رمان محبوب دل ها

می‌خواهیم برای آشتی بیشتر خودمان و شما با دنیای ادبیات به محبوب‌ترین شکل کتاب بپردازیم، شاید این موضوع‌ بهانه‌ای باشد برای برقراری ارتباط بیشتر ما با کتاب.

● رمان چیست؟

در فرهنگ «‌اصطلاحات ادبی»، واژه رمان این‌گونه معرفی شده‌است: «روایت منثور داستانی طولانی که شخصیت‌ها و حضورشان را در سازمان‌بندی مرتبی از وقایع و صحنه‌ها تصویر کند. اثری داستانی که کم‌تر از سی تا چهل هزار کلمه داشته باشد، غالبا به عنوان قصه، داستان کوتاه، داستان بلند و رمان محسوب می‌‌شود. اما «‌رمان» حداکثری برای طول و اندازه واقعی خود ندارد. هر رمان، شرح و نقلی است از زندگی، هر رمان متضمن کشمکش، شخصیت‌ها، عمل، صحنه‌ها، پیرنگ و درون‌مایه است.» کلمه رمان از واژه رمانس در قرون وسطی گرفته شده‌است. رمانس داستان‌های سنتی است که بیشتر شامل ماجراهای تاریخی است که در آن از تاریخ به عنوان زمینه‌ای برای حوادث مهیج و ماجراهای عاشقانه استفاده می‌شد. البته در انگلیسی به جای استفاده از واژه «رمان»‌، واژه نوول را به کار می‌برند. بیشتر کارشناسان ادبی درباره حجم و وسعت رمان می‌گویند که رمان، داستانی است به نثر، با وسعتی معین، که این حد یا وسعت نباید کمتر از پنجاه هزار کلمه باشد.رمان به دلیل داشتن فضاهای متنوع، حوادث به هم پیوسته و مختلف و شخصیت‌های بسیارش،گسترده‌ترین شکل داستان است به همین خاطر بسیاری از منتقدین ادبی رمان را قالبی بسیار نیرومند می‌دانند که می‌تواند تا اعماق دنیای واقعی نفوذ کند و حتی به کسانی که در خط ادبیات نیستند، توصیه می‌کنند بهتر است آن را جدی بگیرند و به آن توجه کنند. رمان تصویری از زندگی است و درست مثل زندگی دارای جلوه‌های متفاوتی است به همین دلیل برای آشنایی با رمان و ورود به دنیایی گسترده‌اش خوب است که از تقسیم‌بندی‌هایی که در این زمینه وجود دارد استفاده کنیم. تقسیم‌بندی رمان‌ها کاری علمی و به قصد شناخت بیشتر آن‌هاست‌. ولی این کار در عمل گاهی از دقت علمی لازم برخوردار نیست چرا که بعد از تقسیم محتوایی‌، شکلی یا شکلی - محتوایی رمان‌ها (‌به دلیل اهمیت خاص جنبه‌ای از آن‌ها)‌، برخی از رمان‌ها هم‌زمان در چند دسته قرار می‌گیرند.

● انواع رمان و ژانرهای آن

دسته‌بندی رمان‌ها به‌طور قطع امکان‌پذیر نمی‌باشد اما بر حسب موضوع و شیوه فنی مانند تکنیک نگارش، آن‌ها را به انواع مختلف دسته‌بندی کرده‌اند که مهم‌ترین آن‌ها را در ادامه می‌خوانید:

▪ رمان تاریخی

رمان تاریخی رمانی است که به بازسازی شخصیت، حوادث، انقلاب‌ها و وقایع زمانی از اعصار مختلف می‌پردازد. نویسنده برای خلق دوباره‌ وقایع و شخصیت‌ها دست به تحقیق می‌زند و اشخاص داستانی غیر واقعی را وارد داستان می‌کند که در نتیجه این نوع رمان‌ها، رنگی از تخیل را نیز با خود دارد. دوره‌ای از تاریخ که یک فرهنگ در حال از بین رفتن و فرهنگی دیگر در حال شکل گرفتن و اوج‌گیری است و با یکدیگر جدال و درگیری دارند زمان وقوع این نوع رمان‌هاست، مثل «داستان دو شهر» اثر «چارلز دیکنز» یا «آشیانه عقاب» نوشته «‌زین العابدین مؤتمن».

▪ رمان سنتی و مرسوم

در داستان‌های عاشقانه و پهلوانی یعنی رمانس منثور، همان‌طور که در منشأش رمانس‌های پهلوانی یا شهسوارانه دیده می‌شود، شخصیت‌های ساده‌ای مطرح‌اند که عمق ندارند و پیچیده نیستند و نویسنده در مورد آنان اغراق می‌کند و آنان را بزرگتر از آن‌چه هستند و بالاتر از واقعیت نشان می‌دهد. در این‌گونه رمان‌ها، قهرمان و نابکار، ارباب و رعیت، بد و خوب به صورت قاطعی از هم جدا می‌شوند. قهرمان از جنس دیگر مردمان نیست و از بافت واقعی اجتماع جداست.

▪ رمان‌های تاریخی واقع‌گرا یا علمی

بسته به نگرش نویسندگان به تاریخ، این نوع رمان را به دو نوع دیگر نیز تقسیم‌بندی می‌کنند: دسته اول رمان‌های واقع‌گرا یا علمی هستند.در این نوع داستان‌ها رمان‌نویس شخصیت و یا خانواده‌ای را به عنوان نماینده‌ای از کل جامعه به نمایش می‌گذارد و آن‌ها را در ارتباط با تحولات تاریخی و اجتماعی مورد تحلیل قرار می‌دهد.

جنگ و صلح / نویسنده: تولستوی

▪ رمان‌های تاریخی ذهنی

در این داستان‌ها از حوادث تاریخی استفاده می‌کنند ولی نویسنده به شیوه‌ای ذهنی آن‌ها را تحلیل می‌کند و به جای دلایل اجتماعی، اقتصادی و سیاسی به مسائلی از قبیل عشق و وطن پرستی می‌پردازد.

سه تفنگدار / نویسنده: الکساندر دوما

بر باد رفته‌ / نویسنده: مارگارت میچل

▪ رمان شخصیت

در این نوع، هدف از رمان ارائه و نمایش شخصیت است و مکان و زمان و دوره‌ تاریخی در مرتبه‌دوم قرار می‌گیرند. مثل رمان داغ ننگ نوشته هاوثورن.

اسپارتاکوس / نویسنده: هاوارد فاست

نویسنده: اعظم عامل‌نیک