پرتقال های سبد مرکل برای ایران

پس از تشکیل جلسه شورای حکام آژانس انرژی اتمی سازمان ملل و انتشار گزارش اخیر البرادعی اکنون همه چشم ها به برلین و تصمیم صدراعظم آلمان در همراهی با فشارهای آمریکا علیه تهران دوخته شده است

پس از تشکیل جلسه شورای حکام آژانس انرژی اتمی سازمان ملل و انتشار گزارش اخیر البرادعی اکنون همه چشم ها به برلین و تصمیم صدراعظم آلمان در همراهی با فشارهای آمریکا علیه تهران دوخته شده است.

بر اساس گزارش ها واشنگتن هم اکنون در حال پیش بردن سه سناریو در مورد ایران است. سناریوی اول بر اساس طرح ریزی تعرض پایه ریزی شده است. این سناریو هم اکنون به جدیت از سوی دیک چنی، معاون رئیس جمهور آمریکا در حال پیگیری است.

گزارش ها حکایت از این دارند که وی درصدد است تا مدارک مورد نیاز برای انجام تهاجم یک جانبه از سوی آمریکا را تکمیل کرده و آنان را در اختیار جورج بوش قرار دهد.

اما این سناریو نیز اخیرا از سوی فرمانده هان نظامی آمریکا به شدت با مخالف مواجه شده است، زیرا آمریکا نیروی نظامی کافی برای انجام آن را در اختیار ندارد.

از طرفی نظامیان آمریکایی هنوز هیچ تصویر قابل اتکایی – هر چند مبهم – از واکنش احتمالی ایران در مقابل یک تهاجم – حتی با حجم کم – در دست ندارند.

سناریوی دوم تحریم ها در چارچوب سازمان ملل را مورد پیگیری قرار می دهد. در این سناریو گزارش محمد البرادعی، رئیس آژانس بین المللی انرژی اتمی و همچنین خاویر سولانا، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا نقشی کلیدی را دارد، زیرا می تواند در صورت تطابق با نیات آمریکا اهرم های لازم برای همراه ساختن روسیه و چین با دور سوم تحریم ها علیه ایران را در اختیار کاخ سفید قرار دهد.

این سناریو نیز به دلیل گزارش اخیر محمد البرادعی مدیر کل آزانس بین المللی انرژی اتمی ، که چین و روسیه را نسبت به اعمال تحریم های جدید علیه ایران بی میل تر کرده است، چشم انداز مثبتی را برای واشنگتن ترسیم نکرده است.

سناریوی سوم پیگیری تحریم هایی خارج از چارچوب سازمان ملل و با همکاری هم پیمانان کلیدی آمریکا در اروپا است.

به نظر می رسد آمریکا به این سناریو بیش از سایرین دلبسته و امیدوار است که بتواند آن را به نتیجه برساند. دیدارهای دو هفته پیش جورج بوش با سران کشورهای فرانسه و آلمان در همین راستا قابل ارزیابی هستند.

واشنگتن تاکنون توانسته است فرانسه را با خود همراه کرده و این کشور را مجاب سازد تا تلاش هایی را برای ترغیب سایر کشورهای اروپایی در راستای حمایت از تحریم های جدید آمریکا آغاز کند. انگلیس نیز که در زمره هم پیمانان سنتی واشنگتن به حساب می آید، در این تلاش ها فرانسه را یاری خواهد کرد.

بنابراین آمریکایی ها تاکنون توانسته اند حمایت کشورهای مهم اروپایی را با تحریم های خارج از چارچوب سازمان ملل علیه ایران تضمین کنند، به غیر از یک کشور: آلمان در میان کشورهای اروپایی، آلمان از وزن قابل توجهی برخوردار است. اول به دلیل تاثیری است که این کشور طی سالیان اخیر در هدایت جریان های سیاسی این قاره ایفا کرده است.

این کشور از نظر اقتصادی نفوذ زیادی روی کشورها داشته و قادر است در صورت موافقت با تحریم های چند جانبه آمریکا، بسیاری از اروپائیان را با خود همراه سازد.

همچنین این کشور دومین شریک اقتصادی ایران محسوب می شود و صادرات ۵ میلیاردی دلاری محصولات اساسی آلمان که به ایران صادر می شود، می تواند ضربه مهلکی به اقتصاد و صنعت ایران وارد کند.

اما سوال این است که آیا آلمان راضی خواهد شد که از این منافع اقتصادی گذشته و با سیاست های واشنگتن علیه ایران همراهی کند. سوالی که اکنون ذهن بسیاری از تصمیم گیران در کاخ سفید را به خود مشغول داشته است.

زیرا سناریوی سوم در حال حاضر عملی ترین راه ممکن برای آمریکا در قبال ایران است و نقشی که آلمانی ها در توفیق آن ایفا خواهند کرد بسیار اساسی است.

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در سفر اخیر خود به آمریکا تلاش کرد تا رئیس جمهور آمریکا را مجاب کند که تحریم های شدید علیه ایران ممکن است که نتایج معکوس به همراه داشته باشند.

مرکل در نظام کمونیستی آلمان شرقی رشد کرده است. کشوری که شاهد حمایت جدی جامعه بین الملل از تحریم های شدید علیه خود بود.

مرکل به بوش گفت که در آن دوران خوب یادش هست که به محض اعمال تحریم ها ناگهان فروش پرتقال ها – به عنوان مثال – متوقف شد. او تاکید کرد که هر نوع تحریمی علیه ایران به سرعت مردم این کشور را تحت فشار خواهد گذاشت.

با این حال مرکل پس از ملاقات با نیکلای ساراکوزی، نخست وزیر فرانسه در برلین به بوش گفت که به مناسبات اقتصادی شرکت های کشورش با ایران نگاه مجددی خواهد انداخت.

ظاهرا حرف های سارکوزی بیش از صحبت های دوستانه بوش روی مرکل تاثیر گذاشته بود. اما این روندی است که شرکت های آلمانی به راحتی حاضر به پذیرش آن نیستند.

نشانه ها حاکی هستند که هنوز برلین تصمیم قطعی درباره اعمال تحریمهای شدیدتر علیه ایران نگرفته است و حکومت آلمان هنوز پاسخ واضحی که با خواسته های آمریکا منطبق باشد، نداده است. به نظر می رسد که آلمان در تلاش است از تصمیمات یکجانبه و هماهنگ با واشنگتن علیه ایران اجتناب کند.

در پس این تردیدهای آلمان، این واقعیت نهفته است که محدودیتهای بیشتر مبادلات تجاری ایران و آلمان وقتی که کشورهای دیگری از جمله روسیه و چین هستند که می توانند جایگاه اقتصادی این کشور را بگیرند، هیچ مفهومی نمی تواند داشته باشد.

بارها در حکومت آلمان موضوع کاهش روابط تجاری با ایران مطرح و بررسی شده است. آلمان سال جاری میلادی در زمینه مبادلات تجاری با ایران توسط مهمترین شریک تجاری ایران یعنی چین به حاشیه رانده شده است.

در سال ۲۰۰۶ هفت درصد صادرات آلمان به ایران بوده است. در هشت ماهه نخست امسال، این میزان حدود ۱۷ درصد کاهش یافته است. این در حالی است که مبادلات تجاری ایران و چین امسال حدود ۸۰ درصد بوده است.

چندی است که محافل حکومتی آلمان درباره مبادلات تجاری آلمان با ایران صحبتها و بحثهای زیادی مطرح است. از جمله اینکه کشورهایی مانند فرانسه، ایتالیا و اسپانیا می توانند از فرصت کاهش مبادلات تجاری ایران و آلمان به نفع خود استفاده کنند و روابط تجاری خود با ایران را گسترده تر کنند.

به همین دلیل در وزارت اقتصاد آلمان این مسیر دنبال می شود که نباید مبادلات تجاری با ایران کاملا قطع شود و بارها گزارش هایی از این وزارتخانه مبنی بر هشدار درباره تاثیرات کاهش روابط تجاری با ایران بر اقتصاد آلمان ارائه شده است.

همین نگرانی ها بود که باعث شد مرکل در سخنرانی اخیرش در آکادمی آمریکا گفت که باید اطمینان خاطر حاصل کند که تجارت با ایران از طریق یک شخص سومی انجام نمی گیرد.

آیا آمریکا قادر است این اطمینان را صدراعظم آلمان بدهد؟ به هر حال هم اکنون توجه بسیاری از محافل خبری و سیاسی به موضع آلمان در تحریم های آمریکایی- اروپایی علیه ایران دوخته شده است.

موضعی که بی شک نتایج رویدادهایی نظیر اجلاس شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی و همچنین گزارش سولانا در شکل دهی آن بسیار موثر خواهند بود.

نویسنده : حسن بنانج