حماسه بزرگ حزب الله

برخلاف سایر مقاومت های پیشین, مقاومت اسلامی لبنان از زمان پیدایش تا به امروز با هیچ یک از طرف ها در عملیات علیه اشغالگران مشارکت نکرد که البته این امر نه به دلیل مسائل ایدئولوژیک و عقیدتی, بلکه به سبب نگرانی از رخنه دشمن با توجه به تعدد گرایش ها و جهت گیری های سیاسی و عقیدتی بود, زیرا این تعدد, کنترل و مراقبت را بسیار دشوار می گرداند

مقاومت اسلامی لبنان به عنوان یک تشکیلات نظامی سری برای رویارویی با اشغالگران صهیونیست که در سال ۱۹۸۲ میلادی جنوب این کشور را مورد تاخت و تاز قرار داده و بیروت را اشغال کرده بودند، شکل گرفت و رشد و نمو کرد.

مقاومت دو سال بعد یعنی در اوایل سال ۱۹۸۴ میلادی عملیات مستقل خود را اعلام کرد، اما پیش از آن فعالیتهای خود را در چارچوب جبهه مقاومت لبنان انجام می داد. این جبهه پس از عقب نشینی ارتش صهیونیستی از اغلب مناطق اشغالی در سال ۱۹۸۶ میلادی به مقاومت اسلامی تبدیل شد و با عملیات های خود علیه نظامیان اشغالگر و مزدورانش در جنوب لبنان و بقاع غربی، بدترین و کوبنده ترین ضربات را به دشمن صهیونیستی وارد کرد.

«طلال عتریسی» تحلیلگر لبنانی، عوامل پیروزی حزب الله را به این شرح بیان می کند:

● عوامل موفقیت مقاومت

▪ استقلال عمل و پنهانکاری:

برخلاف سایر مقاومت های پیشین، مقاومت اسلامی لبنان از زمان پیدایش تا به امروز با هیچ یک از طرف ها در عملیات علیه اشغالگران مشارکت نکرد که البته این امر نه به دلیل مسائل ایدئولوژیک و عقیدتی، بلکه به سبب نگرانی از رخنه دشمن با توجه به تعدد گرایش ها و جهت گیری های سیاسی و عقیدتی بود، زیرا این تعدد، کنترل و مراقبت را بسیار دشوار می گرداند؛ امری که در تجربه مقاومت های قبلی به ویژه در فلسطین که به همین سبب ضربات زیادی را متحمل شده و بسیاری از شخصیت های آن ترور شدند، به اثبات رسید.

▪ گستره قاعده مقاومت:

مقاومت اسلامی به سبب اجرای عملیات بدون هماهنگی یا همکاری با سایر گروه ها به سوءاستفاده از مقاومت به عنوان ابزاری جهت اهداف سیاسی خود و همچنین بی توجهی به سایر گروه های مقاومت متهم شد، اما با این حال توانست این اتهامات را پشت سرگذاشته و بدون عدول از چارچوب های خاص تشکیلاتی، امنیتی و نظامی خود باب همکاری با سایر نیروهای غیراسلامی که مایل به جنگ در برابر اشغالگران بودند، بگشاید. از این رو سیدحسن نصرالله دبیرکل جنبش حزب الله لبنان در سوم نوامبر سال ۱۹۹۷ میلادی از تشکیل گروه های لبنانی برای مقاومت در برابر اشغالگران اسرائیلی به عنوان تشکیلاتی جامع و فراگیر برای تمام افراد خبر داد که مایل به شرکت در مقاومت مسلحانه علیه نیروهای اشغالگر در جنوب لبنان هستند.

نصرالله در این باره گفت: این تشکیلات از چارت مقاومت اسلامی که آماده حمایت همه جانبه در تمام زمینه های مورد نیاز گروه ها برای اجرای اقدامات نظامی و امنیتی در مناطق اشغالی لبنان است، جدا باقی خواهد ماند.

این امر نشان داد مقاومت اسلامی نه تنها قصد انحصاری کردن مبارزه با اشغالگران را ندارد، بلکه اهمیت گسترش دامنه مشارکت در نبرد با دشمن در جامعه لبنان را که در آن انواع گروه ها و طوایف سیاسی و مذهبی در کنار یکدیگر زندگی می کنند، دریافته است.

این درک، مهمترین انگیزه تشکیل گروه های لبنانی بود که در طول اشغال، دهها عملیات را علیه اشغالگران صهیونیست و مزدورانشان به مرحله اجرا گذاشتند چرا که اسلامی بودن مقاومت، خود یکی از مهمترین موانع پیوستن لبنانی های غیرمسلمان و احزاب مختلف سیاسی به مقاومت اسلامی برای نبرد با اشغالگران به شمار می رفت.

مقاومت اسلامی در روند مبارزه چهار محور را ترسیم کرده بود:

۱) نبرد با دشمن و آزادسازی وطن

۲) مبارزه با عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی

۳) خنثی کردن تلاش های دشمن برای تثبیت پایه های اشغال و رژیم غاصب اسرائیل به عنوان یک واقعیت شرعی و قانونی در قلب منطقه.

۴) ایجاد یک محور برای اجماع عظیم ملی، میهنی و اسلامی شامل نیروها، رهبران احزاب و مذاهب مختلف و همچنین اعتقادات و جهت گیری های سیاسی، فرهنگی و فکری.

به کارگیری شیوه های پیشرفته رزمی:

مقاومت اسلامی از شیوه های رایج جنگ های چریکی یعنی گروه های کوچک برای شبیخون به گشتی ها و استحکامات دشمن و کار گذاشتن بمب، مین و نصب کمین بر سر راه خطوط مواصلاتی و محل های رفت و آمد این نیروها استفاده کرد، اما علت واقعی موفقیت این شیوه در اصل ارائه تجربه ای متمایز از سایر تجارب امنیتی، تبلیغاتی و سیاسی در لبنان است که می توان آن را اینگونه بیان کرد:

● تعدد و تنوع تاکتیک ها و عملیات ها

مقاومت اسلامی در جریان نبردها و عملیات های خود، تنها از شیوه هایی چون کمین در جاده ها و مناطق کوهپایه ای با گلوله باران پایگاه های دشمن صهیونیستی استفاده نکرد، بلکه به عملیات های گسترده علیه یک یا چند پایگاه در آن واحد دست زد و حتی موفق شد در بسیاری موارد، این پایگاه ها را تا ساعتها به تصرف درآورده یا افراد آن را به اسارت بگیرد.

● افزایش توان اطلاعاتی و جاسوسی:

یکی از موفقیت های مقاومت اسلامی، افزایش توان اطلاعاتی و جاسوسی در زمینه کنترل تحرکات و نقل و انتقال نظامیان اشغالگر و مزدورانشان و وارد کردن تلفات و خسارات عظیم به آنها از طریق نصب کمین یا انفجار بمب و مین در داخل و خارج نوار اشغالی و مرزهای مشترک با رژیم صهیونیستی است که به ایجاد شک و تردید و انواع پرسشها در محافل نظامی و امنیتی رژیم صهیونیستی و تشکیل کمیته های تحقیق درباره میزان رخنه حزب الله در میان نیروهای اسرائیلی و مزدورانشان شد.

این امر به ویژه پس از شکست مفتضحانه کماندوهای ارتش اشغالگر قدس در روستای انصاریه تشدید شد.

در روز ۱۹۹۷.۹.۴ نیروهای مقاومت با نصب کمین بر سر راه یک گروه ۱۵ نفره از کماندوهای ویژه ارتش اشغالگر در روستای انصاریه آنها را تار و مار کردند. مقاومت پس از مدتی در تاریخ ۱۹۹۸.۶.۲۵ اجساد تکه تکه شده این نظامیان را با پیکرهای ۴۰شهید لبنانی که ۳۰نفر از آنها شهدای مقاومت اسلامی بودند، مبادله کرد. این اولین بار در طول تاریخ رژیم صهیونیستی بود که چنین شکستی به تل آویو وارد می شد.

● جنگ روانی و اطلاع رسانی جنگی:

مقاومت برای تاثیرگذاری بر افکار عمومی و نظامی دشمن از تمام شیوه های روانی و معنوی بهره برد و توانست در چارچوب اطلاع رسانی جنگی، تعدادی از نیروهای خود را برای تصویربرداری عملیات ها علیه نیروهای اشغالگر و مزدورانشان آموزش دهد.

در این تصاویر، صحنه های زنده یورش به پایگاه ها و برافراشتن پرچم بر فراز استحکامات و سنگرها ثبت و ضبط می شد. به عنوان مثال پس از عملیات ورود به پایگاه بئرکلاب در روز ۱۹۹۸.۲.۲۷ «ایریز گورشتاین» فرمانده واحد ارتباطات ارتش اشغالگر ادعا کرد که نیروهای مقاومت وارد پایگاه نشده اند، اما مقاومت اسلامی با پخش فیلم ورود رزمندگان به پایگاه و برافراشتن پرچم حزب الله بر فراز آن کذب این سخنان را ثابت کرد.

این امر در جریان عملیات های تصرف پایگاه «الدبشه» به تاریخ ۱۹۹۸.۵.۱۲ و پایگاه حدسه در روز ۱۹۹۸.۷.۲ میلادی نیز به منصه ظهور رسید.

از سوی دیگر مقاومت برای پخش اخبار عملیات ها و پیام های خود به مردم جهان، اینترنت، شبکه تلویزیونی المنار، و رادیو نور را مورد استفاده قرار داد. این اولین بار در تاریخ مقاومت ضداشغال در لبنان بود که از تکنیک های نوین تصویربرداری و اطلاع رسانی استفاده می شد.

● رویارویی با دشمن و آرام سازی فضای داخلی:

مقاومت از زمان پیدایش در سال ۱۹۸۳ تاکنون از هرگونه درگیری با سازمان ها، گروه ها و احزاب سیاسی و نظامی و همچنین با دولت لبنان خودداری ورزیده و تمام تلاش خود را مصروف نبرد علیه دشمن و آرام سازی جبهه داخلی داشته است. بدین سبب و بنابراین استراتژی، حزب الله پس از به شهادت رسیدن تنی چند از تظاهرکنندگان خود بر اثر تیراندازی نیروهای ارتش که در جریان راهپیمایی آرام حزب در مخالفت با پیمان اسلو صورت گرفت، نه تنها از درگیری با ارتش خودداری کرد، بلکه طی سال های اخیر روابط و همکاری خود با این نیرو را به طرز بی سابقه ای گسترش داد تا جایی که این همکاری به کشف شبکه های جاسوسی دشمن و دستگیری و محاکمه عوامل آن در لبنان منجر شد.

کشف و متلاشی شدن این شبکه ها جار و جنجال و انتقادهای زیادی را در محافل مختلف رژیم صهیونیستی به وجود آورد که از آن جمله می توان به سخنان «گدعون عیزرا» از اعضای کنیست و از مسئولان سابق سازمان امنیت داخلی رژیم صهیونیستی (شاباک) اشاره کرد که در گفت وگو با رادیو ارتش اشغالگر اظهار داشت: «باورکردن کشف یک شبکه اسرائیلی در این حجم بسیار دشوار است؛ این امر نشانگر شکست برنامه های ماست.»

این در حالی است که سیدحسن نصرالله دبیرکل حزب الله نیز در جریان مبادله پیکرهای شهدای لبنانی با اجساد نظامیان صهیونیست، خاطرنشان کرد: «افسران و سربازان ارتش لبنان پیکرهای رزمندگان را تشییع می کنند، برایشان سرود شهادت می خوانند و با اسلحه به آنها سلام می کنند، امروز مردم لبنان، دشمن و تمام جهان باید بفهمند خون شهدای ارتش لبنان با خون شهدای مقاومت امتزاج یافته و این همان چیزی است که اسرائیل و آمریکا را خشمگین می سازد و دلشان را به درد می آورد.»

در این مراسم نصرالله با نماینده امیل لحود فرمانده وقت ارتش که در رأس یک هیئت نظامی، بازگشت اسرا و پیکرهای شهدا را تبریک و تهنیت گفت، دیدار کرد. البته در برخی مواقع، درگیری هایی جزئی حادث شد، اما این امر هرگز خللی در اراده و مسیر مقاومت برای ادامه نبرد با دشمن صهیونیستی و مزدورانش وارد نکرد. با بررسی دقیق هرج و مرج و ناآرامی در لبنان و درگیری میان سازمان ها و احزاب لبنانی و فلسطینی قبل و بعد از حمله رژیم تل آویو به لبنان می توان به عمق تلاش حزب الله برای حفظ و ادامه مقاومت و جمع کردن مردم حول یک محور ملی پی برد.

● پاکسازی مزدوران :

مقاومت در سالیان اشغال تلاش گسترده ای را به منظور در هم کوبیدن نهادها، تشکیلات و روحیه مزدوران لحد به عمل آورد و از سال ۱۹۹۸ میلادی عملیات های بسیار موفقی را علیه فرماندهان نظامی و مسئولان امنیتی شبه نظامیان جیره خوار تل آویو به مرحله اجرا گذاشت.

این امر علاوه بر بروز اختلافات شدید میان نهادهای امنیتی و نظامی مزدوران و اقدام آنها در متهم کردن یکدیگر در زمینه اهمال و عدم احساس مسئولیت، منجر به موفقیت عملیات های مقاومت اسلامی و شکست شبه نظامیان موسوم به ارتش جنوب لبنان شد.

از سوی دیگر مقاومت علاوه بر وارد کردن ضربات نظامی، با استفاده از ابزارهای تبلیغاتی، مزدوران را به فرار تشویق کرد و از آنها خواست توبه کرده و خود را به دولت یا مقاومت اسلامی لبنان تسلیم کنند.

تمام این تلاش ها، سبب شد مزدوران لحد در سال ۱۹۹۹ میلادی از منطقه جزین و در سال ۲۰۰۰ از تمام مناطق اشغالی جنوب لبنان خارج شوند.

● استفاده از ابزارهای بسیج عمومی :

مقاومت اسلامی در دوران اشغال دو شیوه بسیج عمومی و برای عملیاتهای نظامی شیوه چریکی را در پیش گرفت، اما پس از عقب نشینی جزئی دشمن از نوار مرزی در سال ۱۹۸۶ میلادی، مقاومت، عملیات های خود را به عملیات های نظامی و بدون بسیج عمومی محدود کرد و به سرعت از طریق تلویزیون المنار، رادیو نور و روزنامه العهد موج تبلیغاتی بسیار عظیمی را در میان افکار عمومی لبنان آغاز کرد و به پخش اخبار عملیات ها، سخنرانی های مسئولان، تاریخ اشغالگری، جنایت های دشمن و هدایت دینی، فرهنگی و سیاسی مردم پرداخت.

بسیج مردمی در خلال سالهای ۱۹۸۲ تا ۱۹۸۶ میلادی عمدتاً مناطق اشغالی جنوب لبنان را شامل می شد و رنگ و بویی دینی و محیطی داشت. از این رو مقاومت بنابر وظیفه خود از فضای بسیج دینی مخالف اشغال که حتی پس از تولد مقاومت اسلامی و اعلام موجودیت آن توسط علما و روحانیون در مساجد و روستاهای مختلف اشاعه داده می شد، نهایت استفاده را برد.

اولین جرقه قیام مردمی علیه اشغالگران در ماه مارس سال ۱۹۸۳ میلادی در پی دستگیری شیخ «راغب حرب» در یکی از روستاهای منطقه اشغالی «جبشیت» زده شد و پس از مدتی به سایر روستاهای مجاور گسترش یافت که در نهایت اشغالگران را وادار کرد تا شیخ را آزاد کنند. گرچه پس از مدتی با ترور ایشان، تظاهرات و ناآرامی اکثر مناطق لبنان را فراگرفت و روحانیون از مردم خواستند با برپایی تظاهرات، آتش زدن لاستیک ماشین و قرار دادن سنگ ورودی روستاها را به روی دشمن ببندند، علما همچنین تحریم کالاهای اسرائیلی از سوی مردم و عدم همکاری و مشارکت آنان در پروژه های صهیونیستی را خواستار شدند که این امر در ۱۷ ماه مه ۱۹۸۴ میلادی یعنی عقد قرارداد میان لبنان و رژیم صهیونیستی یک بار دیگر تکرار شد. در چنین فضای سرشار از یاد و خاطره شهدای اسلام، امام حسین(ع) و روح ایستادگی در برابر ظلم و جور، مردم با سنگ، چوب و هر آنچه در دست داشتند به نیروهای دشمن صهیونیستی حمله کردند و مساجد و حسینیه ها به محل تجمع آنان تبدیل شد تا خاطره مقاومت اهالی جبل عامل در برابر استعمار فرانسه بار دیگر در اذهان زنده شود.

سرانجام پس از گذشت سال ها مزدوران رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۰۰ اراضی اشغالی در جنوب لبنان را تخلیه کرده و این پیروزی در افکار عمومی جهان و منطقه، جایگاه ویژه ای را به خود اختصاص داد.

این تفوق و هژمونی یک جنبش مقاومت در برابر ارتش مجهز اسرائیل نشان داد که منطقه در آینده شاهد بازیگران بالقوه رسمی دیگر نیز خواهد بود که می تواند توسعه طلبی منطقه ای و همچنین زیاده خواهی برخی قدرت ها را در منطقه با چالش روبرو کند. جنبش حزب الله پس از پیروزی در عرصه نظامی با رویکردی جدید خود را به حوزه تصمیم گیری نزدیک کرد و بدون اینکه آرمانهای بنیادین جنبش را در معرض تعاملات سیاسی قرار دهد؛ با مشارکتی معقولانه در عرصه سیاسی لبنان توانست توطئه پس از خروج رژیم صهیونیستی را خنثی کند.