فهرست هایی از بهترین ها و بدترین های سال ۲۰۱۰

می گویند جوجه را آخر پاییز می شمارند و با شمارش آخرین روزهای سال ۲۰۱۰ میلادی, زمان شمردن جوجه های سینمایی سال است, همان هایی که در سال ۲۰۱۰ گیشه ها را ترکاندند و یا آن هایی که داد همه منتقدین و تماشاگران را بابت تلف شدن وقتشان درآوردند

می‌گویند جوجه را آخر پاییز می‌شمارند و با شمارش آخرین روزهای سال ۲۰۱۰ میلادی، زمان شمردن جوجه‌های سینمایی سال است، همان‌هایی که در سال ۲۰۱۰ گیشه‌ها را ترکاندند و یا آن‌هایی که داد همه منتقدین و تماشاگران را بابت تلف شدن وقتشان درآوردند. در شماره این هفته جیم که یک روز پیش از پایان سال میلادی منتشر می‌شود، می‌خواهیم «قاب جادویی» را اختصاص بدهیم به نظریاتی که کارشناسان نام‌آشنای سینمای جهان درباره بهترین و بدترین فیلم‌های سال ۲۰۱۰ منتشر کرده‌اند (روالی که هرساله دنبال می‌شود)، نظریاتی که معمولا در قالب فهرست‌های بهترین‌ها و بدترین‌ها ارائه شده و غالبا با توضیحی همراه نمی‌شود.

البته دلیل عدم وجود توضیحات مفصل و نقدهای طولانی به‌همراه این فهرست‌ها این است که درطول سالی که گذشت، کلیه کارشناسان، نقدها و یادداشت‌هایشان را به‌طور مفصل در نشریات مختلف منتشر کرده‌اند، ازطرفی چون از عمر هریک از این فیلم‌ها بیش از چندماه می‌گذرد، طبیعتا تعداد بسیاری از مردم، یا آن‌ها را دیده‌اند و یا در مورد آن‌ها شنیده‌اند. ما هم از همین روش پیروی می‌کنیم و با انتخاب نظرات چند کارشناس برتر سینما و ارائه آن‌ها به‌صورت جداولی که حاوی اطلاعات مختصری از آثار مذکور است، رده‌بندی‌های متفاوتی را به شما دوستان ارائه می‌کنیم. طبیعتا تفاوت‌های موجود در این رده‌بندی‌ها ناشی از سلایق منتقدین و کارشناسان است که معمولا هرگز با هم به یک نقطه مشترک نمی‌رسند.

در روزهای پایانی سال ۲۰۱۰ میلادی، به هر فهرست سینمایی که نگاه بیندازید به‌احتمال زیاد فیلم «شبکه اجتماعی» ساخته اخیر «دیوید فینچر» را مشاهده خواهید کرد. در یک کلام می‌توان گفت که «شبکه اجتماعی» اثری است که اکثریت منتقدان سینمای جهان روی آن به‌عنوان یک اثر برتر اتفاق نظر دارند. درخوراشاره است «شبکه اجتماعی» در سال ۲۰۱۰ موفق به کسب جایزه بهترین فیلم سال از سوی انجمن‌های فیلم لس‌آنجلس، سان‌فرانسیسکو، بوستون، تورنتو و نیویورک نیز شد.

نکته دیگری هم در جهان سینما وجود دارد که همه روی آن اتفاق نظر دارند و آن این که درحال حاضر «راجر ایبرت» بزرگ‌ترین منتقد سینمای جهان است، به‌گونه‌ای که هر زمان نظری از وی درباره اثری منتشر می‌شود روی فروش آن تاثیر شگرفی می‌گذارد چنان‌که برای نابودی یک فیلم، کافی است راجر ایبرت آن را بکوبد. ما هم با نظر به اهمیت فهرست راجر ایبرت، مطلب سینمایی این هفته را با فهرست برترین فیلم‌های سال ۲۰۱۰ از نگاه او آغاز می‌کنیم و در ادامه به تعدادی دیگر از فهرست‌های منتقدان و کارشناسان مشهور سینمایی جهان می‌پردازیم. اما نکته‌ای که درباره فیلم‌های فهرست راجر ایبرت مطرح می‌باشد این است که این آثار از میان فیلم‌های تولید هالیوود، فیلم‌های مستقل و فیلم‌های خارجی انتخاب شده‌اند و منحصر به سینمای آمریکا نیستند.

● ۱۰ فیلم برتر از نگاه «راجر ایبرت» بزرگ‌ترین منتقد سینمای جهان

رتبه نام فیلم کارگردان بازیگر IMDB ژانر سینمایی

۱) شبکه اجتماعی دیوید فینچر جسی آیزنبرگ ۳/۸ درام، بیوگرافی

۲) سخنرانی پادشاه تام هوپر کالین فرث

جفری راش ۶/۸ درام، تاریخی

۳) قوی سیاه دارن آرنوفسکی ناتالی پورتمن

ونسان کسل ۸/۸ درام، تریلر

۴) من عشق هستم لوکا گاداگنینو تیلداسویینتون ۱/۷ درام، رومانتیک

۵) استخوان زمستان دبرا گرانیک جنیفر لورنس ۵/۷ درام، معمایی، تریلر

۶) سرآغاز کریستوفر نولان لئوناردو دی‌کاپریو ۰/۹ اکشن، معمایی، جنایی

۷) رازی در چشمهایش خوان خوزه کامپانلا ریچارد دارین ۳/۸ درام، معمایی، رومانتیک

۸) آمریکایی آنتون کوربین جورج کلونی ۶/۶ درام، جنایی

۹) بچه‌ها همه خوبند لیزا کولودنکو جولین مور ۴/۷ کمدی، درام

۱۰) نویسنده پشت پرده رومن پولانسکی اوان مک‌گرگور ۵/۷ درام، معمایی، تریلر

● اهمیت پدیده‌ای به‌نام IMDB.com

امیدوارم از توجهی که ما در این نوشته به امتیازات سایت اینترنتی IMDB داشتیم زیاد تعجب نکرده باشید؛ به‌هرحال این سایت اینترنتی با قدمت طولانی و ۲۵ میلیون بیننده‌ای که در هر ماه به آن مراجعه می‌کنند تبدیل به بزرگ‌ترین بانک اطلاعاتی سینمای جهان شده است و آرائی که توسط کاربران فراوان آن به فیلم‌ها داده می‌شود، می‌تواند سنگ محک خوبی برای دانستن این نکته باشد که کدام فیلم بیشتر توانسته خود را در دل مخاطبان جا کند و کدام فیلم از این کار عاجز مانده. درخوراشاره است که در عالم سینما، معمولا نظرات کارشناسان و آرای مردمی تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که قابل توجه می‌باشد.

● سودای اسکار و سلیقه منتقدان

باید منصف بود و اعتراف کرد که تمامی این گمانه‌زنی‌های منتشر شده در پایان سال میلادی و ارائه فهرست‌های فراوان و گوناگون، درنهایت به یک هدف منتهی خواهد شد و آن جوایز فیلم‌های برگزیده «آکادمی علوم و هنرهای سینمایی» یا همان «اسکار» است و بیشترین و بهترین نتیجه‌ها برای پیش‌بینی برندگان جوایز اسکار نیز از همین فهرست‌های گوناگون «بهترین‌ها» بیرون می‌آید بنابراین بهتر است به نقاط اتفاق نظر و اختلاف‌نظر صاحب‌نظران جهان سینما توجه کافی داشته باشیم. درخوراشاره است «شبکه اجتماعی» در سال ۲۰۱۰ موفق به کسب جایزه بهترین فیلم سال از سوی انجمن‌‌های فیلم لس‌‌آنجلس، سان‌فرانسیسکو، بوستون، تورنتو و نیویورک نیز شد. در ادامه این نوشته نگاهی می‌اندازیم به سایر فهرست‌های ارائه شده از سوی تعدادی دیگر از کارشناسان جهان مطبوعات و رسانه از جمله فهرست‌های بهترین‌های ۲۰۱۰ از نگاه نشریات «تایم»، «رولینگ استونز» و «هیئت ملی نقد آمریکا».

● «ریچارد کورلیس» منتقد نشریه «تایم»

رتبه نام فیلم کارگردان بازیگر IMDB ژانر سینمایی

۱) داستان اسباب‌بازی ۳ لی اولریخ تام هنکس (دوبله) ۸/۸ انیمیشن

۲) خبرچینی چارلز فرگوسن مت دیمون (گوینده) ۲/۸ مستند

۳) هرگز اجازه نده بروم مارک رومانک کری مولیگان ۶/۷ درام، علمی-تخیلی، تریلر

۴) زندگی در ایام جنگ تاد سولوندز شرلی هندرسون ۶/۶ کمدی، درام

۵) شبکه اجتماعی دیوید فینچر جسی آیزنبرگ ۳/۸ درام، بیوگرافی

۶) سوراخ خرگوش جان کامرون میچل نیکول کیدمن ۵/۷ درام

۷) علف‌های هرز آلن رسنایس آندره دوسولیر ۶/۶ درام، رومانتیک

۸) منطقه سبز پل گرینگراس مت دیمون ۱/۷ درام، اکشن، تریلر

۹) در انتظار سوپرمن دیویس گاگنهام --------- ۴/۷ مستند

۱۰) چهار شیر کریستوفر موریس کایوان نوواک ۵/۷ کمدی، درام

● «پیتر تراورس» منتقد نشریه «رولینگ استونز»

رتبه نام فیلم کارگردان بازیگر IMDB ژانر سینمایی

۱) شبکه اجتماعی دیوید فینچر جسی آیزنبرگ ۳/۸ درام، بیوگرافی

۲) سرآغاز کریستوفر نولان لئوناردو دی‌کاپریو ۰/۹ اکشن، معمایی، جنایی

۳) سخنرانی پادشاه تام هوپر کالین فرث

جفری راش ۶/۸ درام، تاریخی

۴) شهامت برادران کوئن جف بریجز (*) درام، وسترن

۵) بچه‌ها همه خوبند لیزا کولودنکو جولین مور ۴/۷ کمدی، درام

۶) ۱۲۷ ساعت دنی بویل جیمز فرانکو ۸/۶ ماجرایی، بیوگرافی

۷) قوی سیاه دارن آرنوفسکی ناتالی پورتمن

ونسان کسل ۸/۸ درام، تریلر

۸) مشت‌‌زن دیوید ا راسل مارک والبرگ ۴/۸ درام، بیوگرافی، ورزشی

۹) استخوان زمستان دبرا گرانیک جنیفر لورنس ۵/۷ درام، معمایی، تریلر

۱۰) داستان اسباب بازی ۳ لی اولریخ تام هنکس (صداپیشه) ۸/۸ انیمیشن

همان‌طور که مشاهده می‌کنید فیلم‌های انتخابی «پیتر تراورس» بیشتر متمایل به سینمای هالیوود و نامزدهای احتمالی اسکار می‌باشد درصورتی که منتقد نشریه «تایم» علاقه بیشتری به سینمای مستقل آمریکا و سینمای کشورهای غیرآمریکایی دارد و کاملا واضح است که نگاه «ریچارد کورلیس» به‌طور واضحی متفاوت با نگاه سایر منتقدان آمریکایی است که اول و آخر سینما را در جوایز اسکار خلاصه می‌کنند.

● هیئت ملی نقد آمریکا (NBR)

این هیئت متشکل از ۱۱۰ منتقد سینما و مورخ و قدیمی‌‌ترین گروه کارشناسان در آمریکاست که هر سال در نظرسنجی از اعضای خود، بهترین‌‌های سال میلادی را انتخاب می‌‌کند. این هیئت در عین حال به هر فیلم، در زمینه‌های مختلف سینمایی نیز جایزه می‌دهد که امسال فیلم تحسین‌ شده «شبکه اجتماعی» موفق شد جوایز بهترین فیلم، بهترین کارگردان (دیوید فینچر)، بهترین فیلم‌نامه اقتباسی (آرون سورکین) و بهترین بازیگر مرد (جسی آیزنبرگ) را از سوی هیئت ملی نقد آمریکا دریافت کند. درخوراشاره است که این دومین جایزه هیئت ملی نقد برای فینچر است. او پیش از این برای «مورد عجیب بنجامین باتن» هم برنده جایزه شده بود.

● ۱۰ فیلم برتر هالیوود در سال ۲۰۱۰ از دیدگاه هیئت نقد آمریکا (به ترتیب حروف الفبا)

رتبه نام فیلم کارگردان بازیگر IMDB ژانر سینمایی

۱) سال دیگر مایک لی جیم برودبنت ۰/۸ کمدی، درام

۲) مشت‌‌زن دیوید ا راسل مارک والبرگ ۴/۸ درام، بیوگرافی، ورزشی

۳) زندگی پس از مرگ کلینت ایستوود مت دیمون ۵/۷ درام، خیالی

۴) سرآغاز کریستوفر نولان لئوناردو دی‌کاپریو ۰/۹ اکشن، معمایی، جنایی

۵) سخنرانی پادشاه تام هوپر کالین فرث

جفری راش ۶/۸ درام، تاریخی

۶) شاتر آیلند مارتین اسکوسیزی لئوناردو دی‌کاپریو ۰/۸ درام، معمایی، تریلر

۷) شهر بن افلک بن افلک ۰/۸ درام، جنایی، تریلر

۸) داستان اسباب‌بازی ۳ لی اولریخ تام هنکس (صداپیشه) ۸/۸ انیمیشن

۹) شهامت برادران کوئن جف بریجز (*) درام، وسترن

۱۰) استخوان زمستان دبرا گرانیک جنیفر لورنس ۵/۷ درام، معمایی، تریلر

● ۱۰ فیلم مستقل برتر سال ۲۰۱۰ از دیدگاه هیئت نقد آمریکا

رتبه نام فیلم کارگردان بازیگر IMDB ژانر سینمایی

۱) قلمروی حیوانی دیوید میکود بن مندلسون ۶/۷ درام، جنایی

۲) مدفون رودریگو کورتز رایان رینولدز ۶/۷ درام، معمایی، تریلر

۳) مخزن ماهی آندره آرنولد کتی جارویس ۵/۷ درام

۴) نویسنده پشت پرده رومن پولانسکی اوان مک‌گرگور ۵/۷ درام، معمایی، تریلر

۵) گرینبرگ نوآ بامبیچ گرتا گرویج ۴/۶ درام، کمدی

۶) بگذار وارد شوم مت ریوس ریچارد جنکینز ۴/۷ درام، خیالی ترسناک

۷) اهریمنان گرت ادورادز ویتنی ابل ۶/۶ درام، علمی-تخیلی

۸) لطفا بده نیکول هولوفسنر ربکا هال ۸/۶ کمدی، درام

۹) جایی سوفیا کاپولا استیفن دراف ۰/۷ درام

۱۰) جوانان شورشی میگل آرتتا مایکل سرا ۷/۶ کمدی، درام

● انیمیشن‌های سال ۲۰۱۰

از فیلم‌های مشهور سینمای جهان که بگذریم نوبت به برترین انیمیشن‌های سال ۲۰۱۰ می‌رسد، می‌توان ادعا کرد که سال ۲۰۱۰ واقعا سال خوبی برای جهان انیمیشن بود. در این سال این‌قدر تعداد انیمیشن‌های مرغوب و قابل‌قبول زیاد بود (همچون سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹) که به‌احتمال زیاد دست اعضای آکادمی اسکار برای انتخاب بهترین انیمیشن سال حسابی خواهد لرزید. با این حال در روزهای اخیر، پیش‌فهرستی شامل ۱۵ انیمیشن برگزیده آکادمی علوم و هنرهای سینمایی منتشر شده است که در نهایت ۵ تای آن‌ها به‌عنوان نامزدهای جوایز اسکار بهترین انیمیشن سال در روز ۲۵ ژانویه سال ۲۰۱۱ اعلام خواهند شد؛ اما تاحدودی تکلیف این فهرست ۱۵ تایی روشن است، چراکه بعضی از آثاری که در این فهرست قرار دارند، به‌اندازه‌ای ضعیف‌اند که کاربران سایت IMDB کمترین امتیازات ممکن را به آن‌ها داده‌اند و ازطرفی بعضی از آن‌ها دارای امتیازات فوق‌العاده‌ای شده‌اند.

● ردیف نام انیمیشن کمپانی سازنده IMDB

۱) داستان اسباب بازی ۳ پیکسار و والت دیزنی ۸/۸

۲) چگونه اژدهای خود را تعلیم دهید دریم ورکز ۲/۸

۳) در هم پیچیده والت دیزنی ۲/۸

۴) شعبده‌باز کشور فرانسه ۸/۷

۵) از من متنفر باش ایلومینیشن اینترتینمنت ۶/۷

۶) جنگ‌های تابستانی کشور ژاپن ۶/۷

۷) مگامایند دریم ورکز ۳/۷

۸) افسانه نگهبانان برادران وارنر ۱/۷

۹) احمق‌ها و فرشته‌ها بیل پیلیمپتون استودیوز ۰/۷

۱۰) تینکربل والت دیزنی ۰/۷

۱۱) شرک از این پس برای همیشه دریکم ورکز ۷/۶

۱۲) سگ من نورمن توین پروداکشنز ۳/۶

۱۳) آلفا و امگا لایونزگیت ۱/۴

۱۴) سگ‌ها و گربه‌ها پلی‌مورفی پیکچرز ۴/۳

۱۵) رویای جینشا کشور چین (*)

● بدترین‌های سال ۲۰۱۰

تمام مدت که نمی‌توان به بهترین‌ها پرداخت باید از بدترین فیلم‌هایی که در سال ۲۰۱۰ پول و وقت مردم جهان را تلف کردند هم سخن گفت. آثار ضعیفی که گاهی با هزینه‌های هنگفت ساخته شدند و پس از سروصدای رسانه‌ای که از شهرت سازندگانشان سرچشمه می‌گرفت و تماشاگران بسیاری را به سینما کشانده بودند، با سرهای دردگرفته به خانه بازگرداندند. از بهترین نمونه‌های این آثار می‌توان به «آخرین بادافزار» آخرین ساخته «ام.نایت شیامالان» اشاره کرد که به منزله تیر خلاصی بود به پیشانی کارگردانی که روزی قرار بود آینده خوبی در انتظارش باشد. در پایان این مطلب نگاهی می‌اندازیم به فهرست بدترین فیلم‌های سال ۲۰۱۰ به انتخاب «لو لامنیک»، نویسنده سینمایی نشریه «نیویورک پست» با این عنوان که «چگونه می‌توان ۵ دلار صرف کرد تا پس از دیدن یکی از بدترین فیلم‌های تاریخ سینما، با سر دردگرفته به خانه بازگردیم؟ جواب ساده است، به دیدن یکی از این آثار برویم».

● رتبه نام فیلم IMDB

۱) نبرد تایتان‌ها ۹/۵

۲) آخرین بادافزار ۵/۴

۳) پیرانا (سه‌بعدی) ۳/۶

۴) سگ‌ها و گربه‌ها ۴/۳

۵) آلفا و امگا ۱/۴

۶) افسانه نگهبانان ۱/۷

۷) مگامایند ۳/۷

۸) اردنگی (سه‌بعدی) ۳/۷

۹) اره (سه‌بعدی) ۸/۵

۱۰) روح من می‌رود ۷/۴

۱۱) اهریمن‌ساکن: بعدازحیات ۰/۶

۱۲) فندق‌شکن (سه‌بعدی) ۸/۵

● در پایان

همیشه اعلام نظر درباره این‌که کدام فیلم بهترین است و کدام فیلم بدترین، کار سخت و پیچیده‌ای بوده و تنها راه فرار از بیان چنین اظهارنظری، ارائه یک فهرست از بهترین‌ها و بدترین‌ها و یا پیشنهاد فیلم‌هایی است که باید دید. ما هم که نه راجر ایبرت هستیم و پیتر تراورس فقط به خودمان اجازه می‌دهیم که سه پیشنهاد در پایان ارائه کنیم:

۱) اگر وقت کمی دارید و می‌خواهید از دیدن یک اثر پیچیده با داستانی منسجم و مستحکم که از یک فضاسازی بی‌نظیر بهره می‌برد لذت ببرید و به توانایی‌های «مارتین اسکورسیزی» بیشتر اشراف پیدا کنید به شما پیشنهاد می‌کنیم فیلم «شاتر آیلند» را تماشا کنید.

۲) اگر می‌خواهید برای مدتی در جهان رویاها سیر کنید و از دیدن نقاشی‌های جاندار لذت ببرید و در عین حال از اکشن و هیجان هم بی‌بهره نمانید به شما پیشنهاد می‌کنیم انیمیشن «چگونه اژدهای خود را تعلیم بدهید» را ببینید.

۳) اگر می‌خواهید بدانید که چگونه یک کارگردان بزرگ با شیب ۹۰ درصد در حال سقوط است و این‌که چگونه می‌توان با صرف میلیون‌ها دلار یک انیمیشن جذاب تلویزیونی را به یکی از خسته‌کننده‌ترین آثار سینما بدل کرد به شما پیشنهاد می‌کنیم فیلم «آخرین بادافزار» اثر «ام‌نایت شیامالان» را تماشا کنید.

نویسنده: علی نیک‌فرجام