نامه امام حسین ع به معاویه در مـورد مصـادره اموال معاویـه

مـن الحسین بن علی الی معاویهٔ بن ابی سفیان اما بعد, فان عیرا مرت بنا من الیمن , تحمل مالا وحـلـلا وعـنـبرا وطیبا الیك لتودعها خزائن دمشق , وتعل بها النهل ببنی ابیك وانی احتجت الیها فاخذتها, والسلام ۱

((مـن الحسین بن علی الی معاویهٔ بن ابی سفیان : اما بعد, فان عیرا مرت بنا من الیمن , تحمل مالا وحـلـلا وعـنـبرا وطیبا الیك لتودعها خزائن دمشق , وتعل بها النهل ببنی ابیك وانی احتجت الیها فاخذتها, والسلام [۱]. كـاروانـی از یـمـن , اموال وزینت آلات وعنبر وعطریات را به دمشق حمل می كرد, امام حسین (ع ) اینهارا ضبط نمود وبه معاویه نوشت كه : ((كاروانی از یمن , عطریاتی را به دمشق حمل می كرد كه تو آنهارا در خزائن دمشق ذخیره نمائی تا تشنگان اولاد پدرت را مكرر سیراب كنی , من به آن اموال نیازداشتم , لذا آنهارا مصادره كردم )). مـصـادره دومـی هم توسط امام حسین (ع ) در زمان یزید اتفاق افتاد كه اموالی رااز یمن برای یزید مـی بـردند, حضرت در محل تنعیم آنهارا مصادره كرد وسپس به صاحبان شتر فرمود: ((هر یك از شـمـا مـی خـواهد همراه ما به عراق بیاید وهر كس هم كه می خواهد از اینجا برود, ما كرایه اورا به مقداری كه آمده , پرداخت می كنیم [۲]. ((علامه بحرالعلوم )) این اخباررا صحیح نمی داند ومقام امام معصوم (ع )را بالاتراز اینها می داند كه اموال حكومت را ضبط نماید وبین محتاجین تقسیم كند [۳] . برای تبیین مساله لازم است به چند مساله توجه داشته باشیم :

اولا: پیامبر(ص ) اموال مشركین را مصادره كرده است , هنگامی كه اصحاب خودرا جمع كرد وحتی برای رفتن قرعه هم می انداختند واز یكدیگر سبقت هم می گرفتند, فرمود:((هذه عیر قریش فیها اموالهم , لعل اللّه یغنمكموها [۴]. ایـن كـاروان قـریش است , اموالتان در این كاروان می باشد (بشتابید تا) شایدخداوند شمارا بی نیاز كند)).

و ثانیا: بنی امیه وبنی عباس همگی غاصب وتصرفات آنها غیر شرعی وحرام بوده است وحتی بر طبق روایـات اسـلامی , ترافع وتخاصم در نزد آنهاحرام است بنابراین , خلیفه هر عصر, امام معصوم همان عـصـراست وسایر تصرفات ومداخلات باید به اجازه آنها باشد ودر عصر غیبت , با اذن فقهای عادل می باشد.

و ثـالـثـا: امام (ع ) بدینوسیله عدم مشروعیت حكومتهای غاصب را می رساندواعلان می كند كه این اموال , مربوط به بیت المال است وامثال معاویه ویزید, حق تصرف در این اموال را ندارند. مـضافا كه اصحاب ائمه (ع ) در آن عصر, همین تلقی را داشتند ومتوجه بودنداموالی را كه از طریق دستگاه بنی امیه وبنی عباس به دست می آورند, باطل است وحق تصرف ندارند, لذا آنهارا به خدمت ائمه (ع ) می آوردند, چون معتقد بودند زمین وآنچه در آن است فیها از آن امام معصوم (ع )است .

● جریان علبا اسدی

((علبا اسدی )) حاكم بحرین بود واز این راه هفتاد هزار دینار واموال دیگری راكسب كرده بود چون به مدینه آمد, تمام اموال خودرا خدمت امام صادق (ع ) آوردوعرض كرد. ((انی ولیت البحرین لبنی امیهٔ وافدت كذا وكذا وقد حملته الیك وعلمت ان اللّه عزوجل لم یجعل لـهـم من ذلك شیئا وانه كله لك , فقال ابو عبداللّه (ع ): هاته فوضع بین یدیه فقال له (ع ): قد قبلنا منك ووهبناه لك واحللناك منه وضمنا لك علی اللّه الجنهٔ[۵]. ((مـن از طـرف بـنی امیه حاكم بحرین بودم واموالی را بدست آوردم , اكنون آنهارانزد شما آوردم , چـون مـی دانم كه خداوند متعال برای آنان حقی در این اموال قرارنداده وتمام آنها برای شماست حـضـرت فـرمـود: بیاور آن اموال را, علبا, تمام اموال رانزد حضرت گذاشت , آنگاه امام (ع ) فرمود: ایـنـهـارا از تـو قبول كردیم وبه تو بخشیدیم وبرای تو حلال كردیم وبهشت را هم برای تو ضمانت كردم )).

● خمس اموال مسمع بن عبدالملك

((مـسـمـع )) خدمت امام صادق (ع ) رسید وعرض كرد: ((در بحرین از راه غواصی ,چهار صد هزار درهم به دست آورده ام واكنون هشتادهزار درهم آن را به عنوان خمس , خدمت شما آورده ام )). حـضـرت فرمود: ((خیال می كنی فقط خمس اموال برای مااست : ان الارض كلهالنا فما اخرج اللّه منها من شی فهو لنا)). زمین وآنچه از زمین به دست می آید برای ماست )). ((مسمع )) گفت : ((پس تمام اموال را خدمت شما می آورم )). امام (ع ) فرمود: ((آنهارا برای تو حلال كردیم واین هشتادهزار درهم را هم به توبخشیدیم [۶] پس جای تاملی باقی نمی ماند كه امام حسین (ع ) می تواند اموال معاویه ویزیدرا مصادره كند, چون آنان غاصب هستند.

پی‌نوشتها:

۱) ناسخ التواریخ , ۱/۱۹۵ (احوالات سیدالشهدا(ع).

۲) طبری , ۵/۳۸۵ ـ البدایهٔ والنهایهٔ , ۸/۱۶۶, حیاهٔ الحسین , ۳/۵۹.

۳) رجال بحرالعلوم , ۴/۴۸.

۴) مغازی , واقدی , ۱/۲۰.

۵) جامع الرواهٔ , ۱/۵۴۵.

۶) كافی , ۱/۴۰۸, ح۳ باب ان الارض كلها للامام (ع).