۲۰۰۸ سال لینوکس دسکتاپ

از سال ۱۹۹۱ که لینوس توروالدز پروژه درسی خود را به یک سیستم عامل آزاد و قابل دسترسی برای همگان تبدیل کرد و نام «لینوکس» را روی آن گذاشت تا اواسط آن دهه کمتر کارشناس و متخصصی فکر می کرد که این سیستم عامل قرار است رنگ و بوی تجاری و کاربردی به خود بگیرد

از سال ۱۹۹۱ که لینوس توروالدز پروژه درسی خود را به یک سیستم‌عامل آزاد و قابل دسترسی برای همگان تبدیل کرد و نام «لینوکس» را روی آن گذاشت تا اواسط آن دهه کمتر کارشناس و متخصصی فکر می‌کرد که این سیستم‌عامل قرار است رنگ و بوی تجاری و کاربردی به خود بگیرد و در قامت یک رقیب برای دیگر سیستم‌عامل‌های تحت شبکه و سرور قدعلم کند، چه رسد به این‌که این تصور را داشته باشد که لینوکس را روی کامپیوترهای دسکتاپ و خانگی ببیند.

اما در اواخر دهه نود، لینوکس جای خود را در کامپیوترهای سرور و شبکه تثبیت کرد و روزبه‌روز بر قدرتمندی و پایداری خود افزود. با ورود به قرن بیست‌ویکم دیگر کمتر کارشناسی را می‌شد یافت که به کارایی و قابلیت‌های فراوان لینوکس و سیستم‌عامل‌های هم‌خانواده آن شک داشته باشد. اما این پایان لینوکس نبود.

پیشگامان و توسعه‌دهندگان لینوکس و دنیای نرم‌افزارهای اپن‌سورس و آن‌هایی که اعتقاد به آزادی نرم‌افزاری در همه سطوح کاربری کامپیوتر داشتند، هدف تازه و نوینی را انتخاب کرده بودند: کامپیوترهای دسکتاپ. اعلام رسمی این هدف از سوی اپن‌سورسی‌های دو آتشه با ریشخند و ناباوری سردمداران نرم‌افزارهای تجاری همراه بود. اما کارشناسان اپن‌سورس سال ۲۰۰۸ را به عنوان سال لینوکس دسکتاپ برگزیده و تلاش خود را برای نایل آمدن به این هدف آغاز کرده‌اند.

اکنون که حدود یک ماه به آغاز سال ۲۰۰۸ میلادی باقی مانده است، نشانه‌های لینوکس دسکتاپ نمایان شده و باید این ادعا را که سال ۲۰۰۸ از آن لینوکس دسکتاپ است را جدی ‌بگیریم.

ابتدا بیایید نگاهی گذرا به توزیع‌های معروف دسکتاپ لینوکس داشته باشیم تا ببینیم این ادعا که سال ۲۰۰۸، سال لینوکس دسکتاپ است تا چه حد صحت دارد.

به رغم این‌که توزیع فدوراکور برای کامپیوترهای دسکتاپ و کلاینت توسعه داده می‌شود، بیشتر رنگ و بوی شبکه و قابلیت‌های شبکه‌ای دارد و می‌توان آن را یک توزیع مخصوص کامپیوترهای شبکه دانست. اما این توزیع در حوزه دسکتاپ موفقیت‌هایی داشته است که نباید آن‌ها را نادیده گرفت و بهترین مدعا برای این حرف، سهم زیاد آن از بازار لینوکس دسکتاپ است.

به جز فدوراکور که در ماه نوامبر نسخه هشتم خود را منتشر کرد، توزیع‌های ‌OpenSuSE و Ubuntu نسخه‌های جدید خود و در حقیقت نسخه‌های استقبال از سال ۲۰۰۸ را منتشر کردند. اوبونتو موفق‌ترین توزیع لینوکس در حوزه کامپیوترهای خانگی است و در چند سال اخیر توانسته است خود را به‌عنوان یک رقیب جدی برای ویستای مایکروسافت معرفی کند.

اتفاقاً نسخه‌هایی از این دوسیستم‌عامل به فاصله کمی از یکدیگر در سال ۲۰۰۷ منتشر شدند که موجب شد سایت‌ها و مجلات مختلفی از جمله خود ماهنامه شبکه (شماره ۷۹) مقالات تحلیلی مقایسه‌ای این دو را منتشر کند. نسخه‌های جدید اوبونتو هر شش ماه یک‌بار منتشر می‌شود و اکنون نسخه ۱۰/۷ آن عرضه شده است.

در این نسخه محیط کاربری گنوم توسعه داده شده و بیشتر از گذشته کاربرپسند شده است. علاوه بر آن افکت‌های سه بعدی، ابزار جست‌وجوی دسکتاپ، بهبود پیکربندی صفحه‌نمایش، نصب خودکار چاپگر، پشتیبانی از NTFS، مدیریت منبع تغذیه کامپیوتر برای مصرف کمتر به خصوص در کامپیوترهای همراه، دیگر قابلیت‌های جدیدی هستند که به این نسخه افزوده شده‌اند.

ناول نیز یکی از شرکت‌های بزرگی است که در حوزه لینوکس و نرم‌افزارهای اپن‌سورس سرمایه‌گذاری‌های زیادی کرده و در حوزه دسکتاپ و سرور نسخه‌های مختلفی را توسعه می‌دهد. این شرکت پس از عرضه نسخه OpenSuSE۱۰.۲، یک‌سال‌ونیم روی توسعه نسخه ۳/۱۰ زمان صرف کرد؛ مدت‌زمانی که با انتقاد بسیاری از کارشناسان مواجه شد، اما ناول این انتقاد را با انتشار نسخه ۳/۱۰ پاسخ داد.

ناول در این نسخه پیشرفت‌های بسیار بزرگی را صورت داده است که تا پیش از این وجود نداشتند. ساده کردن نصب نرم‌افزار روی لینوکس، بهبود گرافیک و محیط‌های کاربری لینوکس، افزودن قابلیت‌های مالتی‌مدیا، بهبود ابزار YaST که تقریباً مدیریت کل OpenSuSE را برعهده دارد، استفاده از افکت‌های سه‌بعدی و فانتزی دسکتاپ و مجازی‌سازی، برخی از تازه‌های این نسخه جدید هستند.

توزیع‌های لینوکس در چند سال اخیر در زمینه پشتیبانی از سخت‌افزار پیشرفت‌های چشمگیری داشته‌اند و با ورود شرکت‌های بزرگ سخت‌افزاری به دنیای اپن‌سورس، توانسته‌اند سازگاری بسیار خوبی میان هسته لینوکس و سخت‌افزارهای رایج (با افزودن ماجول‌های مورد نیاز به هسته لینوکس) ایجاد کنند.

پارامترهای مختلفی در موفقیت لینوکس روی دسکتاپ دخیل هستند. از جمله این پارامترها می‌توان به کاربرپسندی، شرکای تجاری، استقبال شرکت‌های بزرگ از لینوکس برای دسکتاپ، مرتفع کردن نیازهای کاربران دسکتاپ و فرهنگ‌سازی استفاده از لینوکس اشاره کرد. با بررسی نسخه‌های جدید منتشر شده از لینوکس به نظر می‌رسد که این سیستم‌عامل بتواند با رقبای تجاری خود به‌خصوص مایکروسافت و ویستا مقابله کند و حتی در برخی از بخش‌ها از آن قدرتمندتر باشد.

ولی بعد دیگر قضیه وجود شرکای تجاری و استقبال آن‌ها از لینوکس است که باید منتظر ماند و دید آیا این اتفاق می‌افتد و اپن‌سورسی‌ها می‌توانند برای خود شرکای بزرگی دست و پا کنند و با تشکیل کنسرسیوم‌هایی، لینوکس را روی کامپیوترهای خانگی و دسکتاپ بنشانند یا خیر.