چگونه می توان فشارهای روحی وارد بر داوران را كاهش داد

تكنولوژی ماهواره ای كار داوران حرفه ای را دو چندان دشوارتر كرده است به عنوان مثال با استفاده از این تكنولوژی ماهواره ای می توان به راحتی متوجه شد كه آیا توپ از خط دروازه عبور كرده یا خیر

در جریان بازی دو تیم لیورپول و چلسی در مرحله نیمه نهایی لیگ قهرمانان اروپا، یك صحنه مشكوك در دهانه دروازه چلسی به وجود آمد كه كمك داور بازی اعلام كرد، توپ بازیكن لیورپول از روی خط دروازه عبور كرده و گل شده است.اما استفاده از تكنولوژی ماهواره ای نشان داد كه توپ از روی خط دروازه عبور نكرده بود و كمك داور بازی مرتكب اشتباه بزرگی شد.به هر حال این تكنولوژی مدرن بلای جان داوران شده است.

بدون تردید، داوری یكی از مشاغل زیان آور و طاقت فرسا در سراسر جهان به شمار می آید كه با گذر زمان فشارهای روحی و روانی وارد بر داوران افزایش می یابد.در گذشته نهایت فشار وارد بر یك داور، انتقادات تماشاگران، مربیان و بازیكنان داخل ورزشگاه بود، اما به محض اتمام بازی و خالی شدن ورزشگاه همه چیز به فراموشی سپرده می شد.اما امروزه انتقاد از عملكرد داوران ابعاد تازه ای پیدا كرده است. پیشرفت تكنولوژی باعث بزرگنمایی اشتباهات داوران در رسانه های دیداری شده است. از سوی دیگر گسترش جنبه های اقتصادی فوتبال حرفه ای شرایطی را به وجود آورده كه داوران حتی تهدید به مرگ می شوند كه چندی پیش آندریاس فریسك داور سرشناس سوئدی به همین دلیل برای همیشه حرفه خود را ترك كرد.علاوه بر هضم این مشكلات حاشیه ای، داوران باید همواره در بهترین شرایط آمادگی جسمانی باشند و برای باقی ماندن در فرم ایده آل، حتی سخت تر از بازیكنان به تمرین بپردازند.در این میان، كمیته داوران فدراسیون و یا لیگ هر كشور نقش تعیین كننده در كاهش فشارهای وارد بر داوران دارد.طی ۱۸ ماه اخیر كمیته داوران فوتبال حرفه ای انگلیس برای نیل به این هدف (كاهش فشارهای روحی و روانی بر داوران) اقداماتی را به این شرح انجام داده است:

* برگزاری گردهمایی های دو روزه با شركت داوران لیگ برتر

* به عمل آوردن آزمون های پزشكی و آمادگی جسمانی از داوران

* حضور متخصص تغذیه، محقق علوم ورزشی، متخصص بینایی سنجی و روانشناس در كنار داوران

* برقراری ارتباط مستقیم با مربیان تیم های حاضر در لیگ برتر

* برگزاری جلسات متعدد با اعضای اتحادیه مربیان و بازیكنان حرفه ای فوتبال انگلیس

* امضای قرارداد با یك شركت كامپیوتری كه این شركت با استفاده از یك نرم افزار به ارزیابی كلیه حركات و تصمیمات داوران در طول بازی می پردازد.

* آنالیز و بازبینی صحنه های مشكوك بازی ها در حضور داوران.

به هر حال چند روز قبل داوران برتر فوتبال انگلیس در یك گردهمایی دو روزه شركت كردند كه مطالعه وقایع این گردهمایی به همراه نظرات رئیس كمیته داوران این كشور و یكی از اعضای كمیته داوران فیفا در زمینه وضعیت داوری در جهان حاوی نكات ارزنده ای برای جامعه فوتبال كشورمان خواهد بود.

اینجا یك تپه سرسبز است كه در پایین آن، گلف بازها خود را مشغول بازی گلف می كنند و در بالای آن، گوسفندان در حال چرا هستند. اینجا پارك استاورتون در استان «نورث همپتون شایر» انگلیس است. در كنار این تپه یك مزرعه واقع است كه در آن ۱۹ داور برتر كشور انگلیس كه هر هفته در رقابت های لیگ برتر قضاوت می كنند گردهم آمده اند. این داوران طی اقامت دو روزه خود در این مزرعه در كلیه آزمون های پزشكی و آمادگی جسمانی شركت خواهند كرد تا میزان آمادگی شان مشخص شود. همچنین آخرین تحولات مربوط به حرفه داوری در این گردهمایی مورد بحث و بررسی قرار می گیرد.

چهره ای كه بیش از داوران توجه خبرنگاران را به خود جلب می كند، كیث هكت، رئیس كمیته داوران فوتبال حرفه ای انگلیس است. او در مورد این گردهمایی می گوید: داوران در این مزرعه كاملاً در شرایط مسابقه قرار می گیرند و باید در آزمون های قدرتی و سرعتی شركت كنند. داوران از لحاظ آمادگی جسمانی در سطح بسیار بالایی قرار دارند چون بسیار زیاد تلاش می كنند و باید هم تلاش كنند.

داور مانند بازیكن

در این گردهمایی افراد دیگری بجز داوران هم حضور دارند. یك كارشناس تغذیه، یك روانشناس، یك محقق علوم ورزشی و یك پزشك متخصص بینایی در طول این گردهمایی كنار داوران حضور خواهند داشت تا از آنها آزمایشات لازم را به عمل آورند. هكت در این رابطه می گوید: داوران هیچ تفاوتی با بازیكنان ندارند و ممكن است در یك مقطع زمانی از شرایط آرمانی خارج بشوند. اگر چنین اتفاقی برای آنها بیفتد، بسیار عمیق تر به آنالیز آنان خواهیم پرداخت.

آنالیز داوران با نرم افزار كامپیوتری

در حقیقت یك شركت كامپیوتری كه با كمیته داوران قرارداد امضا كرده كلیه حركات داوران را در طول یك بازی آنالیز می كند و حتی كوچك ترین خطا و یا حركت آنان از چشم نرم افزار كامپیوتری این شركت پنهان نمی ماند.

هكت معتقد است: برای بالا بردن سطح داوری ها باید چنین ارزیابی هایی را انجام داد تا آنها همواره احساس كنند كه زیر ذره بین قرار دارند.هكت ۶۰ ساله كه از سال ۱۹۷۳ تا ۱۹۹۵ در لیگ برتر به قضاوت می پرداخت، ۱۸ ماه قبل جانشین فیلیپ دان در رأس كمیته داوران شد. او سعی كرد در این مدت ارتباط مستمر با اتحادیه مربیان و بازیكنان حرفه ای فوتبال انگلیس داشته باشد و معتقد است این تماس های مستمر باعث كاهش فاصله موجود میان داوران و این اتحادیه ها شده است.

هكت می گوید: مربیگری یك حرفه عجیب است و آسان ترین كاری كه یك مربی می تواند انجام دهد هدایت انتقادات بازیكنان به سوی داور بازی است. ما معتقدیم كه مربیان باید حق اظهار نظر در مورد كار داوران داشته باشند، اما برای رسیدن به این هدف باید میان آنها و داوران بحث و تبادل نظر بیشتر صورت پذیرد. تاكنون چندین بار آلكس فرگوسن و آرسن ونگر به من گفته اند كه از فلان داور متنفر هستند و دوست ندارند كه داور مورد نظر بازی های تیم آنها را قضاوت بكند. اما من هم در پاسخ به آنها، پرسش دیگری مطرح كردم و گفتم به چه دلیل فلان داور را دوست ندارید؟

به هر حال جلسه صبح روز اول این گردهمایی با انجام آزمون های آمادگی جسمانی داوران به پایان می رسد. آنها برای صرف ناهار به رستوران می روند. ناهار روز اول بسیار سبك است و شامل مرغ، مقدار كمی برنج، شیرینی و سالاد می باشد. پس از صرف ناهار و استراحت كوتاه، جلسه بعدازظهر آغاز می شود.

داوران در جلسه بعدازظهر به مرور حوادث و صحنه های مشكوك بازی های اخیر لیگ می پردازند كه در این جلسه داوران مقصر در این صحنه ها معرفی می شوند و آنها مجبورند از خجالت سر خود را پایین بیندازند.

فحاشی بازیكنان

یكی از مهم ترین مشكلاتی كه داوران با آن مواجه هستند، فحاشی و بددهنی بازیكنان است. قرار است از ابتدای فصل آینده در رختكن های كلیه تیم های حاضر در لیگ برتر پوسترهایی نصب بشود كه در این پوستر به بازیكنان آموزش داده می شود كه برای اعتراض به داور حق استفاده از كدام واژه ها را دارند و كدام واژه ها برای آنان جریمه شخصی به ارمغان خواهد آورد.

دیگر مشكلی كه داوران با آن مواجه می شوند، اتخاذ تصمیمات آنی است. در یك مسابقه فوتبال، صحنه هایی مشكوك وجود دارد كه حتی با تماشای سه بار حركت آهسته این صحنه ها در تلویزیون نمی توان به قضاوت صحیح و عادلانه رسید، اما داور بازی محكوم است در مورد این صحنه مشكوك بلافاصله تصمیم بگیرد.

تهدید های جانی

از دیرباز معضلاتی چون تهدیدات جانی در زندگی داوران وجود داشته، اما امروزه شدت آن بیشتر شده و حتی مردم و خبرنگاران در زندگی خصوصی داوران نیز اختلال ایجاد می كنند.هكت شخصاً به كلیه نامه های مكتوب و نامه های الكترونیكی تماشاگران پاسخ می دهد، حتی اگر این نامه ها توهین آمیز باشد.چندی پیش یكی از شاخه های كانون هواداران باشگاه لیورپول نامه ای سه برگی برای هكت ارسال كرد كه این نامه سراسر تهدید بود. اما هكت با رئیس این شاخه از هواداران تماس گرفت و به همراه یكی از همكارانش در جلسه بعدی كانون هواداران شركت كرد كه نتیجه بحث و گفت وگوی آنان با رؤسای هواداران بسیار مثبت بود.به هر حال جلسه بعدازظهر هم به پایان می رسد و داوران آزاد هستند به استخر بروند و یا در لابی هتل با هم گپ بزنند.

فردا نوبت مربی و بازیكن است

یكی از میهمانان افتخاری این گردهمایی «ماریو ون درانده» یكی از اعضای تأثیرگذار كمیته داوران فیفا است. «ون درانده» ضمن رضایت از برگزاری این گردهمایی می گوید: این گردهمایی برای داوران بسیار مفید است و باعث بالا رفتن سطح داوری می شود.ون درانده ۴۹ ساله كه در جام جهانی ۱۹۹۴ و ۱۹۹۸ به قضاوت پرداخت هنوز در مورد پیامدهای كناره گیری آندریاس فریسك از حرفه داوری ابراز نگرانی می كند.اخیراً این داور سوئدی پس از اینكه تهدید به مرگ شد از داوری كناره گیری كرد.ون درانده می گوید: جدایی فریسك از داوری فوتبال جهان به ضرر ما تمام خواهد شد و امیدوارم در آینده، وقایعی مشابه تكرار نشود.كناره گیری فریسك نشان داد كه داوران در داخل و خارج از زمین، چه فشار روحی عظیمی را متحمل می شوند. مردم باید بدانند كه داوران انسان های عادی هستند و باید رفتار عادی با آنها داشت. اگر امروز یك داور تهدید به مرگ می شود مطمئن باشید كه فردا، نوبت مربی و پس از آن نوبت بازیكن خواهد شد. در صورتی كه این تهدیدات را از فوتبال دور نكنیم به طور حتم این رشته ورزشی نابود خواهد شد.بدون تردید فریسك یكی از ۱۲ داور اروپایی حاضر در جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان می بود، اما امنیت جان خانواده اش را به حضور در جام جهانی ترجیح داد.

یكی از پیرترین میهمانان حاضر در گردهمایی جورج كورتنی داور سرشناس انگلیسی است كه در دو جام جهانی سوت زد و در سال ۱۹۹۲ از حرفه داوری كناره گیری كرد. او هم اكنون به عنوان ناظر داوری در رقابت های لیگ برتر انجام وظیفه می كند و معتقد است كه داوری در حال حاضر نسبت به گذشته تغییرات عمده ای داشته است. وی می گوید: امروزه داوران در هر بازی به طور متوسط ۲/۱۲ كیلومتر می دوند كه بسیار بیشتر از مسافتی است كه یك بازیكن حاضر در لیگ برتر در جریان مسابقه می دود. امروزه همچنین ابزارهای حمایتی از داوران بسیار بیشتر شده چه از لحاظ قانونی و نیروی انسانی و چه از لحاظ فراتكنولوژیكی. در گذشته تنها حامی داوران همسران آنان بودند اما امروزه از همه نظر حمایت می شوند.

تجهیزات جدید

در این گردهمایی همچنین جدید ترین دستاوردهای علمی در زمینه تجهیزات داوری در اختیار داوران قرار گرفت كه یكی از این تجهیزات پرچم جدید كمك داوران بود.

از سوی دیگر كلیه هزینه های این گردهمایی را حامی مالی رسمی كمیته داوران انگلیس كه یك شركت هواپیمایی بود تقبل نمود و حتی لباس های داوران را این حامی مالی تأمین كرد.