جمعه, ۱۴ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 3 May, 2024
فرمان مشروطیت كدام است
هر یك از پژوهشگران تاریخ معاصر با استفاده از یك منبع خطی و یا چاپی به زعم خود، فرمان مشروطیت _ یا بهتر بگوییم فرمانی را كه بعدها به فرمان مشروطیت نامبردار شد _ آورده اند. اما جالب است بدانیم كه در بیشتر این فرمان های چاپی واژه ها متفاوتند و پس از یك قرن كسی نمی داند كدام یك از فرمان ها اصالت بیشتری دارد. استاد ایرج افشار دو سال پیش فرمودند: «پس از صد سال نمی دانیم فرمان مشروطیت كدام است؟ تجسسی درباره چاپ شده های فرمان مشروطیت در روزنامه های آن عهد نشده، شما متن های چاپی روزنامه ای را برای اطلاع همگان تجدید چاپ كن تا شاید كمكی باشد برای محققان تاریخ معاصر...» اما من با بررسی روزنامه های آن روزگار متوجه شدم كه متن های مندرج در مطبوعات نیز به دلیل اختلاف های لفظی بر پیچیدگی ماجرا می افزاید. شاهد این مدعا دو نمونه ذیل است. یك نمونه از نشریه های چاپ داخل و دیگری از روزنامه های چاپ خارج. چاپ كرده نشریه ایران با تفاوت هایی به فرمانی كه در همان روزها چاپ ژلاتینی شده شبیه است و متن چاپی مندرج در حبل المتین تا حدودی با فرمانی همخوانی دارد كه در بیشتر كتاب ها آورده اند:
«ایران (چاپ تهران)/سواد فرمان مهرلمعان/جهانمطاع همایونی/جناب اشرف صدراعظم
از آنجا كه حضرت باری تعالی جل شأنه سررشته ترقی و سعادت ممالك محروسه ایران را به كف كفایت ما سپرده و شخص همایون ما را حافظ حقوق قاطبه اهالی ایران و رعایای صدیق خودمان قرار داده لهذا در این موقع كه رای همایون ملوكانه ما بدان تعلق گرفته كه برای رفاهیت و امنیت قاطبه اهالی ایران و تشیید و تایید مبانی دولت اصلاحات مقتضیه به مرور در دوائر دولتی و مملكتی به موقع اجرا گذارده شود چنان مصمم شدیم كه مجلس شورای ملی از منتخبین شاهزادگان و علما و قاجاریه و اعیان و اشراف و ملاكین و تجار و اصناف به انتخاب طبقات مرقومه در دارالخلافه طهران تشكیل و تنظیم شود كه در مهام امور دولتی و مملكتی و مصالح عامه مشاوره و مداقه لازمه را به عمل آورد و به هیئت وزرای دولتخواه ما در اصلاحاتی كه برای سعادت و خوش بختی ایران خواهد شد امانت و كمك لازم را بنماید در كمال امنیت و اطمینان عقاید خود را در خیر دولت و ملت و مصالح عامه و احتیاجات قاطبه اهالی مملكت به توسط شخص اول دولت به عرض برساند كه به صحه مباركه موشح و به موقع اجرا گذارده شود. بدیهی است كه به موجب این دست خط مبارك نظام نامه و ترتیبات این مجلس و اسباب و لوازم تشكیل آن را موافق تصویب و امضای منتخبین از این تاریخ مرتب و مهیا خواهد نمود كه به صحه ملوكانه رسیده و بعون الله تعالی مجلس شورای مرقوم كه نگهبان عدل ما است افتتاح و به اصلاحات لازمه امور مملكت و اجرای قوانین شرع مقدس شروع نماید و نیز مقرر می فرماییم كه سواد دست خط مبارك را اعلان و منتشر نمایید تا قاطبه اهالی از نیات حسنه ما كه تماماً راجع به ترقی دولت و ملت ایران است كماینبغی مطلع و مرفه الحال مشغول دعاگویی باشند. در قصر صاحبقرانیه به تاریخ چهاردهم شهر جمادی الثانیه سنه ۱۳۲۴ هجری سال یازدهم سلطنت ما.»
حبل المتین (چاپ كلكته)/فرمان مهر لمعان همایونی/در خصوص شورای ملی
جناب اشرف صدراعظم از آنجایی كه حضرت باری تعالی جل شأنه سررشته ترقی و سعادت ممالك محروسه ایران را به كف كفایت ما سپرده و شخص همایونی ما را حافظ حقوق قاطبه اهالی ایران و رعایای صدیق خودمان قرار داده لهذا در این موقع كه رای همایونی ملوكانه ما بدان تعلق گرفته برای رفاهیت و آسوده گی قاطبه اهالی ایران و تشیید و تائید مبانی دولت اصلاحات مقتضیه امروز در دوایر دولتی و مملكتی به مواقع اجرا گذارده شود چنان مصمم شدیم كه مجلسی از منتخبین شاهزاده گان و علما و قاجاریه و اعیان و اشراف و ملاكین و تجار و اصناف به انتخاب طبقات مرقومه در دارالخلافه طهران تشكیل و تنظیم شود كه در موارد لازمه در مهام امور دولتی و مملكتی و مصالح عامه مشاوره و مداقه لازمه به عمل آورد و به هیئت وزرای ما در اصلاحاتی كه برای سعادت و خوش بختی ایران خواهد شد اعانت و كمك لازمه را بنماید و در كمال امنیت و اطمینان عقاید خودشان را در خیر دولت و ملت و مصالح عامه و احتیاجات مهمه قاطبه اهالی مملكت به توسط شخص اول دولت به عرض برسانند كه به صحه مباركه موشح و به موقع اجرا گذارده شود. بدیهی است كه به موجب این دستخط مبارك نظامنامه و ترتیبات این مجلس و اسباب و لوازم تشكیل آن را مرتب و مهیا خواهید نمود، كه بعون الله تعالی این مجلس افتتاح و به اصلاحات لازمه شروع شود و نیز مقرر می فرماییم كه سواد دستخط مبارك را اعلان و اعلام نمایید تا قاطبه اهالی از نیات حسنه ما كه تماماً راجع به ترقی دولت و ملت ایران است كما ینبغی مطلع و مرفه الحال مشغول دعاگویی باشند، در قصر صاحبقرانیه تاریخ ۱۴ شهر جمادی الاخری در سال یازدهم سلطنت (این سواد مطابق با اصل دستخط مبارك بندگان اعلیحضرت اقدس همایون شاهنشاهی ارواحنافداه است) (مشیرالدوله)۱
سیدفرید قاسمی
پی نوشت:
۱- حبل المتین، س ،۱۴ ش ،۶ جمعه ۱۷ رجب ۱۳۲۴ ق، ص ۱۷.
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
pameranian.com
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران انتخابات احمد وحیدی حسن روحانی حجاب پاکستان مجلس شورای اسلامی دولت دولت سیزدهم رهبر انقلاب نیکا شاکرمی مجلس
سیل هواشناسی تهران آتش سوزی یسنا شهرداری تهران قوه قضاییه پلیس روز معلم معلم آموزش و پرورش فضای مجازی
قیمت خودرو سهام عدالت قیمت طلا سازمان هواشناسی مالیات طلا بازار خودرو قیمت دلار خودرو حقوق بازنشستگان بانک مرکزی ایران خودرو
مهران غفوریان موسیقی تلویزیون سریال عمو پورنگ ساواک سینمای ایران نمایشگاه کتاب مهران مدیری مسعود اسکویی سینما عفاف و حجاب
رژیم صهیونیستی اسرائیل فلسطین غزه آمریکا جنگ غزه روسیه ترکیه حماس نوار غزه انگلیس اوکراین
استقلال فوتبال پرسپولیس سپاهان علی خطیر باشگاه استقلال لیگ برتر جواد نکونام بازی لیگ برتر ایران تراکتور رئال مادرید
هوش مصنوعی فناوری اپل گوگل ناسا مدیران خودرو تلفن همراه
طب سنتی خواب فشار خون کبد چرب