بـعـضـی‌هـا در بـیـهـوشـی صـداهـایـی مـی‌شـنـونـد!

در بیهوشی عمومی‌، طیف گسترده‌ای از فرآیندهای طبیعی بدن باید مهار شوند. به این منظور داروهایی استفاده می‌شوند تا فعالیت مغز، نخاع و ارسال پیام‌های عصبی را کاهش دهند. تعدادی …

در بیهوشی عمومی‌، طیف گسترده‌ای از فرآیندهای طبیعی بدن باید مهار شوند. به این منظور داروهایی استفاده می‌شوند تا فعالیت مغز، نخاع و ارسال پیام‌های عصبی را کاهش دهند. تعدادی از داروها نیز عضلات را شل می‌کنند تا جراحی ساده‌تر انجام شود...

گیرنده‌های درد محیطی و مرکزی نیز باید با داروهای مناسب مهار شوند. فرآیند دیگر، کم کردن اضطراب و ایجاد فراموشی در دوره عمل جراحی است. استفاده بیش از حد از هر کدام از داروها عوارضی دارد و کاربرد غلط یا اندک این داروها نیز بیهوشی نامناسبی ایجاد خواهدکرد. برای کاهش اضطراب بیماران و فراموشی هنگام بیهوشی دارویی از دسته بنزودیازپین‌ها استفاده می‌شود اما کاهش فشارخون از جمله عوارض این دارو در افراد بدحال، مسن یا بیماران با خونریزی شدید است. بنابراین متخصصان بیهوشی با توجه به شرایط بیمار، گاهی لازم می‌بینند تا از این داروها استفاده نکنند و خطر بیداری و به خاطر ماندن بعضی از خاطرات حین عمل جراحی در بیماران را تقبل کنند تا بتوانند علایم حیاتی را حفظ کنند. جراحی‌هایی که در آنها احتمال بیشتری از به یاد ماندن خاطرات (بیداری در بیهوشی) وجود دارد، عبارتند از: جراحی قلب، سزارین، بیماران دچار خونریزی شدید. مثلا در جراحی‌های قلب، به دلیل آنکه بیماران قلب ضعیفی دارند، داروی بیهوشی باید بسیار با دقت و در مقدار اندک تزریق شود چرا که در غیر این صورت می‌تواند باعث ازکارافتادگی قلب شود. بیداری در بیهوشی اقسام گوناگونی دارد؛ در تعدادی از بیداری‌ها که بسیار ناشایع است، بیمار تمام ‌صحبت‌های درون اتاق عمل را به یاد می‌آورد و به آن «عدم فراموشی خودآگاه» گفته می‌شود. در تعدادی دیگر از بیداری‌های هنگام بیهوشی، بیمار نمی‌تواند خاطرات را به روشنی به یاد بیاورد ولی این خاطرات در ناخودآگاه او ضبط می‌شوند و می‌توانند باعث اضطراب وی در آینده نسبت به محیط بیهوشی یا اتاق عمل شوند. قابل‌توجه اینکه این اتفاق‌ها به ندرت می‌افتند و گذرا هستند و در طی چند ماه بهبود می‌یابند.

دکتر بابک قرائی

عضو هیات علمی ‌دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی