کالری‌سنج آب

ساختمان این دستگاه از یک لولهٔ مارپیچی که در گرد ظرفی پیچیده است. جریان آبی پیوسته می‌گذرد حرارت آب را در هنگا ورود و خروج اندازه می‌گیرند از گنج آبی که در مدت آزمایش از مارپیچ …

ساختمان این دستگاه از یک لولهٔ مارپیچی که در گرد ظرفی پیچیده است. جریان آبی پیوسته می‌گذرد حرارت آب را در هنگا ورود و خروج اندازه می‌گیرند از گنج آبی که در مدت آزمایش از مارپیچ گذشته است معلوم می‌دارند واز آن مقدار حرارت گرم شدن و مقدار گرمائی که جانور از دست داده است معلوم می‌شود ـ انواع کالری‌سنج آبی به‌وسیلهٔ دولن و اتواتز و دیگران ساخته شده است [۵۴].

کالری‌سنج فاضلهٔ نوایون

این کالری سنج از دو صندوق تشکیل شده استکه درون آنها را با قفس بولومتری پوشانیده‌اند (بو) (زوج‌های حرارتی الکتریکی) هر یک از دو قفس بولومتری یکی از شاخه‌های پل ویستون است هنگامی که دو قفس بیک حرارت نیست عقربهٔ گالوانومتر پل منحرف می‌شود و انحراف نمایندهٔ اختلاف حرارت است در عمل جانور را در یکی از صندوق‌ها و یک حیوان مصنوعی را در صندوق دیگر می‌گذارند. جانور مصنوعی عبارتاز یک مقاومت گرم شوندهٔ میزان کردنی است. دستگاه را طوری میزان باید کرد که گالوارنومتر پل در وضع صفر باشد مقدار حرارتی که درین موقع جانور تولید می‌کند. با مقدار حرارتی که مقاومت حاصل می‌کند برابر است دو صندوق به‌وسیلهٔ یک مارپیچ آب جاری که دورآنها می‌گردد حرارت ثابت دارند ژس سنجش حرارت که حاصل می‌شود بی‌دررو است. کالری‌سنج نوایون حساس استو برای آزمایش‌های کوتاه مناسب می‌باشد چنانچه گالوانومتر نیز ثبات باشد می‌توان با این دستگاه کوچکترین تغییر را که در مقدار حرارت موجود حاصل می‌شود ثبت نمود ـ این دستگاه تمام گرمائی که جانور از دست می‌دهد یعنی گرمای تشعشعی و گرمای نهفته اندازه گرفته می‌شود زیرا که آب تبخیر شده در صندوق متراکم می‌شود و حرارت نهفته را پس می‌دهد [۵۴].

کالری‌سنج هوائی یا کالری‌سنج جبران کننده‌دار سنوال

جانور (خرگوش ـخوکچهٔ هندی) در جعبه‌ای استوانه‌ای فلزی دوتو قرار دارد حرارت تشعشعی هوای میان دو دیوار را متسع می‌کند و ستون فشارسنج آبی را می‌راند برای آنکه علل خطای مربوط به دستگاه درین طریق سنجش مرتفع شود شاخهٔ دوم فشارسنج را به استوانه‌ای دیگر شبیه به استوانهٔ اول که برفشارسنج فاضله در جهت عکس اثر می‌کند متصل می‌نمایند پس در فشارسنج هیچ چیز جز حرارت تشعشعی جانور مؤثر نیست هر دو استوانه را سرپوش دو دیواری می‌پوشاند که آن نیز به فشارسنج فاضله مربوط است ـ پس از شروع آزمایش موقعی که ستون مایع در فشارسنج در سطحی ثابت می‌ایستد درجهٔ فشارسنج را نشان می‌کنند درین موقع از دستگاه جبران کننده آن مقدار حرارت تشعشع می‌شود که جانور حاصل می‌کند.

برای آنکه بتوان درجات فشارسنج را به کالری خواند دستگاه را به‌وسیلهٔ منبع حرارتی ثابت که شدت آن معلوم باشد مثلاً با یک دستگاه مقاومت الکتریکی مدرج می‌سازند.

کالری سنج هوائی بر اصل دستگاه دارسنوال به‌وسیله دانشمندان دیگر نیز مانند شارل دیشه و رزنت‌هال و روبنر ساخته شده است [۵۴].

کالری‌سنج لاوازیه و لاپلاس (۱۷۸۰)

حیوان (خرگوش یا خوکچه هندی) را در ظرفی مسدود وارد می‌کنند و ظرف را در یخ می‌گذارند حرارت تشعشع شده یخ را ذوب می‌کند و آب در ظرف پائین جمع و سنجیده می‌شود چون برای ذوب یک گرم یخ ۸۰ کالری باید مقدار حرارت تشعشع جانور را حساب می‌کنند یک طبقهٔ یخ ظرف یخ را می‌پوشاند و مانع می‌شود که حرارت خارج در ذوب کردن یخ مؤثر باشد [۵۴].

۵۴ ـ کتاب اصول فیزیولوژی ـ هانری فردیک ـ ترجمه عبدالله شیبانی