دسته گل خوشبختی , هدیه مادران شاد

نگاهی به نقش شادبودن زن در خانواده و جامعه

روزی بود روزگاری بود، در آن روزگاران مادربزرگ‌ها در حیاط خانه‌های قدیمی‌شان می‌نشستند و همه اعضای خانواده، عروس‌ها و داماد‌ها، نوه‌ها و نتیجه‌ها دور او جمع می‌شدند و صدای شادی و خنده سراسر خانه را پر می‌کرد.

روزگاری بود که مادربزرگ‌ها منشا شادی و خنده بودند. آنها علاوه بر مسوولیت‌های خانه‌داری سعی می‌کردند کانون خانواده را گرم و شاد نگه دارند.

از آن روزگاران سال‌ها می‌گذرد دیگر نه حیاطی به چشم می‌خورد و نه صدای شادی کوچه‌های قدیمی شهر را پر می‌کند.

هرچه جامعه ما رو به صنعتی شدن رفت و اتوبان‌ها جای خیابان‌ها را گرفت و شرق شهر محل کار و غرب شهر محل زندگی شد و ترافیک همه‌روزگاران ما را پر کرد شادی و شعف کوله‌بار خود را بست و جای خود را به لبخندی ساده اما صمیمی داد. شادی و خنده در جامعه ما معنای دیگری یافت. اثرات روحی و روانی شادی در زندگی کاملا آشکار است و اگر شادی در خانواده جریان نداشته باشد بخش اعظمی از سلامت روان جامعه به هم می‌ریزد.نقش کلیدی یک زن در خانواده بر هیچ‌کس پوشیده نیست و او باید منشا شادی در خانواده باشد تا خانواده بتواند به موفقیت‌ها و رضایتمندی‌های خاص خود برسد.اما چه کسی حاضر است این شادی و شعف را به زنان ببخشد تا آنها سرمنشا شادکامی در خانواده‌شان و جامعه شوند.تحقیقات روانشناختی و جامعه‌شناختی نشان داده است بیشتر از ۷۰ درصد مراجعه‌کنندگان به کلینیک‌های روان‌درمانی از افسردگی و اختلالات خلقی زنانه رنج می‌برند.این آمار بیانگر آن است که درصد بالایی از زنان جامعه ما از شرایط بد روحی و روانی رنج می‌برند و افسردگی بر روان آنان حاکم شده است.

بنابراین زن با چنین شرایطی کمتر به شادی خود فکر می‌کند و یا حتی به دنبال آن می‌رود.

عده‌ای اعتقاد دارند با وجود این همه بررسی‌های جامعه‌شناختی و نظر‌سنجی‌های اجتماعی و روانی به نظر می‌رسد زنان جامعه ما نسبت به مردان در روابط اجتماعی‌شان خوش‌برخورد‌تر و با نشاط‌تر هستند اما دکتر مریم رامشت، روانشناس می‌گوید؛ شادی و شادکامی تعریف خاص خود را دارد به هر خنده یا لبخند و یا برخورد بانشاطی نمی‌توان گفت «شادی»، «شادی پاسخی هیجانی است که خیلی از فعالیت‌ها و احساسات عاطفی انسان را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.

شادی آرزوی قلبی هر کسی است هیچ‌کس از غمگین بودن و توقف در شرایط سوگواری و ناراحتی لذت نمی‌برد. بلکه همه افراد دوست دارند که شرایط را برای خود تغییر دهند و به سمت شادی و لذت بردن از لحظات فرح‌بخش زندگی‌شان حرکت کنند.

دکتر رامشت در ادامه می‌گوید: نوع شادی با توجه به موقعیت‌های اجتماعی، فردی و فیزیکی در زنان و مردان متفاوت است به علاوه ابزاری هم که می‌تواند آنها را شاد کند متفاوت است.

زنان معمولا از چیزهایی شاد می‌شوند که حرمت و حریم آنان را حفظ کند و شأن و منزلت اجتماعی‌شان را متزلزل نکند. زنان بیشتر وقتی به باور مثبتی از خود و احساس اعتماد به‌نفس و وابستگی و تعلق به خانواده‌شان دست پیدا کنند احساس شادی می‌کنند، و در خیلی از مواقع شادی دیگران آنها را راضی و شاد می‌کند.

تفاوت‌های کلی زنان و مردان بر هیچ کس پوشیده نیست این تفاوت‌ها برای تضعیف یک جنس و برتری جنس دیگری نیست بلکه آفریده شدن عقل و منطق و در کنار آن عاطفه و احساس در هر دو جنس جهان را به سمت تعادلی باور نکردنی می‌کشاند.

زنان عواطف و احساسات بسیار ظریفی دارند. این عواطف باعث می‌شود که زن نقش محوری در خانواده و جامعه پیدا کند. به همین منظور زنان بیشتر از طریق تحریک احساسات و عواطفشان یا دچار یاس و افسردگی شده و یا شاد و سرزنده می‌شوند.

به نظر رامشت پدیده‌هایی که به احساس اعتماد به‌نفس و کشف توانایی‌ها و عرض‌اندام او در جامعه قدرت مانور بیشتری می‌دهند غالبا زن را بیشتر از سایر پدیده‌ها شاد می‌کند.

زنان به شادی واقعی و شعف نمی‌رسند مگر آنکه نسبت به خود احساس رضایت درونی بکنند و آرمان‌ها، آرزوها و باورهایشان را به واقعیت قبول کنند.

رامشت معتقد است؛ بودن یا نبودن شادی و شعف وقتی بیشتر آشکار و نقش آن پررنگ می‌شود که زن به عنوان نقش کلیدی خانه و خانواده مطرح می‌شود.

زنان وقتی در خانه خود نقش مادری و یا همسری دارند، عواطف و احساساتشان در نقطه مرکزی قرار می‌گیرد یعنی او هم با پدر خانواده، هم با پسر و هم با دختر و سایر نقش‌های خانواده ارتباط صمیمی دارد و در قبال آنها احساس مسوولیت متفاوتی می‌کند. به دلیل این کانال ارتباطی که یک مادر در خانواده دارد اگر او شاد باشد سایر اعضای خانواده او نیز شاد هستند و بر عکس اگر زمینه‌های فشار عصبی، استرس، اضطراب و افسردگی در مادر باشد این ناراحتی‌های او به شکل واگیر روانی درآمده و به سایر اعضای خانواده او آسیب جدی وارد می‌کند.

به دلیل همین محوریت مادر در خانواده می‌بینیم که زن در این موارد منشا اثر است و شادی را به خانواده‌اش هدیه می‌کند. رامشت می‌گوید: باوجود اینکه زنان مادر خارج از خانه کار می‌کنند اما همچنان جایگاه عاطفی و ارتباطی خود را در خانواده‌شان حفظ کرده و در صورت داشتن شادی و شعف می‌توانند در اعتماد به نفس، موفقیت و امیدواری تک‌تک اعضای خانواده سهیم باشند.فرقی نمی‌کند مادر، همسر یا دختر خانواده باشید به علت اینکه از جنس زن هستید می‌توانید بیشترین اثر را روی خانواده خود و یا جامعه بزرگ تری مثل جامعه کاری و مشارکتی داشته باشید.

تحقیقات نشان داده است دختران در خانواده نقش نفوذی‌تری نسبت به پسران داشته و به همین ترتیب بیشتر می‌توانند روی تک تک اعضای خانواده‌شان به لحاظ شادی و شادکامی اثر داشته باشند.

رامشت می‌گوید: این شرایط وقتی برای دختر، همسر یا مادر خانواده مهیا می‌شود که او احساس کند در خانواده‌اش رابطه متقابل عاطفی دارد و خانواده او به لحاظ احترام گذاشتن بر یکدیگر خصوصا با وی متقابل عمل می‌کنند. زنان وقتی بتوانند خود را قبول کنند و دیگران را نیز همان‌طور که هستند بپذیرند می‌توانند منشا اثرات مثبت روحی و روانی در خانواده‌شان شوند. در واقع زنان در این جریان درگیر یک تاثیر متقابل قرار می‌گیرند که شاید در مردها به این شدت وجود نداشته باشد. خیلی از مواقع این احساس و دیدگاه زنان دست و پاگیر شده و آنان را با مشکلات فراوانی روبه‌رو می‌کند.

رامشت ادامه می‌دهد: اگر زنی به هر دلیل نتوانست توانمندی لازم را برای خود به دست آورد تا به احساس رضایت برسد مطمئنا تمام احساسات منفی او در اطرافیانش چه در محیط کار و یا خارج از خانه و چه در خانواده و یا محیط داخل خانه، اثر می‌گذارد اما این فقط زن نیست که می‌تواند منشا شادی شود بلکه دیگران نیز در شاد کردن زن نقش پراهمیتی دارند. نگاهی که یک شوهر به همسرش دارد یا نگاه و دیدگاه یک پسر و یا دختر در قبال مادرش می‌تواند سرمنشا احساس شادی در زن شود. هر چه زن به این دیدگاه برسد که خانواده‌اش او را دوست دارند و وی را نقش با اثر و با اهمیتی در خانواده می‌دانند باعث می‌شود که او احساس رضایت کرده و شاد شود.

● چه کنیم مادر یا همسری شاد داشته باشیم

فراهم آوردن شادی برای زنان کار سختی نیست فقط کافی است کمی آنان، احساسات و عواطفشان را باور و درک کرد. باید درک کرد که گاهی او نیز خسته می‌شود، او نیز از درد یکی از اعضای بدنش رنج می‌برد، او نیز مثل همه آدم‌های دیگر نیاز به یک هم‌صحبت دارد.

میرافشار، کارشناس ارشد روانشناسی در این باره می‌گوید: خیلی اوقات زن پس از اینکه با همسر یا کسی که نقش مهمی در زندگی دارد صحبت می‌کند و از ناراحتی‌هایش می‌گوید از دغدغه‌هایش حرف می‌زند و دلیل دل آشوبی و اضطراب هر روزه خود را بیان می‌کند و یا حتی چند قطره نیز اشک آرام می‌گیرد و پس از این توفان به آرامشی بسیار خوشایند می‌رسد فقط به این شرط که کسی که حاضر شده است به صحبت‌های او گوش فرا ‌دهد وی را باور کرده و در برابر او موضع جانبگیرانه نداشته است بلکه با الفاظی محبت‌آمیز به او گفته «من تو را درک می‌کنم همیشه در کنارت هستم» «نگران نباش ما از هم حمایت می کنیم» و...

اگر دختر خانواده هستید و دوست دارید مادرتان روحیه‌ای شاد داشته باشد با یک هدیه ناقابل و یا حتی یک شاخه گل او را مهمان لحظه‌ای خوشایند کنید.

اگر نقش همسری را بر عهده دارید با او به خرید بروید. دکتر رامشت درباره چگونه شاد کردن زنان می‌گوید: شادی برای هر انسانی لازم است زنان نباید در برابر شادی‌های زودگذر زندگی با بی‌اهمیتی برخورد کنند اگر آنان از این ویژگی برخوردارند که با یک گپ دوستانه و یا بذله‌گویی شاد می‌شوند پس چرا از کاربرد آنها در زندگی خود دریغ می‌ورزند. خیلی از زن‌ها با خرید یک جنس و یا کالا شاد می‌شوند. این امر در میان مردان خیلی غیرعادی است ولی طبیعت زنان این پدیده را می‌پذیرد. اگر شما برای شاد‌کردن همسرتان عزم خود را جزم کرده‌اید، پس هفته‌ای یک بار، ماهی یک بار یا هرازچندگاهی با او به خرید بروید و یا حتی اگر شده به پاساژها و یا بازارهایی که همسرتان به آنها علاقه‌مند است، سری بزنید.

● طراح نقشه‌های ناب زندگی خود باشید

میرافشار فقط دیگران را در شاد‌کردن زن سهیم نمی‌داند، بلکه او معتقد است گاهی خود زن باید شرایط شادی را برای خود و خانواده‌اش فراهم کند.

او می‌گوید: چون خانواده به‌عنوان بنیادی‌ترین واحد جامعه شناخته شده است، بنابراین سلامت و شعف و احساس شادکامی در هریک از خانواده‌ها می‌تواند جامعه و یا نسلی را به سلامت رشد دهد و به باروری برساند. در این میان مادرها که به کار پرورش نسل‌ها مشغولند، نقطه حساس به‌حساب می‌آیند. بنابراین آنان خودشان با کمی خلاقیت و تدبیر زنانه می‌توانند شادی را به خانه بیاورند. زنان می‌توانند بهترین طراحان نقشه‌های ناب زندگی باشند، لحظاتی که شاید هیچ‌گاه تکرار نشود اما بعد از سال‌ها با مرور خاطرات بتوانند لحظه‌ای شادی را به خانه شما بازگردانند.

بنابراین او توصیه‌هایی برای همسران دلسوز و مادران خانواده دارد؛

▪ نیازی نیست تا منتظر باشید بهترین شرایط برای سفری خارج از خانه و یا شهر برایتان مهیا شود، شما خود، برنامه سفر یا گردش را بچینید و حتی اگر شده برای چند ساعت به دل کوه و طبیعت بزنید و از بودن در کنار خانواده‌تان لذت ببرید.

▪ هرازگاهی عکس‌ها و فیلم‌های خانوادگی‌تان را مرور کنید. خیلی از اوقات فیلم‌هایی پیدا می‌کنید که شما کاملاً آن صحنه و آن روز و آن اتفاق را فراموش کرده بودید ولی حالا با دیدن دوباره فیلم‌ها کمی به یاد ایام خوش زندگی‌تان افتاده و احساس شادی در بین شما و خانواده‌تان جریان پیداکرده است.

▪ ارتباط‌های اجتماعی و خانوادگی‌تان را گسترش دهید. به شب‌نشینی خانه دوستان‌تان بروید، خصوصا در ایام زمستان که شب طولانی‌تر است و فرصت بیشتری برای گپ‌زدن دارید.

▪ هیچ‌وقت آرزوهایتان را بی‌پاسخ نگذارید. اگر آرزو دارید یک ورزشکار، یک هنرمند و یا یک محقق باشید، به آنها پاسخ مثبت گفته و چند ساعتی از روز و یا هفته را در اختیار آرزوهایتان قرار دهید. شما اگر نیروهای درونی‌تان را باور کنید، بیشتر به این نتیجه می‌رسید که می‌توانید در موفقیت و شادکامی اعضای خانواده‌تان تاثیرگذار باشید.

▪ با همسرتان چند دقیقه‌ای در هفته در پارک یا خیابان قدم بزنید. با او درباره عواطف و احساسات ظریف زنانه‌تان بگویید، حسی که نسبت به شوهرتان دارید و اینکه چقدر به او علاقه‌مند هستید را با او در میان بگذارید و از او بخواهید که احساسش را در آن لحظه برایتان بیان کند. باید در این‌باره با ظرافت خاصی رفتار کنید. هرگونه گوشه و کنایه، هرگونه حرف سرد و بی‌اثر باعث برهم ریختن اعصاب شما شده و شما را از ادامه بحث بازمی‌دارد. سعی کنید در این چند دقیقه مشکلات و مسائل زندگی را کنار گذاشته و درباره حس‌تان با همدیگر صحبت کنید. این کار باعث می‌شود احساس عاطفی شما قوت پیداکرده و به اعتمادبه‌نفس برسید، مگر غیر از این است که شما با این دو عنصر به شادی می‌رسید و در شادی دیگران سهیم می‌شوید.

دکتر رامشت، درباره لزوم خودآگاهی در شادی زنان می‌گوید؛ زنان باید نقاط ضعف و قوت خود را بشناسند و نسبت به همه آنها آگاهی پیدا کنند. باید آنان برای خود، برنامه‌هایی هرچند کوتاه و محدود بریزند و برای رسیدن به آن تلاش کنند تا بدین ترتیب به رضایت قلبی‌شان دست پیدا کنند.همچنین او درباره یکی از علل افسردگی و نگرانی زنان می‌گوید: زنان، خصوصا زن‌های ایرانی پس از ازدواج‌شان توجه به خود را رها کرده و بدین ترتیب گرفتار افسردگی می‌شوند، پس چه بهتر است که زنان در هر سن و شرایطی به خود بهای بیشتری بدهند و یا حتی وقت و بیشتری در این باره صرف کنند.

دکتر فرجاد، تامین شادی برای زنان را امری اجتماعی می‌داند و می‌گوید: باید شرایط شادی برای زنان در جامعه فراهم شود، اگر برنامه‌های تلویزیونی فقط ۵ برنامه موسیقی شاد طی شبانه‌روز پخش می‌کند، حالا باید تعداد اینها را افزایش دهد تا شادی نیز در بین زنان زیاد شود زیرا امروزه به وسیله موسیقی و شیوه‌های نوین موسیقی‌درمانی می‌توان خیلی از بیماران افسردگی را نجات بخشید.

همچنین باید خیلی از حق و حقوق‌های اجتماعی و فعالیت‌های مفید اجتماعی زنان به آنها بازگردانده شود و افزایش پیدا کند تا احساس مفید‌بودن در آنها پرورش یابد. زنان نیز نباید این حق و حقوق خود را نادیده گرفته و از آن بگذرند. همچنین باید در تجمعاتی که با هم دارند در مهمانی‌های خویشاوندی، نقش موسیقی و کاربرد آن را پررنگ‌تر کنند تا شاداب‌تر باشند.

نسرین شایگان