سفید ها بیشتر در خطرند

گفتگوی اختصاصی با دکتر صادقیان

سرطانهای پوست از شایعترین انواع سرطانها می‌باشند و تخمین زده می‌شود که بیش از یک میلیون نفر در طی هر سال مبتلا می‌گردد. افرادیکه پوستی روشن دارند و به آسانی دچار آفتاب سوختگی می‌شوند در خطر بالای ایجاد این سرطانها قرار دارند. .

▪ در مورد شیوع و عوامل مؤثر در ایجاد سرطانهای پوستی توضیح دهید؟

ـ سرطانهای پوست از شایعترین انواع سرطانها می‌باشند و تخمین زده می‌شود که بیش از یک میلیون نفر در طی هر سال مبتلا می‌گردد.

افرادیکه پوستی روشن دارند و به آسانی دچار آفتاب سوختگی می‌شوند در خطر بالای ایجاد این سرطانها قرار دارند. از فاکتورهای دیگر می‌توان در معرض قرار گرفتن اشعه x به طور تکراری چه در کارهای صنعتی و چه در پزشکی را نام برد. جوشگاه‌های باقی‌مانده بدنبال بیماریهای پوستی و سوختی‌ها و همچنین تماس‌ شغلی با ترکیباتی مثل ارسنیک و همچنین سابقه فامیلی از عوامل مؤثر در ایجاد سرطان پوست می‌باشند.

▪ آیا لکه‌های قهوه‌ای روی پوست خطر تبدیل شدن به سرطان پوست را دارند؟

همة لکه‌های قهوه‌ای خطر سرطان شدن را ندارند. از لکه‌های قهوه‌ای پوستی که خطر سرطانی شدن را دارند، می‌توان کراتوزهای آفتابی (Solar Keratosis) را نام برد. این لکه‌ها بصورت نقاط کوچک پوسته‌دار که غالباً در نواحی صورت، گوشها، گردن، ساعدها و پشت دستها و در افراد با پوست سفید که به مدت طولانی در معرض آفتاب بوده‌اند می‌باشند. کراتوزهای آفتابی را می‌توان قبل از اینکه تبدیل به بدخیمی شوند توسط روش‌های مختلف از جمله فریز کردن، استفاده از لایه‌برداری شیمیایی، درم ربزیشن یا کورتاژ جراحی و لیزر از بین برد. این کراتوزها اگر باقی بمانند ممکن است تبدیل به سرطان پیشرفته بدست شوند بطوریکه نیاز به درمانهای وسیع جراحی پیدا کند.

▪ چطور می‌توان از پیدیاش این کروتوزها پیشگیری کرد؟

ـ با استفاده صحیح از ضد آفتابها می‌توان کمک به پیشگیری از ایجاد کراتوز آفتابی کرد.

▪ شایعترین سرطان پوست چیست؟

ـ سرطان سلولهای بازال (Basal Cell carcinoma) شایع‌ترین نوع سرطان پوست می‌باشد که معمولاً بصورت لکه‌ها یا برآمدگی‌هایی قرمز یا گوشتی رنگ و گاهی تیره رنگ در روی سر، صورت، گردن و دستها ظاهر می‌شوند. البته نواحی دیگر پوست هم ممکن است گرفتار شوند. این نوع سرطان بیشتر در افرادیکه پوستی سفید دارند دیده می‌شود و اینها رشدی آهسته دارند و می‌تواند ماهها یا حتی سالها طول بکشد که به یک قطر ۱ یا ۲ سانتی متر برسند. و در صورتیکه درمان قرار نگیرند زخمی می‌شوند ممکن است خونریزی کنند و روی آنها دلمه بسته شود و التیام یافته و مجدداً این سیکل تکرار می‌شود.

▪ درمان این نوع سرطان پوست چیست؟

ـ اگرچه سرطان سلولهای بازال نادراً متاستاز می‌دهد یعنی در بافتهای دیگر دست‌اندازی ندارد ولی می‌تواند بطرف زیر اطراف پوست گرفتار، توسعه پیدا کند و به استخوان و اعصاب اطراف و زیر ضایعه آسیب برساند بنابراین باید بطور کامل توسط جراحی یا روش دیگر برداشته شود.

▪ در مورد سرطانهای دیگر پوست توضیح دهید؟

ـ دومین بدخیمی شایع پوستی ، سرطان سلولهای سنگفرشی می باشد این نوع بدخیمی نیز در افرادی با پوست روشن شایع تر است واز محل‌های شایع گرفتاری می‌توان لاله گوش، صورت، لبها و دهان را نام برد. از نظر شکل بالینی بصورت برآمدگی‌های قرمز و پوسته‌دار شروع شده و تبدیل به توده‌های بزرگ و تهاجمی می‌گردد. و بدون شباهت به نوع قبل می‌تواند به بافتهای دیگر بدن دست‌اندازی کند و بنابراین درمان سریع و زودرس بسیار مهم می‌باشد. از نظر درمانی مثل قبلی اولین درمان برداشت کامل ضایعه توسط جراحی می‌باشد.

▪ آیا با انجام جراحی در زمان قطع می‌باشد؟

ـ در مورد هر دوی این بدخیمی‌ها در صورتیکه درمان در مراحل اولیه صورت گیرد پیش از ۹۵% آنها معالجه می‌گردند.

▪ ملانوما چیست؟

ـ ملانوم بدخیم یکی از مرگ‌آورترین سرطانهای پوست می‌باشد و تخمین می‌زنند که در سال حدود ۷۷۰۰ امریکایی در اثر این نوع سرطان فوت می‌کنند. این نوع سرطان از سلولهای ملانوسیت پوست سرچشمه می‌گیرند. ملانوسیت‌ها سلولهای پوستی هستندکه تولید رنگدانه ملانین می‌کنند و بنابراین سرطان بصورت سایه‌هایی از رنگ‌های سیاه و قهوه‌ای شروع می‌شود. اگرچه میزان رنگ بصورت قرمز و یا سفید هم دیده می‌شود. شروع این نوع سرطان بطور خودبخود نهانی بوده و یا ممکن است روی یک خال و یا نزدیک خالها و یا نقاط تیره‌رنگ دیگر پوستی ظاهر شود. بنابراین هر نوع تغییری که روی خالها رخ می‌دهد باید توسط یک متخصص پوست بررسی گردد.

▪ چه عواملی در ایجاد ملانوم بدخیم دخالت دارند؟

ـ در معرض قرار گرفتن شدید با نور آفتاب بخصوص آفتاب سوختگی مهمترین عامل احتمالی مؤثر در ایجاد ملانوم است. افراد با پوست روشن در ریسک بیشتری از گرفتاری قرار دارند و ارث همچنین رل مهمی دارد. و اگرچه شخصی دارای سابقه ملانوم در عضوی از خانواده باشد شانس گرفتاری بیشتری از افراد دیگر دارد.

خالهایی که دیسپلاستیک نامیده می‌شوند و در بعضی خانواده‌ها با تعداد زیاد وجود دارند یک علامت مشخصه برای افرادی هستند که در خطر ایجاد ملانوما می‌باشند.

▪ آیا کسانی که پوستی تیره دارند هم گرفتار می‌شوند؟

ـ بله افراد با پوستی تیره نیز می‌توانند مبتلا به ملانوم می‌شوند معمولاً محل ملانوم در اینها کف دست و پا، زیر ناخن‌ها، دهان و یا ژنیتالیا ( دستگاه تناسلی می‌باشد.

▪ علائم آگاه‌کننده ملانوم چه هستند؟

ـ وجود هرگونه تغییر روی خالهای قبلی، پوسته ریزی، ترشح، خونریزی یا پیدایش یک برآمدگی، تیره شدن اطراف خالی که از قبل وجود داشته است و ایجاد خارش یا درد و تندرنس ( حساسیت ) از علائم خطر هستند.

▪ بطور کلی در مورد درمان سرطانهای پوست توضیح دهید.

ـ اگر نمونه‌برداری از پوست مشخص کند که یک ضایعه سرطانی می‌باشد پزشک متخصص پوست با بررسی نوع بدخیمی پوست، محل واقع شدن آن و مسائل دیگر روش‌های جراحی و یا غیرجراحی را در نظر می‌گیرد. درمانهای جراحی شامل اکسیژن یا برداشت ضایعه، الکترود دسکیشن که برداشت توسط دستگاه الکتروسرجری می‌باشد، کورتاژ که بصورت تراشیدن و سوزاندن تومور با جریانهای الکتریستی می‌باشد، کرایوسرجری که با استفاده از نیتروژن مایع ضایعه را فریز می‌کنند و درمان جراحی توسط لیزر می‌باشد. جراحی Mohs یک نوع خاص از جراحی است که برای برداشتن کل تومور بکار برده می‌شود. بطوریکه اطراف و عمق تومور کاملاً از ضایعه پاک می‌گردد. و در نتیجه خطر عود ضایعه به حداقل می‌رسد.

از درمانهای دیگر می‌توان اشعه درمانی، شیمی درمانی موضعی را نام برد. از روش‌های جدیدتر فتو دیتامیک تراپی است که یک ماده شیمیایی روی ضایعه پوستی مالیده شده و سپس در معرض منبع نور یا طول موج خاص قرار می‌گیرد.

▪ تشخیص زودرس تومورهای پوستی چگونه است؟

ـ مشاهده منظم پوست خود و توجه به هر نوع تغییر جدید بسیار مهم می‌باشد. در یک خال جدید، زخم، رشد اضافی و تغییر رنگ پوست بطور ناگهانی ظاهر می‌شود و یا اینکه ضایعات خوش خیم قبلی دچار تغییرات گردند بایستی به متخصص پوست مراجعه شود. می‌توان گفت یک معاینه سالانه پوست توسط یک درماتولوژیست کار عاقلانه‌ای می‌باشد بخصوص برای بزرگسالانی که در گذشته بطور زیاد در معرض نور آفتاب بوده‌اند و یا کسانی که در خانواده‌ خود سابقة سرطان پوست دارند.

▪ جهت پیشگیری از سرطانهای پوست چه راهی را پیشنهاد می‌کنید؟

ـ بهترین و اولین کار اجتناب از در معرض قرار گرفتن زیاد با اشعة ماوراء بنفش چه در ارتباط با نور خورشید و یا استفاده از لامپ‌های برنزه کننده می‌باشد و بخصوص اگر که بدنبال تماس منجر به ایجاد سوختگی و تاول گردد، بطور کلی چون اشعه‌های ماوراء بنفش خورشیدی عامل اصلی به حساب می‌آیند مؤثرترین روش پیشگیری اجتناب از نور آفتاب می‌باشد.

نکته دیگر معاینه کردن پوست بطور دوره‌ای و تشخیص دو ضایعه جدید در تعیین زودرس و برداشت ضایعه و در نتیجه شانس برای معالجة کامل مهم می‌باشد رخ بدهد باید فوراً با یک متخصص پوست مشاوره گردد. نکته بعدی در پیشگیری اینست که با توجه به اینکه بیشترین زمان تابش اشعه ماوراء بنفش بین ساعات ۱۰ صیح تا ۴ بعدازظهر است در این ساعات در آفتاب بسر برده نشود و در صورتیکه محل کار در هوای آزاد است حتی‌المقدور در سایه باشد و هنگام رفتن در آفتاب از پوشش مناسب و کامل و کلاه‌های نقاب‌دار و عینک‌های آفتابی استفاده شود و همچنین از ضد آفتاب‌های با طیف وسیع که علیه هر دو اشعه ماوراءبنفش A و B مؤثر هستند استفاده شود. این ضدآفتاب‌ها بهتر است دارای فاکتور محافظت کننده بالای ۱۵ باشند و هر دو ساعت تکرار گردند. محافظت از نور از همان زمان کودکی باید شروع شود.

بچه‌های زیر ۶ ماه نباید مدت طولانی در معرض آفتاب قرار گیرند. اما اگر اجتناب از این کار امکان‌پذیر نباشد باید از ضدآفتاب استفاده شود.

بطور کلی استفاده از ضدآفتابها باید به عنوان یک برنامه روزمره جهت اجتناب از نور خورشید در نظر گرفته شود.