۴ پرسش رایج درباره آموزش موسیقی به کودکان

برخی خانواده های امروز به تاثیر مثبت موسیقی بر رشد ذهنی کودک خود اعتقاد دارند و سعی می کنند تا فرزند خود را از همان دوران خردسالی به فراگیری موسیقی تشویق کنند

برخی خانواده‌های امروز به تاثیر مثبت موسیقی بر رشد ذهنی کودک خود اعتقاد دارند و سعی می‌کنند تا فرزند خود را از همان دوران خردسالی به فراگیری موسیقی تشویق کنند...

اما همین خانواده‌ها پرسش‌هایی نیز در مورد آموزش موسیقی به فرزند خود دارند که معمولا این پرسش‌ها، پرسش مشترک تمام خانواده‌هاست.

۱. پرسش رایج خانواده‌ها در آموزش موسیقی به فرزندان این است که چه سنی برای این کار مناسب‌تر است؟

۵ سالگی سنی است که معمولا کودکان می‌توانند نت را فرا بگیرند و نواختن یک ساز را آغاز کنند اما با این حال در سنین پایین‌تر نیز می‌توان موسیقی را در قالب بازی‌های کودکانه و با کمک گرفتن از وسایل کمک‌آموزشی به کودک ارائه کرد که این شیوه در حال حاضر در بسیاری از مراکز پیش‌دبستانی کشور نیز متداول است بنابراین اگر خانواده‌ها تمایل دارند تا فرزند آنها به صورت جدی موسیقی را دنبال کند، بهتر است این کار از حدود سن ۵ سالگی فرزندشان با ارف و موسیقی کودکان انجام دهند.

۲. بهتر است چه سازی را باید برای فرزند خود انتخاب کنیم؟

پس از اتمام دوره ارف والدین می‌توانند با توجه به علاقه کودک و ویژگی‌های شخصیتی و خصوصیات روان‌شناختی او ساز مناسبی را برای آموزش جدی‌تر موسیقی فرزندشان انتخاب کنند. ویژگی‌های شخصیتی در علاقه و پیگیری کودک نقش بسزایی دارد. بررسی‌ها نشان داده که کودکان پر هیجان نسبت به سازهای کوبه‌ای مثل طبل یا درام تمایل بیشتری دارند زیرا به این وسیله می‌توانند هیجان خود را بهتر تخلیه کنند. از سوی دیگر سازهایی مثل پیانو، فلوت و ویولن که خصوصیت آرامش‌بخشی دارند، می‌توانند به ایجاد احساس آرامش در کودکان کمک کنند.

۳. عده‌ای همواره این پرسش را مطرح می‌کنند که با بی‌انگیزگی کودک خود نسبت به تمرین‌های موسیقی چه کنیم؟

مساله‌ای که در مورد آموزش موسیقی به کودکان اهمیت دارد، تمرین کودکان است. کلاس‌های آموزش موسیقی معمولا به صورت یک جلسه یا دو جلسه ۳۰ تا ۴۵ دقیقه‌ای در هفته در آموزشگاه‌ها برگزار می‌شود و کودک باید آموخته‌های خود را در این جلسه‌ها در طول هفته در منزل تمرین کند. در بسیاری از موارد کودک از سوی خانواده‌ها وادار می‌شود که در منزل به تمرین موسیقی بپردازد در حالی که خود کودک در آن لحظه و آن ساعت تمایلی به انجام این کار ندارد. این مساله باعث افت کیفیت کار کودک در زمینه آموزش موسیقی می‌شود و حتی ممکن است به دلزدگی او از آموزش موسیقی بینجامد. وقتی کودک تمایلی به انجام تمرین‌های هفتگی موسیقی خود ندارد، والدین می‌توانند تمرین او را متوقف کنند تا زمانی که او خود با میل و رغبت برای این کار اقدام کند. اگر می‌خواهیم که کودک ما موسیقی را فرا بگیرد در واقع قرار است مهارتی به مهارت‌های فردی کودک بیفزاییم که هریک از این مهارت‌ها می‌تواند اعتمادبه‌نفس کودک ما را افزایش دهد و اگر بخواهیم این آموزش را با اجبار فرا روی کودک قرار دهیم، نه تنها اثر مطلوبی نخواهد داشت حتی ممکن است نتیجه عکس نیز به همراه داشته باشد. هنرها و مهارت‌هایی مانند موسیقی یا نقاشی برای کودک یک ضرورت محسوب نمی‌شوند و میل کودک به فراگیری آنها باید حتما در نظر گرفته شود.

۴. پرسش دیگری که بسیاری از خانواده‌ها مطرح می‌کنند این است که کودکی را که در محیط اطراف و خانواده خود کمتر در حال و هوای موسیقی بوده، چطور می‌توان به این هنر علاقه‌مند کرد؟

حقیقت این است که در برخی از خانواده‌ها زمینه مساعد ژنتیکی برای آموزش موسیقی وجود دارد و طبیعتا این موضوع کار والدین را در آموزش موسیقی به فرزند ساده‌تر می‌کند اما نباید گمان کنیم که کودکان دیگر به هیچ‌وجه استعداد فراگیری موسیقی ندارند بلکه می‌توان این کودکان را نیز با ایجاد انگیزه کافی به موسیقی علاقه‌مند کرد. حضور در کنسرت‌های موسیقی کودکان که از سوی آموزشگاه‌های مختلف موسیقی در طول سال برگزار می‌شود می‌تواند نقش مهمی در این زمینه ایفا کند. وقتی فرزند ما کودکان هم‌سن و سال خود را در حال اجرای موسیقی می‌بیند، به این کار علاقه‌مند می‌شود این توانایی را در خود شوفا کند. همچنین والدین می‌توانند فرزند خود را به صورت آزمایشی در کلاس‌های آموزش ارف در مهدهای کودک شرکت دهند و طی ۵ یا ۶ جلسه اول - و نه فقط با استناد به حضور یک جلسه‌ای- علاقه‌مندی و تمایل او را به آموختن موسیقی بسنجند. به غیر از این موارد، قرار گرفتن کودک در محیطی که نوای موسیقی در آن جریان دارد نیز می‌تواند به علاقه‌مندی او به موسیقی کمک کند. پخش موسیقی‌های دلنشین از سازهای مختلف در خانه می‌تواند کودک را به موسیقی علاقه‌مند کند و او را با این موضوع پیوند دهد.

دکتر کتایون خوشابی

روان‌پزشک کودک و نوجوان و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم‌بهزیستی و توانبخشی

دکتر کتایون خوشابی روان‌پزشک کودکان و نوجوانان پاسخ می‌دهد