در فوتبال را تخته کنیم

گفت وگو با حسین کلانی, بازیکن سابق تیم ملی

هیچ منبعی مانند پیشکسوتان نمی‌تواند بازگوی اموری باشد که در ورزش ایران اتفاق افتاده است. پیشکسوتان سالیان گذشته را درک کرده‌اند و شاهدان زنده رخدادهای گذشته هستند. برای همین سراغ یکی از بهترین بازیکنان سال‌های دور تیم‌ملی فوتبال و باشگاه پرسپولیس رفتیم. عاشق عکاسی و کتاب است و بیست هزار کتاب را در کتابخانه شخصی‌اش نگهداری می‌کند. با اینکه گذشت ایام گرد پیری را روی موهایش نشانده بود اما دلی جوان و انرژی‌ای دوچندان داشت. با حسین کلانی درباره تیم‌ملی، درخشش بازیکنان دورگه، وزیر ورزش و جوانان، شرایط پرسپولیس، تفاوت فوتبال روز دنیا با ایران و همچنین وجود تبانی و دلالی در فوتبال هم‌کلام شدیم.

تیم‌ملی موفق شد تایلند را در یک بازی یک طرفه با نتیجه ۳ بر صفر شکست دهد و هر ۳ گل را بازیکنان دورگه به ثمر رساندند. تیم‌ملی لبنان را نیز با ۴ گل شکست داد و بازهم دورگه‌ها درخشیدند. نظرتان درباره درخشش بازیکنان دورگه چیست؟

مساله این نیست که چه کسانی موفق به گلزنی شدند، مساله مهم این است که تیم‌ملی پیروز شد و نمایش خوبی داشت. تیم‌ملی ایران متکی به یک یا دو بازیکن نیست و تمام پیروزی‌های به دست آمده زحمت تمام بازیکنان تیم‌ملی است. اصل موفقیت در کار جمعی است. اگر به عملکرد لیونل مسی توجه کنید، متوجه می‌شوید که مسی هیچگاه درخششی که در تیم بارسلونا داشته است را در آرژانتین نداشت. این موضوع تنها به مسی ختم نمی‌شود و بازیکنان دیگری نیز هستند که همانند مسی باشند. بازیکنان خوش‌نام قابل توجه هستند اما بازیکنان دیگری هم هستند که برای موفقیت تیم زحمت می‌کشند. ما نمی‌توانیم در این موفقیتی که برای تیم‌ملی به دست آمده زحمت دروازه‌بان و بازیکنان دیگر را نادیده بگیریم و این پیروزی‌ها را مختص به یک تعداد افراد خاص بدانیم. موفقیت‌های چند بازی اخیر باعث شده است که همبستگی در میان بازیکنان بیشتر شود و انگیزه بازیکنان تیم‌ملی بالاتر رود.

اما بازیکنان دورگه عملکرد بهتری نسبت به بازیکنان داخلی داشتند. مثلا در دو بازی آخر مرحله مقدماتی جام‌جهانی تیزهوشی قوچان‌نژاد که از اشتباه مدافعان کره‌جنوبی و قطر استفاده کرد و موفق به گلزنی شد، عامل صعود ایران به جام‌جهانی بود.

قوچان‌نژاد تنها وظیفه خود را انجام داده است. مهم نیست در بازی با کره‌جنوبی یا قطر توپ از کجا آمده؛ مهم این است که وظیفه یک مهاجم است از فرصت به دست آمده بهترین استفاده را کند. از بین تمام ایرانی‌های دنیا تنها ۳۰ نفر برای حضور در تیم‌ملی انتخاب می‌شوند. بازیکنان تیم‌ملی دارای نبوغ هستند و به خاطر همین نبوغ و تفاوت به تیم‌ملی دعوت می‌شوند. آقای کی‌روش، قوچان‌نژاد را از بین بیش از ۸۰ میلیون ایرانی انتخاب کرده است، پس بنابراین قوچان‌نژاد باید با دیگر افراد تفاوتی داشته باشد که به تیم‌ملی دعوت شده است.

چرا بازیکنان ایرانی که خارج به دنیا آمده‌اند و بزرگ شده‌اند می‌درخشند اما بازیکنانی که در فوتبال ایران آموزش دیده‌اند به راحتی میدان را خالی می‌کنند. تفاوت آموزشی که آنها دیده‌اند با بازیکنان داخلی در چه چیزی است؟

در حال حاضر فوتبال دنیا متحول شده است و با برنامه پیش می‌رود. بازیکنان ایرانی که خارج به دنیا آمده‌اند و فوتبال را در کشورهای دیگر آموزش دیده‌اند فوتبال با فرهنگ را یاد گرفته‌اند. آنها فوتبال را از پایه آموخته‌اند اما ما در ایران پایه نداریم و به پایه‌ها توجهی نمی‌کنیم. آنها زیرساخت دارند اما ما نداریم. ما بازیکنان‌مان در زمین‌های خاکی، کوچه پس کوچه‌ها و زمین‌های آسفالت بازی می‌کنند و زمانی که به دبیرستان می‌آیند تازه فوتبال را در چمن شروع می‌کنند اما بازیکنان حرفه‌یی از ابتدا در زمین چمن شروع کرده‌اند و با فوتبال حرفه‌یی بزرگ شده‌اند. بی‌توجهی به پایه‌ها باعث شده است که سازندگی نداشته باشیم. در ورزش کشور برای آینده برنامه‌ریزی نمی‌کنیم. ما تا به جام‌جهانی صعود می‌کنیم، تازه یادمان می‌افتد که تیم‌های پایه وجود دارند و شروع می‌کنیم برای تیم‌های پایه برنامه‌ریزی کردن اما تا جام‌جهانی تمام می‌شود دوباره فراموش می‌کنیم که تیم‌های پایه وجود دارند. در حال حاضر ما باید برای جام‌جهانی ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ برنامه‌ریزی کنیم.

به نظر شما برای پیشرفت فوتبال باید چه کارهایی انجام داد؟

تیم پرسپولیس با بازیکن ۹ ساله قرارداد بسته است که اتفاقا کار بسیار خوب و سنجیده‌یی است. ما از این نوابغ در سطح کشور بسیار زیاد داریم. تنها مشکل فوتبال ما این است که استعدادیاب نداریم. باشگاه‌های ورزشی باید یک دفتر استعدادیابی در تمام رشته‌های ورزشی تشکیل دهند و تمام کودکانی که استعداد دارند را جذب کنند. علاوه بر این باشگاه‌ها باید در تمام شهرها شعبه داشته باشند و بودجه قابل توجهی را برای این کار اختصاص دهند.

تیم‌هایی که به جام‌جهانی راه پیدا کرده‌اند بازی‌های بزرگ تدارکاتی زیادی انجام می‌دهند اما فدراسیون فوتبال ایران حتی هیچ تلاشی برای برگزاری این‌گونه مسابقات انجام نمی‌دهد. این موضوع چه مقدار می‌تواند به ضرر ایران در جام‌جهانی باشد؟

به نظرم تیم‌ملی ضرر نمی‌کند، به دلیل اینکه جام‌جهانی تنها یک نمایش است. در جام‌جهانی بازیکنان تجارب معنوی به دست می‌آورند. تجربه هیچگاه اتفاقی به دست نمی‌آید که بتوانیم آن را به بازیکنان یاد بدهیم. جام‌جهانی جایی است که باید نشان بدهیم فرهنگ غنی داریم. ما در جام‌جهانی فرانسه به عنوان خوش‌اخلاق‌ترین تیم معرفی شدیم و نشان دادیم که فرهنگ و منش پهلوانی در خون ما ایرانی‌ها است. در جام‌جهانی مساله اصلی همبستگی است؛ مسوولان، تدارکات، مربی‌ها، بازیکنان اصلی و ذخیره همه باید یکدل باشند. شرایط بدنی و آرامش روحی نیز خیلی در جام‌جهانی تاثیر دارد.

اما اگر تیم‌ملی شکست سنگینی را در جام‌جهانی متحمل شود، آیا برای ایران زشت نیست؟

حتی اگر شکست سنگینی را هم متحمل شویم، این شکست مدت کوتاهی باعث ناراحتی مردم می‌شود و بعد از مدتی فراموش خواهد شد. برای ما ایرانی‌ها برد و باخت مهم نیست و تنها منش پهلوانی مهم است. به نظرم مسائل معنوی در جام‌جهانی بسیار مهم‌تر از نتیجه است. با این حال بازیکنان ایرانی دست کمی از بازیکنان درجه یک دنیا ندارند. اختلاف بازیکنان ما با بازیکنان درجه یک زیاد نیست. مردم ما نباید توقع داشته باشند که تیم‌ملی مثلا ایتالیا را شکست دهد اما مطمئن باشید ما فاصله خیلی زیادی با آنها نداریم.

‌ آیا بازی‌هایی مانند تایلند و لبنان می‌تواند محک جدی برای تیم‌ملی باشد تا کی‌روش با نقاط ضعف و قوت تیم‌ملی آشنا شود؟

صددرصد. این بازی‌ها، بازی‌های رسمی و حیثیتی است. در حال حاضر در آسیا حرف اول را می‌زنیم. تمام تیم‌ها در این بازی‌ها با تمام قدرت وارد می‌شوند و کی‌روش می‌تواند با نقاط قوت و ضعف تیمش آشنا شود.

با گذشت بیش از ۱۰۰ روز از انتخاب رییس جمهور بالاخره محمود گودرزی به عنوان وزیر ورزش و جوانان انتخاب شد. با توجه به اینکه ما جام‌جهانی را در پیش داریم به نظرتان این تاخیر چه مقدار به فوتبال ضربه زد؟

به نظرم تاخیر در انتخاب وزیر ورزش ضرری به رشته‌های ورزشی وارد نکرد، به دلیل اینکه روسای فدراسیون‌ها سرجایشان قرار دارند. با این حال فکر می‌کنم با آمدن آقای گودرزی شرایط بهتر شود. به ایشان تبریک می‌گویم. آقای گودرزی مدیر درخشانی است و می‌تواند ورزش را موفق کند.

ه نظرتان چرا تیم‌های بزرگ با ایران بازی نمی‌کنند. آیا این موضوع به خاطر مسائل سیاسی است یا ضعف فدراسیون فوتبال؟

بازی نکردن تیم‌های بزرگ با ایران دلیل سیاسی دارد و ضعف از فدراسیون فوتبال نیست. جامعه‌جهانی در مقابل ایران جبهه گرفته است. فشار اقتصادی باعث شده است که تیم‌ها برای بازی کردن با ایران ناز کنند. امیدوارم این مشکل حل شود. ما پول داریم اما جنس کمی به ما می‌فروشند. در جنگ تحمیلی نیز همه مقابل ما بودند؛ بعضی کشورها به ظاهر خود را بی‌طرف نشان می‌دادند اما به شکل مخفی به عراق کمک می‌کردند. سیاست جهانی از هر روشی استفاده می‌کند تا مقابل ما باشد. درد جامعه جهانی این است که از ما امتیاز بگیرد اما ما امتیاز ندادیم، برای همین از هر روشی استفاده می‌کنند تا روی ایران تاثیر منفی بگذارند. برای آنها فرقی نمی‌کند از چه روشی استفاده کنند حتی از طریق ورزش هم قصد تخریب دارند. سیاستمداران بزرگ حتی تیم‌های درجه دو را تهدید می‌کنند که مقابل ایران بازی نکنند؛ آنها به‌طور مستقیم به آنها نمی‌گویند که با ایران بازی نکنند اما رفتاری می‌کنند که متوجه این شوند که با ایران ارتباط نداشته باشند. درست است که مملکت ما ایراداتی دارد اما داخلی بخورد خیلی بهتر از این است که خارجی‌ها بخورند. در حال حاضر باید مردم، رسانه‌ها، مربیان، بازیکنان و غیره همه یکدل باشیم تا تو دهنی محکمی به افرادی که می‌خواهند باعث تضعیف ایران شوند، بزنیم.

‌ پرسپولیس با وجود آنکه در ابتدای فصل تغییرات زیادی را انجام داد اما علی دایی نتایج خوبی به دست آورده است و در صدر جدول قرار دارد. نظرتان را در این باره بگویید.

بسیار عالی است که پرسپولیس در صدر جدول قرار دارد. افرادی که در پرسپولیس حضور دارند، زحمت می‌کشند که پرسپولیس موفق شود. استقلال و پرسپولیس خیلی باید مراقب باشند به دلیل اینکه حواشی در اطراف این دو باشگاه خیلی زیاد است و این دو باشگاه دشمنان زیادی دارند. باشگاه پرسپولیس یک باشگاه مردمی است. باشگاه پرسپولیس جانشین شاهین شد. خیلی برای اینکه پرسپولیس به اینجا برسد تلاش کردند و همچنان این راه ادامه دارد. کسانی که در پرسپولیس هستند همه به خاطر اسم باشگاه و اسم خودشان زحمت می‌کشند. همه دوست دارند مورد محبت مردم قرار بگیرند. مردم زیادی به دنبال عملکرد استقلال و پرسپولیس هستند برای همین مدیران و بازیکنان همه به دنبال این هستند که عملکرد خوبی داشته باشند تا مورد محبت مردم قرار بگیرند.

در گذشته بازیکنان نسبت به باشگاه‌های خود تعهد داشتند و سال‌ها در تیم‌ خود می‌ماندند اما حالا شاهد آن هستیم که بازیکنان با تغییر مربیان تغییر می‌کنند. چرا دیگر بازیکنان نسبت به باشگاه‌شان تعصب ندارند؟

باورهای آن زمان با حالا فرق می‌کرد. این تفاوت به خاطر این است که دنیا فرق کرده است. در سابق کشورها با شمشیر با یکدیگر جنگ می‌کردند، سپس با تفنگ، بعد با توپ و حالا جنگ اقتصادی در دنیا برقرار است. در حال حاضر کشوری را بخواهند خراب کنند، در آنجا جنگ اقتصادی به راه می‌اندازند. دیگر دلیل تعهد نداشتن بازیکنان این است که ما در ایران آکادمی نداریم. پرسپولیس به تازگی آکادمی خود راه ‌انداخته است و مطمئنا بازیکنانی که در آکادمی پرسپولیس بزرگ می‌شوند به پرسپولیس وفادار خواهند ماند. سال‌ها طول می‌کشد تا بازیکنان یاد بگیرند به مکتب خود وفادار باشند. متاسفانه ما دیر اقدام کردیم که آکادمی بسازیم. شاهین سابق ۱۰۰ زیر مجموعه داشت. خود من از باشگاه پرستوی شاهین به تیم شاهین آمدم. در مکتب شاهین شروع کردم و تا آخر در مکتب شاهین که بعدها پرسپولیس شد، حضور داشتم. در مکتب باشگاه شاهین اول اخلاق و منش پهلوانی، دوم درس و سوم ورزش مهم بودند. ۴۷۰ بازیکنان باشگاه شاهین تحصیلات‌شان بالای لیسانس بود. شرایط تاج (استقلال) هم همین‌گونه بود. در حال حاضر سیستم دیگری در ورزش دنیا حاکم است. بارسا، رئال و اینتر هم کدام شیوه خود را دارند. هر کدام به طریقی آینده‌نگری می‌کند و برای آینده برنامه‌ریزی می‌کند. ما به تازگی داریم برنامه‌ریزی و آینده‌نگری را شروع می‌کنیم.

‌ فوتبال ما در شرایط بحرانی قرار دارد. وجود تبانی، دلالی و پلشتی‌ها در فوتبال روز به روز بیشتر می‌شود. به نظرتان برای نابودی این‌گونه اتفاقات چه کاری باید انجام داد؟

بهترین روش این است که در فوتبال را چند سالی تخته کنیم و زیرساخت‌های‌مان را بسازیم. بعد از آنکه کره‌جنوبی در مقابل ایران ۶ گل دریافت کرد و شکست سنگینی را متحمل شد، شبانه تیم‌شان را جمع کردند و به کشورشان بازگشتند که حتی این کار آنها باعث شد تا جریمه شوند. کره‌یی‌ها رفتند و برای آینده خود برنامه‌ریزی کردند و حتی موفق هم بودند و توانستند در جام‌جهانی به مقام چهارم برسند. ما اگر برنامه‌ریزی کنیم می‌توانیم موفق شویم به دلیل اینکه ما کشور استثنایی هستیم و مردم استثنایی داریم. مثلا ما در کشتی سلطان دنیا هستیم و با وجود آنکه قوانین کشتی را بارها تغییر دادند تا ما موفق نشویم اما کشتی فرنگی رفت و شاهکار کرد.

سعید جمشیدیان