پنیرك

گیاهی است دوساله یا چندساله، با ساقه افراشته یا خمیده به طرف بالا و یا خمیده افتان به صورت منفرد یا چندتایی، بدون كرك یا دارای كرك های ساده، پهنك كم و بیش مدور، قلبی شكل تا كلیوی، …

گیاهی است دوساله یا چندساله، با ساقه افراشته یا خمیده به طرف بالا و یا خمیده افتان به صورت منفرد یا چندتایی، بدون كرك یا دارای كرك های ساده، پهنك كم و بیش مدور، قلبی شكل تا كلیوی، بعضی اوقات با قاعده پخ با حاشیه دندانه ای یا اره ای یا دندانه های هلالی. گل آن به رنگ صورتی تا ارغوانی، نمونه خشك شده به رنگ آبی متمایل به بنفش با گلبرگ هایی به طول ۳۰ _ ۱۲ میلی متر، میوه بدون كرك یا كركدار. در سطح پشتی تخت و دارای چین و چروك و حفره های شبكه مانند، با حاشیه تیز ولی فاقد بال و دانه آن پوشیده از حفره های سفیدرنگ یا متمایل به قهوه ای است. گل ها بخش دارویی گیاه را تشكیل می دهد. گل ها در محور برگ ها قرار دارند. كاسه گل معمولاً دارای كرك های ستاره ای با كاسبرگ های سه گوش است. گلبرگ به رنگ صورتی تا ارغوانی با رگه های تیره تر و در نمونه خشك شده به رنگ آبی متمایل به بنفش است. بهترین زمان جمع آوری گل های این گیاه در تابستان وقت شكفتن گل ها است در حالی كه برگ های گیاه را بایستی در فصل بهار جمع آوری كرد. مهمترین ماده موثره گل های پنیرك را موسیلاژ تشكیل می دهد كه در اثر هیدرولیز آن گالاكتوز، آرابینوز، گلوكز، رامفوز و گالاكتورونیك اسید حاصل می شود. در درمان گاسترو آنتریت، علائم سرماخوردگی، التهاب دهان و گلو و سرفه مورد استفاده قرار می گیرد. در طب گذشته از پنیرك به صورت خوراكی به عنوان نرم كننده در درمان سرفه، مدر و به صورت موضعی به عنوان شست وشو دهنده در درمان زخم ها استفاده می شده است. این گیاه در نقاط مختلف ایران از جمله استان های مازندران، همدان، لرستان، اصفهان، فارس، كرمان، تهران، قزوین، خراسان و سیستان یافت می شود. باید دور از رطوبت و نور مستقیم و در ظروف سربسته غیرپلاستیكی نگهداری شود.