آنچه باید درباره کاشت دندان بدانید

ایمپلنت دندانی در گفت وگو با دکتر یلدا صادقی جراح بیماری های لثه و فلوشیپ ایمپلنت های دندانی

ایمپلنت دندانی یکی از تازه‌ترین درمان‌های دندان‌پزشکی است که انقلابی در این حوزه ایجاد کرده و بسیاری از ناممکن‌ها را ممکن ساخته است. این درمان به همان اندازه که تازه و راهگشاست، پشت‌سر خود ابهام‌ها و سوال‌های زیادی را در ذهن ایجاد کرده است...

متاسفانه بسیاری از بیماران در عوض مراجعه و سوال از دندان‌پزشکان، پاسخ سوال‌ها و ابهام‌های خود را در میان تجربه‌ها، شنیده‌ها و تفسیرهای مردم عادی جستجو می‌کنند. احتمالا به همین دلیل است که شایعه‌های زیادی پشت‌سر این درمان شکل گرفته که هر روز بر تعداد آنها افزوده می‌شود. در گفت‌وگویی که پیش‌روی شماست دکتر یلدا صادقی، متخصص و جراح بیماری‌های لثه و فلوشیپ ایمپلنت‌های دندانی از دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، به بسیاری از سوال‌ها و ابهام‌های شما درباره این درمان پاسخ داده است. ذکر این نکته لازم است که هریک از سوال‌های طرح شده در این گفت‌وگو خود می‌تواند مبنای نگارش چندین مقاله باشد اما سعی شده پاسخ به سوال‌ها تا حد ممکن ساده، کوتاه و کاربردی باشد. به همین دلیل ممکن است شما نتوانید پاسخ کامل خود را در متن این مطلب بیابید و شاید لازم باشد برای دریافت توضیحات بیشتر و کامل‌تر به دندان‌پزشک خود مراجعه کنید.

سلامت: همیشه پشت‌سر درمان ایمپلنت دندانی شایعه و حرف و حدیث بسیار است. خیلی از مردم درباره استفاده دندان‌پزشکان از ایمپلنت چینی و بی کیفیت هراس دارند. آیا چنین ترسی مصداق دارد؟

واقعیت این است که تا این لحظه هیچ ایمپلنت چینی در بازار ایران عرضه نشده است. ترس فرد بی‌دندان از ایمپلنت چینی همانقدر منطقی هست که ترس زائو از آل. اگر رسانه‌ها در انتشار مفاد یک مصاحبه کاملا مغرضانه، کار‌شناسی حرفه‌ای بیشتری به خرج داده بودند وا گر وارد کنندگان ایمپلنت تنها به اظهارنظر در حوزه کاری خود یعنی تجارت بسنده کرده بودند و بخش علمی را به افراد صاحب صلاحیت واگذاشته بودند، شاید این خرافات پزشکی امروز تا به این حد دردسر‌ساز نبود.

سلامت: از چه سنی می‌توان برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته از درمان ایمپلنت استفاده کرد؟ آیا باید تا سن بلوغ و تکمیل فرایند رشد آرواره‌ها صبر کرد؟

در اکثر موارد همینطور است. در موارد خاصی نظیر اطفال مبتلا به بعضی نشانگان‌‌های خاص که در آنها طفل دچار بی‌دندانی زودرس می‌شود، پس از بررسی فراوان و با همکاری یک تیم از متخصصان دندان‌پزشکی و پزشکی تصمیم به انجام درمان در کودکی گرفته می‌شود.

سلامت: برخی دندان‌پزشکان پیشنهاد می‌کنند دندانی که قابل نگهداری نیست در همان جلسه کشیدن با ایمپلنت دندانی جایگزین شود. این طرح درمان نسبت به حالتی که ایمپلنت پس از گذشت دو یا چند ماه از کشیدن دندان در آرواره قرار می‌گیرد، چه مزیتی دارد؟

هرکدام از این دو روش موارد کاربرد ویژه‌ای دارند ودر شرایط مناسب دستاوردهای درمانی بهتری خواهند داشت. مزایایی که برای گذاشتن ایمپلنت همزمان با کشیدن دندان در نظر گرفته می‌شود شامل کوتاه‌تر کردن زمان درمان وهمچنین استفاده از خاصیت زایندگی سلول‌های استخوان‌ساز موجود در حفره کشیدن دندان است، اما اگر در حفره ناشی از کشیدن دندان، عفونت وجود داشته باشد یا شکل واندازه آن متناسب با سطح مقطع دایره‌ای ایمپلنت نباشد، بهتر است زمان کافی (معمولا حدود ? هفته) برای برطرف شدن عفونت یا پرشدن حفره با استخوان سپری شود وا یمپلنت پس از آن کاشته شود. همچنین در نواحی که از لحاظ زیبایی اهمیت بیشتری دارند، مانند دندان‌های جلوی فک بالا، روش کاشت با تاخیر ممکن است زیبایی روکش نهایی را بهتر کند. زیرا ممکن است در چند ماه اول بعد از کشیدن دندان، بافت استخوان و لثه تحلیل رفته و باعث نمایان شدن فلز ایمپلنت شود؛ در صورتی که در این زمان ایمپلنت به استخوان جوش خورده و امکان جابجا کردن آن به نحوی‌که زیر حد جدید لثه قرار بگیرد وجود ندارد. آنچه باعث تمایل بیشتر بیماران به کاشت فوری ایمپلنت می‌شود این تصور اشتباه است که در این روش حفره کاشت ایمپلنت کاملا آماده است و نیاز به دریل کردن استخوان نیست. در صورتی که بعد از کشیدن دندان، حفره ناشی از آن ممکن است شکل‌های متنوعی داشته باشد و آماده کردن آن برای پذیرش ایمپلنت کاملا استوانه‌ای، نه تنها نیاز به مراحل مختلف دریل کردن دارد بلکه از دریل کردن ساده در یک استخوان ترمیم شده حساس‌تر است. این عقیده که گذاشتن فوری ایمپلنت مانع تحلیل استخوان ناشی از کشیدن دندان و حفظ بافت‌ها می‌شود تا حد زیادی درست است، اما همه تحقیقات علمی این موضوع را تایید نمی‌کنند. از طرفی صبر کردن تنها چند ماه برای رفع عفونت موجود یا ترمیم شدن لثه پوشاننده باعث کاهش چشمگیری در میزان استخوان نخواهد شد. تصمیم‌گیری راجع به انتخاب هر یک از این دو روش را به درمانگر خود بسپارید. در بسیاری از موارد کاشت همزمان به سود شما و در مواردی دیگر تنها عجله‌ای غیرمنطقی خواهد بود که دستاورد نهایی را به خطر خواهد انداخت.

سلامت: وقتی دندان‌پزشک میان نگهداری و بازسازی دندان و کشیدن و جایگزینی آن با ایمپلنت ما را بر سر دو راهی قرار می‌دهد، چطور باید میان نگهداری یک دندان شدیدا آسیب‌دیده یا جایگزینی آن با ایمپلنت دندانی تصمیم بگیریم؟

اگر دندانی، هرچند از طریق انجام درمان‌های متعدد، قابل نگهداری با طول عمر منطقی باشد اولویت با حفظ دندان است. دندان به شدت تخریب شده در بد‌ترین حالت نیاز به مراحل درمانی زیر دارد: درمان ریشه، جراحی افزایش طول تاج، ترمیم تاج و روکش. معمولا بعد از شرح دادن این راه طولانی بلافاصله این سول را از بیمار می‌شنویم: «دکتر! اگر قرار است من سه بار برای این دندان هزینه کنم بهتر نیست کمی بیشتر هزینه کنم و ایمپلنت کنم؟» گران‌تر بودن یک روش درمانی لزوما به معنای بهتر بودن آن نیست. همان‌طور که هزینه تهیه یک چشم مصنوعی قطعا بسیار بیشتر از عینک طبی خواهد بود؛ اما برای جبران ضعف دید چشم، عینک زدن بهتر از تخلیه چشم واستفاده از چشم مصنوعی است. از طرفی ممکن است موفقیت درمان در هریک از سه مرحله این راه طولانی با ریسک‌هایی مواجه باشد؛ مثلا وجود قطعه شکسته‌شده‌ای از وسایل درمان ریشه قبلی که قابل خارج کردن نباشد (مرحله اول)، یا عدم وجود لثه کافی برای انجام جراحی افزایش طول تاج (مرحله دوم)، یاعدم وجود دیواره‌های تاجی قوی برای بازسازی تاج (مرحله سوم.) طبق قانون احتمالات ریسک شکست کل درمان از ضرب کردن میزان ریسک هریک از سه مرحله در هم حاصل می‌شود. در مواردی که حفظ یک دندان به شدت آسیب دیده، ریسک شکست بالا و غیرمنطقی داشته باشد استفاده از ایمپلنت‌ها، با توجه به میزان موفقیت بسیار بالای آنها، منطقی‌تر است.

دکتر سیامک شایان امین

دندانپزشک