پاسخ امام باقر(ع) به دنیاطلبی

بنا به نقل بسیاری از مورخان، سوم صفر، سالروز ولادت امام محمد باقر علیه السلام است. آن حضرت در سال ٥٧ ه. ق یعنی سه سال پیش از واقعه عاشورا، در سوم صفر، جهان را از فروغ پرنورش روشن …

بنا به نقل بسیاری از مورخان، سوم صفر، سالروز ولادت امام محمد باقر علیه السلام است. آن حضرت در سال ٥٧ ه. ق یعنی سه سال پیش از واقعه عاشورا، در سوم صفر، جهان را از فروغ پرنورش روشن کرد، فرزندی که ده ها سال پیش از تولد، پیامبر اکرم(ص) از میلاد بابرکت او خبر داده و به جابربن عبدا...انصاری صحابه بزرگ خود فرموده بود: تو تا زمان تولد او زنده خواهی ماند و هنگامی که او را ملاقات کردی، سلام مرا به او برسان.امام باقر(ع) تا سال ٩٥ه. ق که پدر بزرگوارش امام علی بن الحسین(ع) حیات داشتند، تحت تربیت و راهنمایی آن حضرت قرار داشت و از آن پس به مدت افزون بر ١٩ سال خود عهده دار مقام بلند وصایت و امامت شدند. آن امام(ع)در این دوران به تعلیم و تربیت، هدایت و ارشاد و پاسخگویی به پرسش های دینی مشغول بودند اما در کنار آن هیچ گاه از کار و تلاش برای تامین زندگی و آبادانی باز نایستادند. توجه امام باقر(ع) به کار و تلاش چنان بود که تعجب برخی دانشمندان عصر خویش را برانگیخت.شیخ مفید (ره) در کتاب ارشاد داستان برخورد محمد بن منکدر از دانشمندان عصر امام باقر(ع) را نقل کرده است که او با مشاهده امام در حال کار در هوای گرم مدینه شگفت زده شد و به خیال خود خواست امام(ع) را موعظه کند که چرا این گونه در پی تحصیل مال دنیاست .

ابن منکدر می گوید: باور نداشتم علی بن الحسین (ع) فرزندی به یادگار گذارد که فضل و دانشش مانند خود او باشد تا این که پسرش محمد بن علی (ع) را دیدم، پس خواستم او را موعظه کنم و اندرز دهم ولی او مرا پند و موعظه داد. اصحاب ابن منکدر از او پرسیدند: به چه چیز تو را موعظه کرد؟ گفت: من در ساعتی که هوا بسیار گرم بود، به محلی از اطراف مدینه می رفتم، در راه به محمد بن علی(ع) برخوردم و او را که مردی تنومند بود، دیدم بر دوش دو نفر از غلامان خود تکیه زده و در حال کار است. با خود گفتم : بزرگی از بزرگان قریش در این هوای گرم و با این حال در طلب مال دنیاست! خوب است بروم و او را موعظه کنم! با این نیت نزدیک او رفتم و به امام سلام کردم، امام(ع) در حالی که عرق از سر و صورتش می ریخت و نفس نفس می زد، جواب سلام مرا داد.

به امام(ع) گفتم: خدا کارت را اصلاح کند. بزرگی از بزرگان قریش در این هوای گرم با این حال برای طلب دنیا بیرون آمده است، اکنون اگر مرگ تو فرا رسد و در این حال باشی، چه خواهی کرد؟ می گوید: آن حضرت دست خود را از دوش غلامان برداشت و روی پای خود ایستاد و فرمود: به خدا اگر مرگ من در این حال فرا رسد، در حالتی نزد من آمده که در حال فرمانبرداری و طاعت خداوندم و در حالتی هستم که نیازمندی خود را از تو و از مردم دور می کنم. من آن گاه از مرگ بیمناکم که در حالت نافرمانی و معصیت مرگم فرا برسد. ابن منکدر می گوید: با شنیدن این پاسخ از امام گفتم: خدایت رحمت کند، من می خواستم تو را موعظه کنم اما تو مرا موعظه کردی!امام باقر(ع) در این واقعه نگرشی که کار و تلاش را برای بزرگان عیب و ننگ می شمرد و طلب مال دنیا را نکوهش می کند، مردود می شمارد و نه تنها کار را مایه عیب نمی داند که به آن افتخار می کند و آن را سبب بی نیازی و عزت خود می داند.