سرمارتین جان‌اوانز

«سر مارتین جان اوانز» متولد سال ۱۹۴۱، دانشمند انگلیسی‌تبار، به اعتبار کشفیاتش در زمینه چگونگی کشت سلول‌های بنیادین جنینی در سال ۱۹۸۱ و به خاطر تحقیقاتش در پیشبرد تکنولوژی …

«سر مارتین جان اوانز» متولد سال ۱۹۴۱، دانشمند انگلیسی‌تبار، به اعتبار کشفیاتش در زمینه چگونگی کشت سلول‌های بنیادین جنینی در سال ۱۹۸۱ و به خاطر تحقیقاتش در پیشبرد تکنولوژی ساماندهی ژن‌های موش، خوشنام و معروف است. در سال ۲۰۰۷، او یکی از برندگان جایزه پرافتخار نوبل پزشکی و فیزیولوژی در زمینه پیشرفت‌های به عمل آورده در شناخت بیشتر ژن‌ها است.

او که از سال ۱۹۸۰ با «ماتیوکافمن»، همکاری نزدیکی داشت، نتایج تجربیاتش را که توانسته بود سلول‌های بنیادین جنینی را از بلاستوسیت‌های موش، جدا کند و آنها را در محیط کشت سلولی پرورش دهد، منتشر کرد. این کشف، می‌توانست راه را برای تغییر اختصاصی‌ ژن به روی سلول‌های جنسی موش و ایجاد موش‌هایی با ژن‌هایی متفاوت هموار کند. «اوانز» و همکارانش نشان دادند که می‌توانند یک ژن جدید را در سلول‌های بنیادین جنینی به وجود آورند و جنین‌های جدیدی با آرایش ژنی متفاوت، تولید کنند. در واقع با ایجاد موتاسیون‌هایی در ژن‌های موش، نسل جدیدی از آنها را خلق کنند.

این موتاسیون‌ها در آنزیم‌هایی موسوم به HPRT انجام می‌شود که ترکیبی نو از ژن‌های قدیمی و ژن‌های جدید مصنوعی می‌سازد و به این ترتیب، توالی جدیدی درست می‌کند. در واقع می‌توان هر آرایشی که مدنظر باشد را خلق کرد و به سلو‌ل‌ها تزریق نمود و موجودات تازه‌ای را مشاهده کرد تا بتوان آزمایش‌های مورد نظر را روی آنها انجام داد. وی هم اکنون استاد ژنتیک جانوران و مدیر مدرسه علوم زیستی در دانشگاه کاردیف است.

همسر وی، «جودیت اوانز» نیز برنده جایزه MBE به خاطر خدماتش در پرستاری عملی در سال ۱۹۹۳ است. این زوج همکار، یک دختر و دو پسر دارند.