پیروزی حماس در معادله استراتژیک غزه

تحلیل هفته نامه تایم از مناقشه غزه و اعتراف به پیروزی مقاومت حماس در رویارویی با اسراییل

هجوم نیروهای اسراییلی به غزه برای باراک اوباما بسیار غافلگیرکننده بود چرا که او هیچ گاه تصور نمی کرد تا پیش از در اختیار گرفتن امور کاخ سفید با چنین چالشی روبه رو شود و اسراییل چنین اقدامی بی سابقه را در پیش بگیرد. تمامی برنامه های استراتژیک باراک اوباما با این حمله به هم خورد. اوباما و مشاوران کارآزموده او همیشه بر این باور بودند که ایران مهم ترین هدف اسراییل در روزهای پیش رو باشد اما چنین نشد. اسراییل هدفی دیگر انتخاب کرد. حمله به غزه بزرگ ترین جنایتی بود که اسراییل از سال ۱۹۶۷ میلادی تاکنون انجام داده است. به زعم بسیاری از کارشنان دیگر زمان آن رسیده است تا واشنگتن در برابر مواضع اسراییل واکنشی صریح نشان دهد. واقعه غزه بیانگر شکست سیاست های دولت بوش و اسرائیل در قبال حماس بود.

حملات هوایی اسراییل که بیش از ۵۰۰ قربانی داشته حاکی از آن است که بازی قدرت بین حماس و اسرائیل شدت یافته است. طی هفت هفته گذشته هر یک از دو طرف برای نحوه تقابل با دیگری در حال تخمین و گمانه زنی بود. در این میان هر چند حماس و تمامی مردمی که از آن حمایت می کنند بهای سنگینی از لحاظ خیل عظیم قربانی و زخمی داده اند اما با این حال به دستاوردهای استراتژیک بسیاری در برابر آن نائل شده اند.

در حال حاضر که فصل انتخابات در اسراییل است نظرسنجی ها گواه بر این موضوع است که رای مردمی اسراییلی ها به نفع احزاب راست خواهد بود طوری که حتی بنیامین نتانیاهو ازحزب لیکود نیزکه به جنگاوری و خشونت شهره است، هر روز محبوبیت خود را بیشتر از دست می دهد. با این حال هنوز موانعی که از آغاز حمله از سوی اسرائیل به غزه وجود داشتند هنوز حاضر هستند. به این ترتیب تشدید حملات طی روزها و هفته های آینده و واکنش منفی منطقه ای آن به رغم همه دستاوردهایی که دولت تل آویو به آن توجه دارد، یک شکست سیاسی برای اسرائیل به شمار می رود.

اسراییل در حالی به غزه یورش برد که یقین داشت حملات هوایی به افزایش حملات موشکی حماس به شهرهای جنوبی مناطق اشغالی و انجام عملیات حماس در قدس شرقی و کرانه باختری منجر می شود. به همین دلیل سیستم های دفاع هوایی خود را تا فاصله ۴۰ کیلومتری مرز غزه مستقر کرد. این در حالی است که حماس نیز از سوی دیگر به درستی برآورد کرده که حملات اسرائیل محدود بوده و همه اقدامات اسراییلی ها به رغم در برداشتن شمار فراوان قربانی ها و تلفات انسانی می تواند پیروزی در این معادله استراتژیک را برای حماس به همراه خواهد داشت.

مناقشه غزه این روزها به آتش بسی فوری نیاز دارد اما قرارنامه آتش بسی که از سبقه آن در شش ماه گذشته موثرتر باشد. طی دوران شش ماه آتش بس اسراییل و حماس با میانجیگری مصر، تل آویو تا میزان قابل توجهی از حمله هوایی به غزه خودداری می کرد در عوض این تحریم اقتصادی منطقه بود که بیش از پیش ادامه داشت. هدف اسرائیل اجرای طرح مورد حمایت بوش یعنی فشار آوردن به مردم فلسطین برای منزوی کردن حماس بود.

در حقیقت تشدید حملات موشکی حماس به شهرهای جنوبی مناطق اشغالی تاکتیک چانه زنی برای رسیدن به شرایط بهتر آتش بس در آینده با هدف لغو محاصره اقتصادی غزه است. در واقع حماس می داند که در پس همه قربانی ها و مقاومت های همواره اش آتش بسی نهفته است که می تواند تا سالیان سال برای آنها آرامش به همراه داشته باشد. در واقع با ادامه این وضعیت و تا زمانی که اسرائیل واقعاً نداند چه هدفی را در غزه دنبال می کند برنده اصلی جنگ کنونی حماس خواهد بود. اسراییل از یک سو به دنبال نابودی حماس و از سوی دیگر درصدد تامین امنیت مردم خود است که این سردرگمی در نهایت به زیان آنها تمام می شود. حماس با همه تلفات بسیارش شرایط پایدار بهتری در مقایسه با اسراییل داراست.

اسراییل با آغاز حمله نظامی به غزه سبب شد تا مناقشه خاورمیانه بار دیگر بر سر میز باراک اوباما و در اولویت برنامه هایی قرار بگیرد که او از فردای روز ۲۰ ژانویه باید به انجام برساند. این حملات هیچ نتیجه ای جزانزجار و نفرت بسیار مردم جهان از لبنان تا پاکستان در برابر آمریکا و اسراییل در پی نداشت.

و در نهایت این که حملات پیاپی اسراییل هرگز نمی تواند مانعی برای ادامه پرتاب موشک های حماس به شهرهای جنوبی سرزمین های اشغالی باشد. چنان چه اسرائیل نیروهای زمینی بیشتری به سوی غزه گسیل کند تلفات آنها به شدت زیاد می شود که البته افزایش خشم و اعتراض های جهانی مساله ای است که بیش از پیش انتظار آنها را می کشد. حتی آن رژیم های عربی که از لطمه دیدن حماس خوشحال می شوند نیز به سبب ملاحظات دیپلماتیک مجبور خواهند بود خود را از اسرائیل دور نگه دارند.

حمله اسراییل به غزه روند صلح خاورمیانه را نیز با مشکلاتی روبه رو کرد که حتی دیگر نمی توان به ادامه آن امیدوار بود. محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین که طی ماه های گذشته تلاش های بسیاری برای مذاکره با سران اسراییل و آمریکا انجام داده بود به طور حتم با این مساله مجبور است که دیدار با سران اسراییلی را به فراموشی بسپارد. از طرف دیگر اسرائیل همچنان امیدوار است با تشدید حملات، حماس را وادار کند موجودیت خود را به گرفتن امتیازهای بیشتر ترجیح دهد . و این وسط فقط مردمی بی گناه هستند که ناخواسته قربانی محاسبات اشتباه آنان می شوند.

اوباما هنگامی روز ۲۰ ژانویه پشت میز بیضی شکل کاخ سفید می نشیند که از نزدیک شاهد شکست سیاست های دولت بوش و اسرائیل در رابطه با حماس خواهد بود. شاید فقط در آن زمان است که او واقعا به ضرورت ارائه ایده ای نوین برای حل مناقشه خاورمیانه پی ببرد.

ترجمه: لیدا هادی