دوشنبه, ۲۲ بهمن, ۱۴۰۳ / 10 February, 2025
مجله ویستا

بیداری اسلامی در میانه خاوری جدید


بیداری اسلامی در میانه خاوری جدید

از یک قرن پیش کشورهای اسلامی اعم از عربی و غیر عربی به دنبال احیای تمدن خویش هستند

از یک قرن پیش کشورهای اسلامی اعم از عربی و غیر عربی به دنبال احیای تمدن خویش هستند.

تمدنی که در گذشته خوش درخشید و به گواه همه دانشمندان توانست نمونه‌ای عالی را از پیوند دین و دنیا یا به تعبیری معنویت و زندگی روزمره به وجود آورد.

این خیزش که به بیداری اسلامی موسوم شد با همت و کوشش روشنفکران و روحانیون از زمان سیدجمال‌الدین اسدآبادی و شاگردش محمد عبده شروع شد و تاکنون همچنان ادامه دارد.

تاسیس حکومت اسلامی در ایران نقطه عطفی در این مسیر بود که به تقویت آن کمک کرد و الگویی شد برای سایر مسلمانان تا در تکاپوی دست‌یافتن به قدرت و نجات خود از سلطه حاکمان مستبد باشند.

امسال این موج بیداری اسلامی دستاوردهای مهمی داشت که یکی از آنها سقوط رژیم‌های دیکتاتوری متحد غرب در خاورمیانه و شمال آفریقا بود.

زین‌العابدین بن‌علی در تونس، حسنی مبارک در مصر و معمر قذافی در لیبی از جمله این رژیم‌ها بودند که یکی پس از دیگری به زباله‌دان تاریخ پیوستند.

رژیم دیکتاتوری علی عبدالله صالح در یمن نیز سرانجام مجبور به کناره‌گیری شد و قدرت را به مردم واگذار کرد، اما سرنگونی این رژیم‌ها تنها نتیجه چنین رویکردی نیست.

درواقع با حرکت تازه‌ای که به وجود آمده بود توده‌های مسلمان در کشورهای اسلامی به خودباوری رسیده و تصمیم گرفته‌اند آینده خود را مطابق با تعالیم دینی‌شان از نو بسازند.

توجه چشمگیر مردم در کشورهای عربی به گروه‌های اسلام خواه اثبات کننده این امر بود و درسال گذشته شاهد بودیم که آنان توانستند در انتخاباتی آزاد و مطابق با معیارهای دموکراتیک در کشورهای مصر، تونس و مراکش نشان دهند که مردم آنچه را می‌خواهند بازگشت به اسلام است.

این امر به‌رغم کارشکنی‌های متعدد در سایر مناطق از جمله فلسطین، اردن، بحرین و حتی کشورهای عرب حوزه خلیج فارس نیز کاملا مشهود است.

تقویت این رویکرد درواقع به معنای تضعیف رویکرد دیگری است که سال‌ها تلاش می‌کرد با کتمان هویت اسلامی مردم و پشت پازدن به ارزش‌های مقاومت دربرابر ستمگران به دریوزگی از غرب روی آورده و از این طریق بخواهد اعتباری کسب کند.

در سال جاری که روزهای پایانی آن را سپری می‌کنیم، موج بیداری عربی به تقویت جبهه مقاومت در فلسطین و لبنان کمک کرد. دولت سعد حریری سقوط و به جای آن دولت نجیب میقاتی بر سرکار آمد که حامی جریان مقاومت بود.

در فلسطین نیز جنبش حماس در یک اقدام تحسین‌برانگیز توانست هزاران اسیر فلسطینی را آزاد کند و در راه تحقق آشتی ملی فلسطینی گام‌های موثری بردارد، اما این مساله خوشایند کشورهای حامی رژیم صهیونیستی نبود و مانع تحقق این آشتی شدند.

کشورهای غربی در ماجرای به رسمیت شناخته شدن یک دولت فلسطینی نیز یک‌بار دیگر نشان دادند که بیشتر دغدغه حفظ امنیت و منافع رژیم صهیونیستی را دارند و از هیچ کوششی برای تامین منافع این رژیم نامشروع و جعلی دست برنمی دارند.

مساله فلسطین در قلب امت اسلامی جای دارد و تنها زمانی به نتیجه خواهد رسید که امت اسلامی با رستاخیز خود به صورت یکپارچه بتواند این حق تاریخی و مشروع را طلب کند.

● بیداری دشمنان

موج بیداری اسلامی به موازات این‌که توده‌های مسلمان را به صحنه آورد تا حقوق تاریخی و مغفول مانده‌شان را مطالبه کنند دشمنان آنان را هم بیدار کرد و برآن داشت تا دست به توطئه‌های جدیدی برای مهار این جریان بزنند. آنچه در بحرین می‌گذرد نمونه بارز از این کوشش‌هاست.

پادشاهی عربستان سعودی، هراسان از موج بیداری اسلامی، به کمک متحدان غربی خود می‌کوشد هرطور شده اجازه ندهد انقلاب‌های یمن و بحرین به پیروزی کامل برسد یا موج بیداری اسلامی به کشورهای حوزه خلیج فارس سرایت کند.

سعودی‌ها در مصر، تونس و لیبی نیز سعی می‌کنند با تقویت جریان‌های سلفی که نوعی انحراف از اسلام ناب بوده و نمونه بارز خشونت‌ها و وحشی‌گری‌های آنان را در جریان‌های تروریستی نظیر القاعده دیده‌ایم مسیر بیداری اسلامی ملت‌ها را تغییر دهند و در مجموع مانع روی کارآمدن جریان‌های اصیل اسلامی در این کشور‌ها شوند.

همین رژیم‌ها با حمایت از گروه‌های مساله‌داری در عراق سعی می‌کنند آب‌های رفته را به جوی بازگردانده و با ناآرام‌کردن این کشور قدرت را از شیعیان ـ که حق طبیعی‌شان است ـ بازپس بگیرند. دراین میان متاسفانه کشورهایی مانند ترکیه و قطر نیز بازی خورده و با حمایت از دشمنان غربی راه را برای سوءاستفاده آنها باز می‌کنند.

به تعبیری دیگر می‌توان گفت با فروپاشی رژیم‌های بن‌علی، مبارک و قذافی، کشورهای غربی دوستان تازه‌تری را علم کرده و می‌خواهند با کمک عربستان، ترکیه و قطر همچنان کنترل انرژی و سیاست را در خاورمیانه در دست داشته باشند.

حال آن‌که موج بیداری اسلامی با محوریت ایران می‌رود تا تغییراتی اساسی در صحنه خاورمیانه به وجود آورده و به اصطلاح خاورمیانه جدیدی را متناسب با آرمان‌های انقلابی مردم مسلمان پی‌ریزی کنند.