سمنت های موقت بهترین انتخاب

سمنت های موقت, کاربرد فراگیری برای ثابت کردن موقت رستوریشن هایی از قبیل اینله , انله , کورون , بریج های موقت و ایمپلنت های دندانی دارند طبیعی است که انتخاب درست سمنت موقت از کنده شدن رستوریشن های موقت و مراجعات اضافی بیماران برای دوباره کاری پیشگیری می کند

سمنت‌های موقت، کاربرد فراگیری برای ثابت‌کردن موقت رستوریشن‌هایی از قبیل اینله‌، انله‌، کورون‌، بریج‌های موقت و ایمپلنت‌های دندانی دارند. طبیعی است که انتخاب درست سمنت موقت از کنده‌شدن رستوریشن‌های موقت و مراجعات اضافی بیماران برای دوباره کاری پیشگیری می‌کند...

● ویژگی‌های یک سمنت موقت

۱.کاربرد آسان (خالی‌کردن سمنت، مخلوط کردن، کاربرد آسان و نظافت بعدی)

۲.گیر مطلوب و بستن لبه‌های رستوریشن برای مدت زمان لازم (چند روز یا چند هفته یا چند ماه)

۳.پیشگیری از حساسیت دندان تراش‌خورده و حذف حساسیت

۴.طعم و بوی قابل‌قبول

۵.قابلیت سازش (COMPATIBILITY) با انواع مواد موقت سمنت‌‌های دایم

۶.حلالیت کم در محیط دهان

۷.زمان مناسب برای مخلوط‌کردن و برای سفت شدن ماده

۸.سهولت برداشتن رستوریشن موقت از روی دندان یا دندان‌هایی که روی آنها کار شده، بدون لطمه‌زدن به بافت‌های دهان و دندان‌ها

۹.سهولت برداشتن سمنت از سطوح دندانی که سمنت روی آن به کار رفته است.

سمنت‌‌های موقت به ۴ گروه تقسیم‌بندی می‌شوند:

۱.اکسید دو زنیک اوژنل (ZOE)

۲.اکسید دو زینک بدون اوژنل (NON EUGENOL)

۳.سمنت‌ها بر مبنای رزینی که شامل سمنت‌های ایمپلنت هم می‌شود.

۴.سمنت‌های دیگری از قبیل: سمنت‌های پالی کاربوکسیلیت، زینک فاسفیت و گلاس آیونومر

● نکته‌های کلینیکی در استفاده از سمنت‌های موقت

▪ میزان گیر سمنت: گیر سمنت باید در حد متوسط یا خوب باشد تا از لق‌شدن پروتز موقت پیشگیری کند چراکه مراجعه مجدد بیمار برای دوباره چسباندن پروتز موقت، هم برای بیمار و هم دندان‌پزشک باعث اتلاف وقت است.

▪ آماده‌کردن دندان: برای دندان‌هایی که دیواره‌های موازی هم دارند (۶ تا ۱۸ درجه) و ارتفاع دندان تراش‌خورده مناسب و کافی باشد (حداقل ۴ میلی‌متر) سمنت‌هایی با مقاومت کم یا متوسط، کافی است اما اکثرا دندان‌های تراش‌خورده یا ارتفاع لازم را ندارند یا دیواره‌هاشان موازی هم نیستند. در این موارد باید از سمنت‌هایی با مقاومت بیشتر استفاده شود.

▪ آماده‌کردن دندان برای رستوریشن: برای تمیز‌کردن دندان تراش خورده، می‌توان از پامیس و یک مولت لاستیکی استفاده کرد و باقی‌مانده سمنت‌‌های موقت را قبل از سیمان‌کردن رستوریشن دایم از روی دندان برداشت‌.

▪ مرطوب‌کردن دندان تراش‌خورده: برای برداشتن راحت پروتز موقت را از روی دندان تراش‌خورده مخصوصا اگر ارتفاع قسمت تاجی دندان زیاد است، می‌توانیم یک نرم‌کننده مثل وازلین را به ترکیب سیمان اضافه کنیم.

▪ دندان مستعد ریشه درمانی: برای چسباندن رستوریشن دندانی که غیرمستقیم پالپ کپ شده یا مستعد درمان ریشه است بهتر است از سمان موقت استفاده کنیم تا سوراخ‌کردن رستوریشن برای درمان ریشه، اجتناب شود. منتهی نوع سمنت موقت باید طوری باشد که مدت تقریبا طولانی (بیش از یک ماه) دوام بیاورد.

▪ ایمپلنت تک: اگر ایمپلنت‌ها تک‌دندانی هستند و اباتمنتی با گیر کافی دارند، باید از سمنت موقت برای ثابت‌کردن آنها استفاده کرد. سمنت‌هایی با مقاومت متوسط انتخاب درستی است که در صورت ضرورت بتوان رستوریشن را از روی اباتمنت بلند کرد.

ایمپلنت‌‌های متعدد متصل به هم: برای چسباندن بریج روی ایمپلنت باید از سمنت‌‌های موقت با کارکرد طولانی و مقاومت متوسط استفاده کرد تا در صورت لزوم بتوان بریج را از سر جای خود برداشت.

● نتایج بررسی‌های سمنت‌‌های موقت

▪ سمنت‌‌های موقت حاوی اوژنل: در بیست سال گذشته استفاده از این نوع سمنت کاهش یافته است. دلیل بی‌مورد برای این کاهش این بوده که اوژنل با سمان رزینی که برای سمنت‌کردن رستوریشن‌های نهایی به کار می‌رود، تداخل پیدا می‌کند.

▪ سمنت‌‌های بدون اوژنل: در ۷۵ درصد مواردی که رستوریشن‌های دایمی تمام پرسلن با زیربنای زیرکونیا یا لیتیوم و سیلیکیت می‌باشد، به کار برده می‌شود. امروزه گرایش به کاربرد سمنت‌های موقت بدون اوژنل بیشتر از سمنت‌های با اوژنل است و این امر ربطی به نوع پروتز نهایی ندارد.

نتایج یک مطالعه آماری نشان می‌دهد سمنت‌های موقتی زیر بیشترین کاربرد را دارند:

۱.Temp bond (ZOE) Kerr ۲۸درصد

۲.Temp bond (NE) Kerr ۲۶درصد

۳.Temp bond clear Kerr ۱۳درصد

۴.۹ ZOE NE (DUX)درصد

۵.۶ Rely X NE (۳M ESPE) درصد

زمان سفت‌شدن سمنت موقت:

(Setting Time) ۶۶درصد از دندان‌پزشکان معتقدند که نوع سمنت موقت اثری در زمان سفت شدن سمنت ندارد.

استفاده طولانی از سمنت موقت: برای مدتی حدود ۶ هفته می‌توان از سمنت‌‌های موقت استفاده کرد. در مواردی که به منظور سمنت‌کردن موقت به استحکام و مقاومت بیشتری نیاز است، ۷۵ درصد دندان‌پزشکان از سمنت‌‌های دایم از قبیل پالی‌کربوکسیلیت سمنت دورلون استفاده می‌کنند که در مواردی نرم‌کننده‌ای مثل وازلین به آن اضافه می‌شود.

۸۵ درصد دندان‌پزشکان که از اکسید دو زنک اوژنل برای ثابت‌کردن رستوریشن موقت استفاده کرده و سپس از سمنت رزینی برای سمنت‌کردن رستوریشن نهایی استفاده کرده اند، کنده شدن رستوریشن را تجربه نکرده‌اند.

زمان سفت شدن سمنت موقت:

(Setting Time) ۶۶ درصد از دندان‌پزشکان معتقدند که نوع سمنت موقت اثری در زمان سفت شدن سمنت ندارد.

استفاده طولانی از سمنت موقت:

(به عنوان مثال برای تمام قوس یک فک یا هر دو فک)

- ۲۹ درصد دندان‌پزشکان از اکسید دو زینک بدون اژنل استفاده می‌کنند،

- ۲۱درصد از اکسید دو زینک با اوژنل

- ۱۲ درصد پالی کربوکسیلیت

- ۱۲ درصد سمنت با زیربنای رزینی

- ۱۲درصد IRM

- سمنت‌کردن موقت وینرها

VENEER PROVISIONALIZATION

- ۲۰ در صد از کامپازیت‌های سیال، ۲۷درصد از باندینگ اجنت

● خلاصه

▪ زمان برای مخلوط‌کردن سمنت: اکثر سمنت‌های موقت برای ثابت‌کردن یک رستوریشن موقت فرصت کافی را به عمل کننده می‌دهند. در مواردی ‌که رستوریشن‌ها متعدد باشند، حداقل ۵ دقیقه فرصت ضروری خواهد بود.

سفت شدن سمنت در داخل دهان: ۲ تا ۱۰ دقیقه بسته به نوع سمنت باید فرصت سفت شدن به سمنت را بعد از ثابت‌کردن رستوریشن در دهان بدهیم.

▪ میزان مقاومت و گیر سمنت: تفاوت آن‌چنانی از نظر مقاومت در مقابل کشش بین سمنت‌های اکسید دو زنگ اوژنل و بدون اوژنل مشاهده نشده است.

● نتیجه

یک کلینیسین مجرب در انتخاب سمنت موقت برای رستوریشن‌های موقت باید کاهش حساسیت، درجه گیر سمنت و مدت زمانی‌که سمنت رستوریشن را ثابت سر جای خود نگه می‌دارد را در نظر بگیرد. در بررسی به عمل آمده TEMP BOND E.T.C. و NEXT TEMP بهترین نتیجه را از خود نشان داده اند.

بررسی‌‌ها هم چنین نشان دادند که سمنت‌های با اوژنل از نظر مقاومت در مقابل کشش امتیاز خاصی را نسبت به چهار سمنت دیگر نشان نداده است. تراش درست و صحیح دندان مورد معالجه معمولا گیر سمنت‌‌ها را روی رستوریشن‌های موقت افزایش می‌دهد. از نظر موقعیت کلینیکی روی دندان‌هایی که ارتفاع تاجی زیادی دارند کورون‌های موقت با اکثر سمنت‌‌ها گیر خوبی را تامین می‌کنند و در مواردی باید مادیفایر (مثل وازلین) به سمنت موقت اضافه شود تا برداشتن رستوریشن موقت به آسانی صورت پذیرد. برعکس اگر ارتفاع تاج کوتاه باشد، گیر رستوریشن موقت خیلی کم خواهد بود و اکثرا از روی دندان تراش خورده کنده خواهد شد که در این موارد می‌شود حتی از سمنتی مثل پالی کربوکسیلیت سمنت استفاده شود.

منبع: CR CLINICIANS REPORT, MAY ۲۰۱۱.VOL ۴ ISSUE ۵

دکتر جعفر دادمنش، پروستودونتیست