بچه‌ها در ۲ سال نخست زندگی، می‌گوید: «عوامل زیادی مانند خلق‌وخو، عصبانیت یا آزردگی، جنسیت کودک، مهارت‌های کلامی، حساسیت پدرومادر و حتی مواقع خاص شبانه‌روز می‌توانند در عادت گاز گرفتن بچه‌ها موثر باشند. بچه‌هایی که گاز می‌گیرند، یک شخصیت یا ویژگی خاص ندارند.»

اغلب دلایل اصلی گاز گرفتن بچه‌ها شامل این موارد است:

▪ کنجکاوی

▪ جلب توجه

▪ گرسنگی

▪ استرس یا اضطراب

▪ ترس یا دفاع از خود

▪ عصبانیت یا خستگی ناشی از تحریک‌های بیش‌ازحد محیط

▪ دندان در آوردن

▪ نشان دادن محبت!

● کدام طبیعی است و کدام نه؟

صرف این‌که گاز گرفتن یک عمل طبیعی در سن کودک شماست، نباید باعث بشود شما این کار را به کلی نادیده بگیرید. دکتر کاپ می‌گوید: «گاز گرفتن یا کتک زدن کودکان دیگر از سوی کودک نوپای شما، وقتی طبیعی است که در ماه فقط یکی، دو بار رخ دهد. اگر فرزندتان هفته‌ای چند بار این کار را تکرار می‌کند، باید نگران شوید.»همچنین اگر گاز گرفتن آن قدر تکرار شود که بقیه بچه‌ها، فرزند شما را به این عادت بشناسند و او را در بازی‌های خودشان شرکت ندهند، این موضع هم می‌تواند بر روحیه فرزندتان تاثیر منفی داشته باشد. با مربی مهد کودک صحبت کنید تا اگر چنین شرایطی برای کودک شما پیش آمده با همکاری هم آن را برطرف کنید.

● بیش‌ از حد توجه نکنید

اغلب بچه‌ها از این‌که توجه آدم‌بزرگ‌ها را چه مثبت، چه منفی، به‌خودشان جلب کنند، لذت می‌برند، بنابراین عکس‌العمل شدید از سوی شما ممکن است باعث شود کودک بیشتر بر تکرار این رفتارش اصرار بورزد. دکتر جرولد اندرسون، متخصص کودکان پیشنهاد می‌کند: «به جای عکس‌العمل شدید و عصبانیت، به آرامی به فرزندتان تذکر بدهید. مثلا به او بگویید آدم‌ها را که گاز نمی‌گیرند، ساندویچ و سیب برای گاز زدن است!» مستقیم در چشمان فرزندتان نگاه کنید و با قاطعیت به او بگویید: «نه! آدم‌ها گاز نمی‌گیرند!» معمولا کودکان از ۹ ماهگی این موضوع را می‌فهمند. نیازی نیست سر او داد بکشید. یک «نه» قاطع، ولی در عین حال آرام و بدون عصبانیت، برای منصرف کردن کودک از گاز گرفتن در این زمان کفایت می‌کند، زیرا معمولا در این سن، علت گاز گرفتن کودک، دندان در‌آوردن اوست.

● بچه‌ها را از هم جدا کنید

اگر متوجه عصبی شدن کودک‌تان شدید، چند دقیقه او را از بچه‌های دیگر جدا کنید. همین چند دقیقه کافی است تا عصبانیت او فروکش کند و احتمال گاز گرفتن کودکان دیگر را کاهش دهد. ولی نباید به این بهانه بچه‌ها را مدت طولانی از بازی محروم کنید. برای بیشتر کودکان نوپا چند دقیقه یک عمر طول می‌کشد! اگر فرزند شما بچه‌ دیگری را گاز گرفت، آن‌ها را از هم جدا کنید و برای چند دقیقه اجازه ندهید تا نزدیک هم باشند. این زمان به کودک شما اجازه می‌دهد آرام شود و به شما فرصت می‌دهد به کودک مصدوم بپردازید. پوست کودک را در محل گازگرفتگی با آب و صابون بشویید.

● دنبال راه جایگزین باشید

توصیه دکتر اندرسون این است که بعد از چنین اتفاقی به فرزندتان یاد بدهید، وقتی ناراحت و عصبانی می‌شود به شما بگوید تا بتوانید کمکش کنید. برای کمک به کودک‌تان باید دنبال راه‌حل جایگزین بگردید. مثلا اگر فرزند شما با برادرش بر سر یک اسباب‌بازی دعوا می‌کند، شما می‌توانید به آن‌ها پیشنهاد کنید تا به نوبت از آن استفاده کنند.

● کودک را به عذرخواهی تشویق کنید

اگر فرزندتان کودکی را گاز گرفته، صبر کنید تا آرام شود و بعد از او بخواهید از دوستش عذرخواهی کند. خوبی بچه‌ها این است که زود با هم دوست می‌شوند! البته اگر کاری کنید تا این عذرخواهی فقط شکل فرمالیته و نمایشی داشته باشد، بدتر بچه‌ها را به دروغ گفتن تشویق کرده‌اید. در عوض، باید با حرف زدن با کودک‌تان کاری کنید که او واقعا از کار خودش پشیمان شود و با مصدوم همدردی کند. مثلا به او بگویید: «گاز گرفتن درد دارد. اگر دوستت تو را گاز گرفته بود، خوب بود؟ تو دلت برای دوستت نمی‌سوزد که حالا دستش کبود می‌شود و درد می‌کند؟!»

● مظلوم درست نکنید

وقتی فرزند شما کودک دیگری را گاز گرفته یا حتی یکی از هم‌بازی‌هایش او را گاز گرفته، باید خونسردی خودتان را حفظ کنید. رفتار شما نباید طوری باشد که یکی از بچه‌ها به‌عنوان ظالم و دیگری به‌عنوان مظلوم نمایانده شود. شما در عین این‌که با کودک مصدوم همدردی می‌کنید و مثلا به او می‌گویید: «می‌دانم جایش درد می‌کند» باید با کودکی که گاز گرفته هم همدردی کنید و مثلا به او بگویید: «متاسفم که آن قدر عصبانی شدی که دوستت را گاز بگیری.»

● فلسفه نبافید!

سعی نکنید توضیح بدهید، زیرا گاز گرفتن کار درستی نیست. احتمالا توضیحات شما ورای درک فرزندتان خواهد بود!

● تنبیه نکنید

سر کودک داد نکشید. هرگز او را کتک نزنید. بعضی از والدین یا خواهر و برادرهای بزرگ‌تر برای این‌که به کودک نشان بدهند گاز گرفتن درد دارد، او را گاز می‌گیرند! هرگز اجازه ندهید چنین رفتارهایی اتفاق بیفتد.

منبع : مجله سیب سبز