دریاها در دست یک چشم ها

دزدان دریایی در قرن ۲۱ هم دست از سر دریاها و دریانوردان برنداشته اند

اگر شما هم مثل من، چند سالی را در دوران کودکی به سر‌ برده باشید! حتما با آن بازی آشنا هستید که در آن هر کس خود را در شغل یا تیپ خاصی تصور می‌کند و بر اساس آن، یک نقشی را بازی می‌کند. نمی‌دانم بچه‌های این دوره و زمانه اسم این بازی را چه گذاشته‌اند اما تا آن‌جا که من یادم می‌آید، زمان ما که اسم خاصی نداشت! شاید هم من یادم نمی‌آید؛ چون بیشتر از اسمش، نقش‌هایش یادم مانده است.

یادم می‌آید برای پسرها دو یا سه نقش بود که خیلی آرزویش را داشتند؛ خلبان، پلیس و دزد! گاهی هم که بعد از پخش کارتون سرنتیپیتی (همان موجود بنفش گنده که چشم‌های درشتی داشت و ما از آخر هم نفهمیدیم این چه موجودی بود!) بازی می‌کردیم، نقش دزد با کمی تغییر در ظاهر و نه باطن، جایش را به دزد دریایی می‌داد؛ دزدان دریایی که در ذهن خیلی از ما، پای مصنوعی چوبی، یک چشم‌بند سیاه روی یک چشم و کبوتری، عقابی، طوطی چیزی روی شانه راستش، جزو شخصیت و ذات دزد بود! به هر حال این تصویری بود که در ذهن ما وجود داشت تا این‌که سال‌ها گذشت و گذشت و مجموعه «دزدان دریائی کارائیب» را دیدیم و حقایق جدیدی از خبیثی این جماعت برایمان آشکار شد و از خواب خرگوشی بیدار شدیم. (ضمنا دوستان به من گفتند سری چهارمش هم اکران شده و CDاش هم موجود است!) به هر حال دزدان دریایی کارائیب به ما یادآوری کرد که «جک گنجیشکه» را فراموش نکنیم. او انگار با دزدیدن مرد هلندی پرنده، عمر جاودان پیدا کرده و حالاحالاها قصد مردن ندارد. چند سالی است دزدان دریایی از دل افسانه‌ها و داستان‌ها بیرون آمده‌اند و در همین بیخ گوش ما، در دریاهای جنوب‌مان، در حال غارت و گروگان‌گیری و خلاصه گیس‌و‌گیس‌کشی با دوستان دریانورد هستند! آخرین ابتکار آن‌ها هم دزدیدن یک کشتی پر از مواد شیمیایی بود؛ مثل این‌که کلی هم قیمتش بوده و لقمه چرب و نرمی به حساب می‌آمده. آن‌ها آمده‌اند تا به ما یادآوری کنند هنوز صنف دزد دریایی جماعت، نفس می‌کشد!!

اگر دور و برتان یک کره جغرافیایی زمین پیدا می‌شود، آن را با انگشت بچرخانید و شاخ آفریقا را در آن پیداکنید. حالا اگر یک کم دور و بر این شاخ را جست‌وجو کنید، حتما خلیج عدن را خواهید دید.

این خلیج را همین‌طوری دست کم نگیرید، خلیج عدن در شاخ آفریقا، خلیج بسیار مهم و استراتژیکی محسوب می‌شود. این خلیج در جنوب یمن قرار دارد و از سمت جنوب با کشور سومالی و از غرب با کشور کوچکی به نام جیبوتی همسایه است. غرب این خلیج که این روزها حسابی خبرساز است، به وسیله تنگه‌ای به نام «تنگه مندب»، به دریای سرخ وصل می‌شود و از سمت شرق، کشتی‌های نفتکش و حمل کالا و بار از اقیانوس هند وارد آن می‌شوند. خلیج عدن در واقع بخشی از اقیانوس هند به شمار می‌رود. جالب است بدانید که خلیج عدن و کانال سوئز، از محورهای راهبردی تجارت جهانی و منبع مهم درآمد کشور مصر به شمار می‌روند. نگرانی‌ها از بابت به تاراج رفتن کشتی‌های تجاری جهان از ۳ سال پیش تا به حال، تا جایی بالا گرفته است که برخی از کارشناسان احتمال بسته شدن کانال سوئز را می‌دهند. این مسیر، یکی از به‌صرفه‌ترین مسیرهای رفت‌و‌آمد برای کشتی‌های تجاری است که بین آسیا و اروپا و حتی آمریکا در حرکت هستند.

● وقتی نفت‌کش‌ها ناپدید می‌شوند

فعالیت دزدان دریایی قرن بیست و یکم دارد روز‌به‌روز رونق بیشتری پیدا می‌کند؛ انگار باج‌هایی که از کشورهای مختلف برای آزاد کردن کشتی‌های ربوده شده دریافت کرده‌اند، حسابی زیر دندانشان مزه کرده است. به هر حال پول از این مفت‌تر و باد آورده‌تر هم مگر می‌شود؟! حرف از یک قران، دو زار هم که نیست!! ماشاءا... کلی پول است. مثلا همین چند وقت پیش، دزدان دریایی خلیج عدن در یک حرکت محیرالعقول توانستند یک نفت‌کش متعلق به عربستان به نام سیروس استار، که ۲میلیون تن نفت حمل می‌کرد را بدزدند! بله، درست خواندید، ۲ میلیون تن نفت. که اگر مظنه بازار را داشته باشید، می‌شود به عبارتی ۱۰۰ میلیون دلار. حالا به نظر شما، شیخ‌نشین‌ها حاضر نیستند چند میلیون دلار ناقابل بدهند و کشتی‌ و نفتش را پس بگیرند؟! واقعا که تجارت پرسودی است این پول زور گرفتن. با این اوصاف دیگر نفت‌کش‌ها هم تمایلی برای عبور از این خلیج ندارند. اما جالب است بدانید ایران، عربستان (مال‌باخته بزرگ) و کویت اعلام کرده‌اند برنامه‌ای برای تغییر مسیر نفت‌کش‌های خود ندارند. البته همان‌طور که می‌دانید، نیروی دریایی ارتش تا به حال چندین عملیات اسکورت نفت‌کش‌های ایرانی در آن‌جا را انجام داده است.

● باج‌گیری در روز روشن

شاید بپرسید یک کشتی چند تنی که روی دست دزدان دریایی مانده، به چه درد آن‌ها می‌خورد؟! آن را می‌دهند به مرکز اسقاط خودروهای فرسوده و مثلا جایش ده هزارتا پراید می‌خرند؟!! نه‌خیر، دزدان دریایی از شما خیلی زرنگ‌تر هستند. البته باید هم باشند، اگر نه که نمی‌شدند دزدان به این ماهری. آن‌ها خیلی شیک و تمیز کار می‌کنند؛ به این صورت که پس از ربودن کشتی مورد نظر (ترجیحا نفت‌کش‌های تپل مپل) با رئیس شرکت کشتی‌رانی مورد نظر، تماس می‌گیرند و خیلی محترمانه می‌گویند ما کشتی شما را در فلان جا در حالی که گم شده بود، پیدا کرده‌ایم!! شما هم به عنوان شیرینی و برای قدردانی از حرکت انسان‌دوستانه ما، ۲-۳ میلیون دلار ناقابل مرحمت کنید تا ما نشانی‌اش را بدهیم تا بروید و برش دارید!! البته دزدان دریایی سومالی خیلی هم خوش اشتها تشریف دارند و براساس نوع کشتی، قیمت کارشناسی شده آن توسط متخصصانشان! و ارزش کالاهای درون آن، باج‌های تا ۱۰ میلیون دلاری طلب می‌کنند. تاکنون حداقل مبلغ درخواستی از جانب دزدان دریایی ۱۰ هزار دلار و حداکثر ۱۰ میلیون دلار بوده است.

● کار و بار جدید سومالیایی‌ها

وقتی پای دزدی و غارت به میان می‌آید، آن هم در کشوری مثل سومالی که مردمش در فقر شدید به سر می‌برند، خیلی آسان می‌شود به یک دزد تمام عیار تبدیل شد و پول زور زیادی به جیب زد! چیزی که کار را خراب‌تر می‌کند این است که چون در سومالی دولت مرکزی عملا وجود خارجی ندارد، هر روز تعداد بیشتری از مردم سومالی، به شغل شریف و پردرآمد دزدی دریایی روی می‌آورند.

● تنها امیدمان تویی «امید نیک»

اگر شما هم باشید و بدانید خلیج عدن شده سر گردنه و هر لحظه امکان دارد تمام آمال و آرزو و امیدتان (همان اموالتان) در ایکی ثانیه! دود شود و برود هوا، شما هم مطمئنا راهتان را کج می‌کنید و از راه دورتر اما مطمئن‌تری به سمت مقصدتان می‌روید. فکر نکنید که شما خیلی نابغه هستید، چون این فکر به ذهن رؤسای بیشتر خطوط کشتی‌رانی دنیا هم رسیده است و بر همین اساس تصمیم گرفته‌اند تا اطلاع ثانوی دور عبور و مرور از این خلیج را خط بکشند و مسیر حرکت کشتی‌های خودشان را از مکان‌های دیگری قرار دهند. این روزها بیشتر شرکت‌های کشتی‌رانی از ترس دزدان سومالی، مسیر خود را از خلیج عدن و کانال سوئز به سمت آفریقای جنوبی و دماغه «امید نیک»، تغییر داده‌اند. البته قبل از ظهور دزدان دریایی، خطوط کشتی‌رانی دنیا یک بار دیگر هم در قدیم مجبور شده بودند از عبور از کانال سوئز صرف نظر کنند و آن هم در زمان جنگ اعراب و اسرائیل در سال ۱۹۶۷ بود که کانال سوئز برای مدتی مسدود شد. البته در آن زمان، شرایط جنگی دلیل قانع کننده‌ای برای تغییر مسیر کشتی‌ها بود ولی شاید در قرن ۲۱ خیلی خنده‌دار باشد که کشتی‌های به این غول‌پیکری از ترس دزدان دریایی قایق‌سوار، راهشان را در دریا دور کنند.

۱) تنگه مالاکا

این تنگه منطقه مورد علاقه دزدان دریایی قرن ماست. این تنگه بین ۳ کشور اندونزی، مالزی و سنگاپور قرار دارد. در این تنگه، جزیره‌های قد و نیم‌قد زیادی شناورند. این منطقه با توجه به وضعیت جغرافیایی خاصی که دارد و کشورهایی که در اطراف آن وجود دارد، یکی از نقاط مورد علاقه دزدان دریایی است که انگار در آن کنگر خورده‌اند و لنگر انداخته‌اند. بیشتر کشتی‌های تجاری دنیا جرأت عبور از این منطقه را ندارند. این منطقه جزو خطوط قرمز کشتی‌رانی دنیا به شمار می‌رفته است از قدیم.

۲) مالزی

مناطق اطراف این کشور در جنوب شرقی آسیا هم جان می‌دهد برای زورگیری دریایی. برای دزدان دریایی، این منطقه جایگاه شماره ۲ را دارد. گرچه مالزی یکی از جاذبه‌های توریستی شرق آسیاست اما سفر کردن به این کشور از راه دریا، کار زیاد منطقی به نظر نمی‌رسد!

۳) نیجریه

رتبه سوم در دزدی‌های دریایی به طور مشترک متعلق به آب‌های نیجریه در آفریقا، مناطق مرکزی در آمریکای جنوبی و حوزه دریای کارائیب است. به افتخارشان...!

۴) خلیج عدن

هلو! یا همان بهشت دزدان دریایی قرن بیستم در مکان چهارم قرار دارد. واقعا که ناداوری از فوتبال به این عرصه هم کشیده شده است؛ آخر خودتان قضاوت کنید، دزدان دریایی منطقه خلیج عدن، با این همه از خودگذشتگی و رشادت، باید این باشد جایگاهشان؟! درست است که راه‌زنی دریایی تازه در این منطقه رواج پیدا کرده اما به نظرم دوستانمان در اداره آمارگیری مناطق جرم‌خیز دریایی!!! باید یک تجدید نظر اساسی بکنند و زحمات دزدان سومالیایی را قدر بدانند!

● و اما یک خبر داغ داغ

دزدان‌دریایی چند باری هم به کشتی‌ها و خصوصا نفتکش‌های ایرانی التفات داشته‌اند. در آخرین مورد آن که ۸ خرداد اتفاق افتاد، آن‌ها سعی داشتند نفتکش ۳۲۰ هزار تنی «دماوند» را بدزدند که این بار تیر‌شان به سنگ خورد. البته در سال‌های گذشته، کشتی‌های «ایران دیانت» و «دیلات» هم مورد هجوم دزدان دریایی خلیج عدن قرار گرفته بودند.

نویسنده: محمدمهدی اعتمادی