شاه تره

گونه ای است علمی با ساقه های منشعب، افراشته و عموماً به ارتفاع ۴۰-۱۰ سانتی متر، برگ ها دارای بریدگی های ظریف انگشتی، عرض لبه ها در حدود ۵/۰ میلی متر و در وسط شیاردار و خطی است. گل …

گونه ای است علمی با ساقه های منشعب، افراشته و عموماً به ارتفاع ۴۰-۱۰ سانتی متر، برگ ها دارای بریدگی های ظریف انگشتی، عرض لبه ها در حدود ۵/۰ میلی متر و در وسط شیاردار و خطی است. گل آذین های خوشه دارای حدود ۲۰ گل و تقریباً بدون دمگل. برگك ها خطی كشیده و یا واژ سرنیزه ای و نوك تیز است. كاسبرگ ها تقریباً به طول یك میلی متر اكثراً تخم مرغی و دندانه دار است. جام گل به رنگ سفید یا گهگاه گل سرخی ملایم با نوك سبز فام و یا ارغوانی متمایل به سبز، گلبرگ های داخل دارای نوك تیره رنگ و میوه ها به قطر تقریبی ۲ میلی متر است. بخش دارویی این گیاه را اندام هوایی تشكیل می دهد. اندام دارای برگ های پنجه ای مانند و به رنگ سبز است. گل های این گیاه به رنگ ارغوانی و بسیار كوچك است. اندام هوایی این گیاه دارای طعم تلخ، سبز رنگ و بدون بو است. زمان جمع آوری معمولاً یك هفته بعد از شروع گل دهی یعنی فصل بهار است ولی چون زمان گل دهی آن طولانی (از اواسط بهار تا پاییز) است لذا زمان برداشت محصول به تناسب وضع زمین و منطقه بستگی دارد. از مهمترین مواد موثره این گیاه آلكالوئیدهای آن (فومارین، پروتوپین، كریپتو كاوین، اسكولزین و مقدار اندكی از آلكالوئیدهای دیگر) است. از شاه تره به عنوان مدر و صفراآور استفاده می شود و همچنین از آن به صورت موضعی در درمان برخی از بیماری های جلدی استفاده می شود. در طب گذشته برای شاه تره اثرات صفراآور، مدر و ضدخارش قائل بوده اند و همچنین مصرف آن را به عنوان دهان شویه در تسكین التهاب لثه نافع می دانسته اند. دامنه انتشار این گیاه در ایران نسبتاً وسیع و نواحی شمال گرگان، دره سفیدرود، آذربایجان، قصر شیرین، خرم آباد، اهواز، شیراز، بوشهر و... است. بعد از تهیه باید در جای خشك و دور از نور و روشنایی نگهداری شود. شاه تره را به مقدار ۴-۲ گرم به صورت دم كرده روزی سه بار مورد استفاده قرار می دهند.