تغذیه در نوجوانان

دوره نوجوانی دوره انتقال از كودكی به جوانی است كه با جهش رشد جسمی‌و بلوغ توام است. بنابراین تغذیه این دوران از نظر رشد اهمیت زیادی دارد. از آنجایی كه یكی از مشكلات عمده تغذیه‌ای …

دوره نوجوانی دوره انتقال از كودكی به جوانی است كه با جهش رشد جسمی‌و بلوغ توام است. بنابراین تغذیه این دوران از نظر رشد اهمیت زیادی دارد. از آنجایی كه یكی از مشكلات عمده تغذیه‌ای در این دوران وجود باورهای غلط غذایی است، لذا اصلاح باورهای غذایی آن‌ها از طریق رسانه‌های گروهی از اهمیت بسزایی برخوردار است. برای دستیابی به جامعه‌ای سالم و خلاق و پویا باید آموزش تغذیه‌ای در همه ابعاد آن صورت گیرد. در موارد فردی باید از طریق مشاوره با متخصصان تغذیه، رژیم‌های غذایی اصلاح شوند و در موارد گروهی توصیه می‌شود كه نوجوانان برای پیشگیری از سوءتغذیه از راهنمای غذایی ذیل كه تمامی گروه‌های غذایی را دارد، در برنامه غذایی روزانه خود استفاده نمایند.

۱ ـ گروه نان و غلات: روزانه ۱۱ـ۹ واحد

یك واحد نان برابر است با ۱ برش نان بربری یا سنگك به اندازه یك كف دست

برابر است با ۴ برش نان لواش به اندازه یك كف دست

یك واحد از برنج و ماكارونی پخته شده برابر است با نصف لیوان

۲ ـ گروه شیر و لبنیات: روزانه ۳ واحد یا بیشتر .

یك واحد از شیر و ماست برابر است با یك لیوان / یك واحد از پنیر برابر است با ۴۵ـ۳۰ گرم / یك واحد از كشك برابر است با یك چهارم لیوان / یك واحد از دوغ برابر است با ۲ لیوان

۳ ـ گروه میوه ها: روزانه ۳ تا ۴ واحد

۱ واحد میوه برابر است با ۱ عدد میوه متوسط / برابر است با یك‌دوم تا سه‌چهارم لیوان آب میوه / برابر است با یك‌چهارم لیوان میوه خشك

۴ ـ گروه سبزی‌ها: روزانه ۴ تا ۵ واحد

یك واحد سبزی برابر است با ۱ لیوان سبزی خام / برابر است با نصف لیوان سبزی پخته / برابر است با یك عدد سیب‌زمینی متوسط

۵ ـ گروه گوشت و جانشین‌های آن: روزانه ۲ تا ۳ واحد

یك واحد گوشت برابر است با ۲ تا ۳ تكه خورشتی (۹۰ـ۶۰ گرم) گوشت قرمز، ماكیان و ماهی پخته شده / ۳۰ گرم گوشت برابر است با یك عدد تخم مرغ یا نصف لیوان حبوبات پخته یا ۲ قاشق غذاخوری از مغزهای پسته و فندق و گردو و ...

مشكلات ناشی از تغذیه ناسالم

۱ ـ كم‌وزنی و لاغری كه بیش‌تر ناشی از تصور غلط نوجوانان از تناسب اندام است و به دنبال آن بعضی اقدام به رژیم سخت و خودسرانه می‌كنند كه سلامت آینده آنان را به خطر می‌اندازد. بویژه در دختران كه دوران مهم بارداری و شیردهی را به دنبال دارند، این مسئله ممكن است باعث قاعدگی نامنظم و یا عدم قاعدگی آنها شود. همچنین در تولید مثل و باروری آنها تداخل كند.

۲ ـ اضافه وزن و چاقی كه اغلب در اثر كمی‌تحرك و فعالیت بدنی، استفاده مداوم از تلویزیون و رایانه و نیز رژیم‌های غلط غذایی و مصرف زیاد تنقلات، نوشابه‌ها و غیره است.

۳ ـ كم‌خونی(لینك به كم‌خونی) ناشی از فقرآهن كه یكی از مشكلات شایع تغذیه‌ای به ویژه در دختران در این سنین است كه بر رشد جسمی‌، ذهنی و سیستم ایمنی آنها اثر سوء ‌دارد. كم‌خونی در این دوران در اثر افزایش نیاز (به دلیل رشد)، استفاده از رژیم‌های غذایی فقر غذایی، آلودگی‌های انگلی و آلودگی‌های محیطی (مانند ذرات ریز سرب معلق در هوا) به وجود می‌آید.

۴ ـ بی‌اشتهایی عصبی یا پرخوری عصبی منجر به سوء تغذیه می‌شود و نیاز به اصلاح رفتار خواهد داشت. در كنار آن مشاوره تغذیه‌ای ضروری است.

ـ آكنه (جوش صورت) كه مشكل ۸۰% نوجوانان است بیشتر تحت تاثیر عوامل هورمونی، استرس، فازهای قاعدگی و ژنتیك رخ می‌دهد. استفاده از مواد غذایی مانند مغزها در بروز آن تاثیر زیادی ندارند. مطالعات نشان داده است كه ارتباطی قوی بین دریافت غذا و بروز آكنه وجود ندارد. اما ارتباط آن با كمبود دریافت مواد مغذی مانند ویتامین ای و روی شناخته شده است.

توصیه‌های تغذیه‌ای

برنامه غذایی نوجوانان باید شامل تركیبی از غذاهای مختلف در گروه‌های اصلی غذایی باشد.

سه وعده اصلی غذایی با تاكید بر مصرف صبحانه و دو میان وعده توصیه می‌شود. در میان وعده‌ها به جای استفاده از مواد غیرمغذی و بعضا كالری‌زا مثل نوشابه‌ها، چیپس، كیك‌ها از مواد غذایی مغذی مانند شیر، نان، پنیر، خشكبار، میوه‌ها و مغزها استفاده شود.

جهت پیشگیری از كم وزنی و لاغری از انجام هر گونه رژیم خودسرانه به شدت خودداری شود و تحت نظر متخصصین تغذیه اقدام شود. جهت پیشگیری از اضافه وزن و چاقی ضمن توصیه به فعالیت های روزانه استفاده از یك رژیم غذایی صحیح و متعادل تحت نظر متخصص تغذیه ضروری است.

برای جلوگیری از كم خونی ناشی از فقر آهن مواد ذیل توصیه می‌شود:

۱ ـ استفاده از مواد غذایی صحیح و همچنین غنی از آهن مثل انواع گوشت‌ها،‌ سبزی‌های سبز برگ و حبوبات.

۲ ـ استفاده از مواد غذایی دارای ویتامین ث انواع سبزی‌های تازه، فلفل سبز، گوجه‌فرنگی كلم، میوه‌های تازه بخصوص پرتقال ، لیمو و سایر مركبات همراه با غذا كه سبب می‌شود آهن بیشتر جذب شود.

۳ ـ عدم استفاده از چای در فاصله ۲ تا ۳ ساعت قبل و بعد از غذا به ویژه غذاهای آهن‌دار.

۴ ـ درمان آلودگی‌های انگلی و محیطی.

۵ ـ از مصرف نوشابه‌های شیرین و گازدار خودداری شود.

۶ ـ مصرف غذاهای آماده و صنعتی محدود شود و بیشتر از غذاهای تازه استفاده گردد.

به نقل از پایگاه اطلاع رسانی پزشكان ایران