دیوارهای فاصله را برداریم

روش های پرکردن فاصله نسلی میان والدین و فرزندان

شهره بعد از این‌که یک ساعت جلوی آینه با یک گیره بزرگ موهایش را بالا می‌بندد و روسری‌اش را دراپه می‌کند و روی مانتو می‌اندازد در حالی که با تلفن همراه قرار و مدارهایش را چک می‌کند از اتاق خارج می‌شود.

مادر نگاهی به سرو وضع او می‌اندازد و می‌گوید: داری کجا می‌روی؟

شهره می‌گوید: می‌خواهم بروم پیش دوستم برای کنکور درس بخوانیم. شهره این حرف را می‌زند و مادر باور نمی‌کند. به شهره می‌گوید: مطالعه درسی که این‌قدر النگ و دو لنگ نمی‌خواهد. شهره هم با پرخاشگری می‌گوید: وا! چون می‌خواهم بروم درس بخوانم باید گونی تنم کنم و به صورتم زغال بمالم. باز که چک‌کردن‌های بیخودی را شروع کردی مامان.

شهره دختر هجده ساله‌ای است که با گذر از دوران کودکی، خود‌رأی و سرکش شده و دو، سه سالی می‌شود که دیگر مثل گذشته به حرف‌های بزرگ‌ترهایش گوش نمی‌دهد و فقط گوشش به حرف دوستان است.

این‌که بتوانید فرزندان خود را تا همیشه با خودتان همراه کنید و موقعیت خود را به عنوان والدین نوجوان حفظ کنید، افزون بر خصوصیات نوجوان، بسیار به عملکرد خودتان بستگی دارد.بسیاری از نوجوانان از گوش دادن به نصیحت‌ها و توصیه‌های همیشگی خسته می‌شوند و فکر می‌کنند که نصیحت بیش از حد یعنی نبود اعتماد خانواده و کوچک شمردن آنها.

اگر از کارهای فرزندانتان راضی نیستید سعی کنید به طور غیر مستقیم به آنها توصیه کنید و مستقیم آنان را توبیخ نکنید.شما می‌توانید با خریدن انواع کتاب‌ها یا فیلم‌های آموزنده، فرزند خود را نسبت به مسائل و مشکلات موجود در جامعه به طور غیرمستقیم آگاه کنید.اگر می‌خواهید فرزندانتان با شما تا همیشه مثل دوست بمانند نیازهای روحی و فکری آنان را قبل از این‌که سراغ دیگری بروند، رفع کنید و به پرسش‌های آنان بموقع پاسخ

بدهید.

اگر می‌خواهید فرزندانی سر به راه داشته باشید، اول از همه خودتان باید چنین باشید. تعجب نکنید! وقتی خودتان سیگاری هستید، نمی‌توانید نوجوان خود را از سیگار منع کنید.

نتایج یک تحقیق نشان داد که ۴۰ تا ۶۰ درصد از نوجوانان، برای اولین بار نحوه استعمال مواد دخانی را در خانه و از سوی والدین خود آموخته‌اند.

سمیرا ارشدی، روان‌شناس و مشاور خانواده به والدین توصیه می‌کند: با پرهیز از رذایل اخلاقی مانند دروغگویی، خشم و عصبانیت بی‌موقع یا ناسزا گفتن، الگوی رفتاری مناسبی برای نوجوانتان باشید.کودکی که عمری قربانی خشم و خشونت شده، به محض این‌که احساس استقلال کند خود نیزبه خشونت و تکرار الگویی که آموخته است، اقدام خواهد کرد.

حسین و احمد دو نوجوان پانزده و هفده ساله هستند که با آنها در مغازه تعمیرات خودرو گفت‌وگو می‌کنم.

حسین در رشته علوم تجربی درس می‌خواند و احمد نیز برادر اوست و رشته فنی مربوط به مکانیک خودرو را در مدرسه فنی حرفه‌ای دنبال می‌کند. حسین می‌گوید: اگر پدرم من را اینجا ببیند تنبیه خواهم شد. من عاشق مکانیک خودرو هستم، ولی پدرم که متخصص بیهوشی است دلش می‌خواهد من پزشک شوم و اصلا به علایق من توجه نمی‌کند.

من استعداد فنی خوبی دارم و همه وسایل خراب خانه را بدون این‌که دوره‌ای دیده باشم، تعمیر می‌کنم. چون مطالعات آزاد دارم و سی‌دی‌های آموزشی مربوط به تعمیرات و کارهای فنی را تهیه و از روی آن تمرین می‌کنم.

ارشدی، مشاور خانواده در این باره می‌گوید: خیلی از سرکشی‌ها و فاصله‌های بین والدین و فرزندان به همین دلیل است. وی می‌افزاید: فرزند شما ادامه شما نیست و انسان مستقل با خواسته‌ها و استعدادهای متفاوت است. والدین فقط وظیفه شناساندن راه‌های درست و نادرست به فرزند و مشورت کردن با او درباره علاقه‌مندی‌هایش را دارند و بهتر است انتخاب نهایی را به عهده فرزندان

بگذارند.فرزندان اول به شما وابسته‌اند و بعد کم‌کم با خودشان هم آشنا می‌شوند و محیط و دیگران را می‌شناسند، ولی همچنان مغلوب و مجذوب شخصیت شما باقی می‌مانند تا روزی که به سن نوجوانی برسند.

سمیرا ارشدی، مشاور خانواده در این باره می‌گوید: نوجوانان علاقه خاصی به استقلال، جدا شدن از خانواده و پیوستن به گروه همسالان دارند و بهترین کار برای خانواده این است که برای این‌که هم فرزندان را راضی کنید و هم با دوستان جدیدش بیشتر آشنا شوید، هر چند وقت یک‌بار، مهمانی دوستانه‌ای ترتیب دهید و دوستان فرزندتان را هم با خانواده‌هایشان به صرف عصرانه‌ای ساده دعوت کنید. می‌توانید سفر‌های خانوادگی یک روزه به همراه تور برای فرزند‌تان و دوستانش ترتیب دهید یا به کوهنوردی خانوادگی همراه آنان بروید.

یک جمله خیلی معروف پدر و مادرهایی که هر روز از نوجوانان خود بیشتر فاصله می‌گیرند این است: از بچه فلانی یاد بگیر! نصف تو است، اما همه چیزش مرتب است... .

ارشدی بشدت خانواده‌ها را از این نوع مقایسه‌های تحقیر‌آمیز منع می‌کند و می‌گوید: از تحقیر، توهین یا مقایسه‌کردن نوجوان با دیگران بشدت پرهیز کنید؛ چون انجام این اعمال موجب پرخاشگر و زورگو شدن آنها یا احساس حقارتشان می‌شود.

هر کسی در خانه چه کاره است؟ اگر بنشینید و در خانه بازی «کی چه کاره است» را راه بیندازید و فرزندتان غیر از این که بگوید: من درس می‌خوانم چیز دیگری برای گفتن نداشته باشد، شما در تربیت او کوتاهی کرده‌اید.هرکسی برای خودش درس می‌خواند، اما سهمش در خانواده چه می‌شود.خانواده جایی است که همه باید بدانند آن‌قدر وجود و انسجامش مهم است که باید در پایداری آن و برقراری نظمش بکوشند.

سمیرا ارشدی توصیه می‌کند به فرزندان خود مسئولیتی بسپارید و از او بخواهید بخشی از امور خانه را به عهده گیرد.شستن ظروف،خرید نان، همکاری برای حمل ساک‌های خرید و.... از امور کوچک، اما مهمی است که می‌توانید به فرزندانتان بسپارید و آنان را مسئول آن کار بدانید.

این چیزی است که در ذهن هر نوجوانی است. البته بیشتر موارد مخاطب آنها جنس مخالف است، اما قبل از این‌که خلأ بی‌توجهی شما او را به هر سمتی بکشد، سعی کنید شما و همسرتان بیش از هرکس دیگر به فرزندتان، خواسته‌ها و احساسات و عواطف و نیازهایش توجه کنید.همین نیاز است که در این سنین نوجوان را به عوض کردن ظاهر و نوع پوشش خود ترغیب می‌کند.

ارشدی، خانواده را از منع کردن مستقیم و پرخاش به نوجوان به دلیل ظاهر متفاوتش منع و توصیه می‌کند در عوض این کار، او را در معرض پذیرفته شدن اجتماعی قرار دهید. در مقابل دیگران از مهارت‌های او سخن بگویید و بخواهید که درباره افکار، عقاید و موفقیت‌هایش سخن بگوید، او را به سمت فعالیت‌های داوطلبانه و خیرخواهانه گروهی یا ورزشی سوق دهید.

ارشدی، روان‌شناس و مشاور اعتقاد دارد شما با آزاد‌گذاشتن بیش از حد فرزندان در هر زمینه‌ای و برآورده‌کردن همه نیازهای او، وی را متکبر و خودخواه بار می‌آورید و همان‌قدر او را ناتوان و ضعیف در مقابل مشکلات می‌سازید.

این روان‌شناس توصیه می‌کند: به نوجوانان استقلال بدهید. بگذارید رنگ اتاق و وسایلش را خودش انتخاب کند، اما سقف توانایی‌ها و قوانین خانواده را به او تفهیم کنید.

ماندانا ملاعلی