تا هیچستان پر اسرار

شهداد معروف به ستاره کویر لوت است شهری با ۸ هزار نفر جمیعت که آسمانهای پر ستاره آن , این شهرت را برای این شهر در میان شهرهای کویری برای آن کسب کرده است

شهداد معروف به ستاره کویر لوت است شهری با ۸ هزار نفر جمیعت که آسمانهای پر ستاره آن , این شهرت را برای این شهر در میان شهرهای کویری برای آن کسب کرده است.

شهداد این دیار دیرپای تاریخ در دامنه شرقی کوههای شمالی- جنوبی، حد فاصل دشت لوت و دشت کرمان واقع شده است. بخش شهداد از پهناورترین بخشهای کرمان است. از شمال به استان خراسان، از جنوب به بخش گلباف، از شرق به استان سیستان و بلوچستان و از غرب یه به بخش مرکزی کرمان محدود است.

بخش شهداد از شمال غربی و جنوب غربی به نواحی کوهستانی محدود است که در جنوب غربی آن کوه کناران و کوه شهداد و در شمال غربی آن کوه بیابان واقع شده است.

از ماهان ۷ کیلومتر به سمت کرمان و سپس حرکت به سمت شرق در طول جاده ای به طول ۸۰ کیلومتر شما را به شهداد رهنمون خواهد ساخت. در طول این مسیر زیبا و اسرار آمیز شاهد تغییرات گسترده شرایط آب و هوایی خواهید بود. در ارتفاعات شاهد آب و هوای سرد کوهستانی در دره ها خنکی و سرسبزی و در نقاط پست آب و هوای کویری تنوع جالبی را سبب گشته است. در میانه راه به روستای سیرچ رسیدیم. این روستا از توابع شهداد است و به بهشت شهداد معروف است. روستایی که بصورت طولی در حاشیه رودخانه پرآبی در کف یک دره سرسبز امتداد یافته است. این روستا تمامی محصول میوه شهداد و روستاهای اطرافش را تامین میکند و این را به راحتی میتوان از روی شکوفه های مختلف بر روی درختان مشاهده کرد. از خرمای مناطق گرم گرفته تا هلوی آبدار و پرتقالهای شیرین.

دلیل اصلی شهرت این روستا وجود درخت سرو تنومند و کهنسالی است که یکی از ۷ درخت مقدس زرتشتیان است. گفته میشود که این درخت ۷ هزار سال قدمت دارد که به نظر من بسیار اغراق آمیز مینماید و حداکثر حدود ۳۰۰ ساله مینماید !!! قسمتی از تنه این درخت در زیر خاک مدفون شده است و شما فقط شاهد دو شاخه از این درخت خواهید بود که انگار دو درخت در کنار یکدیگر جداگانه روئیده اند. این درخت در حاشیه رودخانه قرار دارد و اطرافش را باغ های میوه احاطه کرده است. وجود زباله های ناشی از چیپس و پفک و قوطیهای خالی کنسرو نشان از هجوم بازدید کننده های بی فرهتگ شهری !!! میداد.

سبزی دائمی این درخت در پاییز و زمستان که سایر درختان به رنگهای دیگر در می آیند ابهت ویژه ای به این درخت باستانی می بخشد. در این روستای زیبا خانه های ویلایی با معماری نامتناسب با بافت روستایی مشاهده میگردد که نشان از حضور شهرنشینان مرفه جهت تفرج دارد.

پس از عبور از سیرچ از آخرین کوه بالا رفته و سپس به وارد دامنه های مشرف بر کویر لوت شدیم . وجود کانال آب در سمت راست جاده نشان از توجه دولت جهت جذب توریست و آبادانی منطقه دارد. پس از طی حدود ۳۰ کیلومتر به شهداد میرسیم. از نقطه آغازین تاریخ شهداد، اطلاع دقیقی در اختیار نیست. همینقدر میدانیم که قدمت این دیار به ماقبل تاریخ میرسد. این مکان از ۴۵۰۰ سال قبل به طور مستمر محل سکونت و زندگی به شمار می رفته است. در کتب تاریخی از جمله تاریخ طبری، عقدالعلی و تاریخ کرمان هر جا سخن از کرمان است، نام خبیص (شهداد) نیز به چشم میخورد. شهداد موقعیت مناسبی در سر راه های بزرگ تاریخ داشته است و دروازه ارتباط سیستان و بلوچستان به کرمان و خراسان بوده است.

در ورودی شهداد، راهنمای سازمان میراث فرهنگی از دیدنیهای محل توضیحاتی را ارائه کرد از جمله درفشی که اخیرا کشف گردیده است و بیان از قدمت ده هزارساله دارد. علاوه بر این نحوه معماری و کاشیکاری های تزئینی بعضی ازبناها که متعلق به قرن ۷ هجری میباشند از جمله امامزاده محمد بن زید، قبر پیر بابا مسافر، آغوس یا ناقوس، قلعه رموک(متعلق به دوره ساسانیان) قلعه چغوکی، قلعه سنگ، قلعه تارو، قلعه نیو، آب انبارها و آسیاب سنگی.

مسیر کمپ کویری ۲ کیلومتری مانده به شهداد به سمت شرق منشعب می گردد. در این مسیر بطور مشهودی پوشش گیاهی و وضعیت اقلیمی زمین تغییر میکند. زمین حالت کویری پیدا میکند و تنها درختچه های گز و طاق در پای تپه هایی که به علت وجود ریشه های درختچه ها تشکیل شده اند (نبکا یا نبوک) جلب نظر میکند. یکی از نکات جالب درختچه های گز با ارتفاع بیش از ۵ متر بود و حتی بنا به گفته محلیها گاهی به ۱۵ متر هم میرسد ، که در نوع خود در دنیا بی نظیر است. پس از طی ۲۰ کیلومتر دیگر به سه راهی دیگری میرسیم که توسط تابلوی کوچکی مسیر کمپ را مشخص میکند. پس از حدود ۱۰ کیلومتر اولین کپر در میان میدانی مشاهده میشود.

در این کمپ در حدود ۳۰ کپر با تیر های چوبی و الیاف خرما ساخته شده اند که بستر بعضی از آنها سیمانی و مابقی خاکی هستند. بیشتر کپرها دارای روشنایی برق با کلید مستقل هستند و محوطه به طرز زیبایی توسط زنجیر محصور است. روشنایی محوطه کمپ مطلوب است و تنها سرویس بهداشتی در فاصله دوری حتی از نزدیک ترین کپرها دارد. وضعیت دستشویی ها چندان مطلوب نمی باشند و میتوان با اندک رسیدگی جزئی رضایت بیشتر مهمانان را فراهم کرد. لازم به ذکر است که سیگنال تلفن همراه در کمپ دریافت نمی شود و تنها از طریق بی سیم با نیروی انتظامی و نزدیکترین روستا ده سیف میتوان ارتباط برقرار نمود.

این کمپ از ۳ سال پیش بهره برداری شده است ولی عملا از نوروز امسال پذیرای مهمانانی شده است که با آن از طریق تبلیغات آشتا گشته اند. و مسیر آسفالت هم حدود ۶ ماه پیش ایجاد گشته است. مسئول کمپ آقای غلامرضا مهدی آبادی است که قبلا در سازمان گردشگری در شهر کرمان فعالیت میکرد ولی به دلیل لزوم فردی محلی جهت آشنایی و تحمل شرایط سخت اقلیمی این مسئولیت به ایشان سپرده شده است. همکاری خوب ایشان با مهمانان بسیار قابل تقدیر است و میتوان از راهنمایی ها و تجارب ایشان در گردشگری در کویر بهره مند شد.

پس از تخلیه لوازم , شور ناشی از کنجکاوی باعث شد تا بلافاصله راهی منطقه کلوت ها شویم. از سه راهی مزبور اینبار به سمت شمال رفتیم و پس از ۲۰ کیلومتر طی جاده آسفالته اولین نشانه های کلوت ها مانند شبح شهری خشتی ,از دور نمایان شد. اکنون میشد علت نامگذاری شهر اشباح را به دلیل اسرار آمیز بودن منطقه دریافت. کلوت ها به کلوخهای رسی نوک تیزی اطلاق می شود که از قرسایش خاک توسط باد و آب طی قرون متمادی ایجاد گشته اند. ارتفاع این کلوت ها گاها به۳۰ متر نیز می رسد که همانند آسمانخراشی در این شهر قد برافراشته اند. این کلوت ها قسمتی از حاشیه غربی دشت لوت را در سطحی به عرض متوسط ۸۰ کیلومتر و طول ۱۴۵ کیلومتر پوشانده اند. تقریبا در تمامی این منطقه وسیع هیچگونه گیاهی وجود ندارد. نام کلوت توسط سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به این تپه ها اطلاق شده و معنی خاصی ندارد. کلوت از واژه های کویر و لوت تشکیل شده است. کلوت ها از جهت شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شده اند. این عوارض طبیعی در نوع خود در دنیا بی نظیرند .

برای خوردن ناهار در حاشیه سمت چپ جاده بسمت تپه ای حرکت کردیم که بدلیل شنی بودن تپه هیچیک از خودروهای سواری قادر به صعود نشدند و به ناچار تنها با یک خودروی SUV و پای پیاده به بالای تپه رفتیم. در بالای تپه گودال بزرگی است که این محل به نام گندم بریان معروف است و گفته میشود که گرمای هوا در تابستان به حدی میرسد که سبب برشته شدن گندم میشود. این محل از گرمترین نقاط کره زمین است و دمای هوا در سایه به ۶۰ درجه سانتیگراد نیز میرسد. به دلیل ابری بودن هوا در زمان سفر ما مشکلی از بابت گرما نداشتیم ولی گرمی شن ها در هوای ابری اوایل فروردین میتوانست تجسم خوبی از گرمای روزهای آفتابی این منطقه را برایمان داشته باشد.

سعید رفیعی

---