نکاتی درباره تهیه مصاحبه برای گزارش

هر گزارش تلویزیونی معمولا شامل دست کم دو تا سه مصاحبه کوتاه است که به آن ساندبایت sb می گویند این مصاحبه ها در ارتباط تنگاتنگ با موضوع گزارش است

هر گزارش تلویزیونی معمولا شامل دست کم دو تا سه مصاحبه کوتاه است که به آن ساندبایت (sb) می‌گویند. این مصاحبه‌ها در ارتباط تنگاتنگ با موضوع گزارش است.

مدت زمان هر گزارش تلویزیونی حدود نود ثانیه است پس هر یک از مصاحبه‌ها نمی تواند بیش از ۲۰ ثانیه باشد. حال نکاتی برای بهتر شدن محتوای این مصاحبه‌های کوتاه را بیان می کنم.

نباید با پرسیدن سوالاتی، مصاحبه شونده را گیج و سر در گم کرد. مصاحبه شوندگان خوب آنانی هستند که از قبل اطلاعاتی را آماده کنند که فردی دیگری در اختیار نداشته باشد. آنان باید بتوانند با اطلاعاتشان، شرح منحصر به فردی به شما ارائه دهند.

مصاحبه حرفه‌یی: مصاحبه کننده و مصاحبه شونده مانند هر وضعیت ارتباطی دیگری، یکدیگر را تحت تاثیر قرار می دهند. تصاویر بدون ویرایش،‌ به آسانی نشان می دهد که اخلاق و روحیه دو فرد بر یکدیگر تاثیر می گذارد. ضرباهنگ تحمیل شده از سوی یکی از اشخاص بر روند گفتگو تاثیر می گذارد. معتقدم چیزی به عنوان مصاحبه شونده بد وجود ندارد. به طور کلی کسی نیست که برایش پاسخگویی به پرسشهای شما آنهم در ۲۰ تا ۳۰ ثانیه طبیعی باشد. شما خبرنگارید و این کار برایتان عادی است. هماهنگ کردن مصاحبه شونده با شما و شرایط حاکم بر فضای مصاحبه، به شما بستگی دارد. این بخشی از حرفه شماست.

بیننده را فراموش نکنید: حتی اگر تبادل اطلاعات میان مصاحبه شونده و مصاحبه کننده مانند یک گفتگو باشد، بازهم حضور بیننده را در نظر بگیرید. مصاحبه کننده باید گاهی به بیننده اطلاعاتی را درباره آنچه گفته شد، ‌بدهد. وظیفه خبرنگار این است که اگر جوابی دریافت نکرده است و یا جواب سوالش مبهم و گنگ بوده است، آن را دوباره بپرسد. به هرحال حتی اگر شما هم متوجه جواب شدید، بازهم کمی تامل کنید و از مصاحبه شونده بخواهید که عبارتهای فنی و اختصاری را کامل توضیح بدهد. شما باید مراقب باشید که بیننده اگرچه باهوش است اما کارشناس آن موضوع نیست. البته خبرنگار باید اطلاعات دقیقی درمورد موضوع مصاحبه داشته باشد. خبرنگار باید خودش را در جایگاه بیننده قرار دهد و سعی کند جواب هایی بگیرد که برای بیننده شفاف باشد.

کسب بیشترین اطلاعات از یک مصاحبه: برخلاف یک مناظره، زمان گفتگو در مصاحبه به صورت مساوی تقسیم نمی شود. به طور معمول انتظار می رود که مصاحبه شونده بیشتر صحبت کند. مصاحبه کننده‌یی که در یک حوزه خاص متخصص است باید تضمین کند که علایقش را در موضوع مصاحبه دخیل نکند. حالت دیگر مصاحبه‌های نامتقارن کلاسیکی وجود دارند که در حقیقت کاملا با هم در تضاد هستند. این موضوع اغلب به خاطر شخصیت ویژه مصاحبه شونده است. مصاحبه شونده می تواند ارتباط با مصاحبه کننده را برقرار کند. شخص مصاحبه شونده منبع اطلاعاتی خوبی است. البته باید بتوانیم ارتباط خوبی را میان او و دوربین ایجاد کنیم. در این وضعیت با دو حالت مواجه خواهیم شد:

۱) برخلاف جهت جریان آب شنا کردن: مصاحبه راهی برای ارائه خبر است. این خبر فقط توسط مصاحبه شونده می تواند انتقال یابد. حتی اگر اظهارات مصاحبه شونده با پیام خبرتان مغایرت داشته باشد. شما باید صحبتهای وی را ضبط کنید اما نباید اجازه دهید که سخنان وی شما را هیجان زده کند و کنترل مصاحبه را از دستتان خارج سازد. شما باید بتوانید که به سخنان کلیشه‌ای پایان ببخشید. اگر مصاحبه شونده یک تعمیم وسیعی را ایجاد کند، سوالات شما باید منجر به روشن شدن جزئیات شود. از طرف دیگر مثالهای واقعی باید در چشم اندازی وسیع قرار گیرد. یک رویداد باید در یک متن تاریخی و چارچوب بین المللی گنجانده شود.

برای پایان بخشیدن به جدال لفاظی، شما باید بتوانید کنترل مصاحبه را در دست گیرید. این امر فقط با آشنا بودن به دیدگاه مصاحبه شونده امکان پذیر است. تنها راه مقابله با استدلال فرد مصاحبه شونده، گفتن حقایق است و نه نظرات شخصی.

۲) همراه با جریان: برخلاف حالت اول، مصاحبه شونده در وضعیت سختی قرار دارد. به این خاطر که هنوز در وضعیت شوک بعد از حادثه به سر می برد. وی در تلاش است که چیزی را بگوید که فکر می کند و نه چیزی را که می داند. شاید مصاحبه شونده متوجه سوال شما نشود و این شمایید که موظف به توضیح بیشتر هستید. تهیه یک خبر با پیامی خاص که تلاش در ارائه آن دارید نیازمند آن است که سوء تفاهمی در فهم مصاحبه شونده ایجاد نشود. در اصطلاحات کاربردی، تکنیک مصاحبه برعکس حالت قبل است. شما باید به مصاحبه شونده اطمینان دهید که مصاحبه، کار پیچیده‌ای نیست و او می داند که چطور به سوالات پاسخ دهد. با پرسیدن سوالات آشنا و ساده که جوابهای ساده را طلب می‌کند، وی را آماده سازید.

سوالاتی چون اسم، سن و آدرس او، سوالات مناسبی است. پس از آن می توانید سوالات مورد نظرتان در مورد موضوع را بپرسید. عبارت من مشکل دارم باید با سوال مشکلات همراه آورده شود و نه اینکه مستقیما پرسیده شود"چه نوع مشکلی".

مصاحبه به عنوان یک تمرین رسمی: بحث در مورد مسائل با افراد، یک امر طبیعی است. مصاحبه‌ها اغلب به عنوان یک مکالمه شروع می‌شود. بحث ابتدایی این مزیت را دارد که مصاحبه شونده را آرام می کند و به قولی یخ او را آب می کند. زمانی که شخص فکر می کند که ارتباط به درستی ایجاد شده، خبرنگار می تواند مصاحبه را شروع کند. سوالات به سرعت پرسیده می شود و محتوایشان دقیق‌تر است. جوابها نیز باید به موضوع خبر گزارش مربوط باشد. در عمل، برخی خبرنگاران اعتقاد دارند که لزومی ندارد که مصاحبه شونده را از تغییر در حالت بین مکالمه و مصاحبه آگاه کنیم. به این خاطر که پاسخ دادن در ۲۰ثانیه غیر طبیعی است و این شخص را دچار دلهره می‌کند که بداند تنها ۲۰ثانیه از سخنانش مورد استفاده قرار می گیرد.

به هرحال صادقانه‌تر این است که به مصاحبه شونده، قوانین بازی را متذکر شویم. شما باید به او بگویید که چه انتظاراتی از وی دارید. به او بگویید که فرد حرفه‌ای هستید اما او می تواند مرتکب اشتباه شود. البته اگر فکر می کنید این توصیه سبب تضعیف روحیه او می شود، باید تصمیم دیگری اتخاذ کنید.

بعد از مصاحبه سوالات و جوابها، ویرایش خواهد شد. اگر در طول مصاحبه شما مصاحبه را تحت کنترل داشته‌اید، ویرایش بسیار ساده خواهد بود. هرگز فراموش نکنید که مصاحبه کردن نیز مانند همه کارها نیازمند تکنیکهایی است که به صورت تجربی به دست خواهد آمد.

اعتماد کردن به مصاحبه شونده: یک سوال و جواب مانند یک موضوع و پیام است. سوال و جواب یک بسته معنایی را تشکیل می دهند. سوال، تعیین کننده موضوع و جواب، تعیین‌کننده پیام است. مصاحبه کننده اغلب موضوع و پیام را با یک عبارت به هم پیوند می‌زند. به بیان دیگر، گاهی مصاحبه کننده سوالی را می پرسد اما شگفت‌زده می شود وقتی می‌بیند که مصاحبه شونده فقط با یک بله یا خیر جواب داده است.

از پرسیدن سوالات پیام موضوع محور،‌ خودداری کنید. مانند: "فکر نمی کنید باید اینجا روزی خراب شود؟" مورد زیر را جایگزین کنید:

چه اتفاقی قرار است بر سر این پل بیفتد؟

کتابهای راهنما، اغلب با سوالهای خودمانی و بسته مخالفند و سوالهای باز را توصیه می کنند. این بدین معناست که بهتر است خبرنگار موضوع را مشخص کند و اجازه دهد که مصاحبه شونده، خودش پیامش را برساند.

به خودتان به عنوان یک مصاحبه کننده، اعتماد داشته باشید: باید آنقدر سوالتان را تکرار کنید تا به جوابی که می خواهید، برسید. همان سوال را اما از زوایای مختلف از مصاحبه شونده، بپرسید.

هرگز یک سوال را در یک جمله،۲بار نپرسید. مانند: حقوقتان چقدر است؟ منظورم این است که درآمدتان چقدر است؟

به همین ترتیب از پرسیدن سوالاتی که، عبارات " منظورم این است که" یا "می دانی که" و به طور کلی عباراتی که قصد توجیه دارند، خودداری کنید. اینگونه عبارات، ضرباهنگ سوال و جواب را خراب می کند. به این ترتیب مصاحبه شونده، نمی داند که کی می تواند پاسخگوی سوالات باشد.