تغییرات در کوبا

رسانه های غربی, بعد از انتخاب رائول کاسترو به مقام ریاست جمهوری, بشکل خستگی ناپذیری مسئله تغییراتی که در کوبا بوقوع پیوسته است را پیگیری نموده و شادمانه از امکان « آزادی اقتصادی» در این کشور سخن می گویند

رسانه های غربی، بعد از انتخاب رائول کاسترو به مقام ریاست جمهوری، بشکل خستگی ناپذیری مسئله تغییراتی که در کوبا بوقوع پیوسته است را پیگیری نموده و شادمانه از امکان « آزادی اقتصادی» در این کشور سخن می گویند.(۱)

اما، مانند همیشه زمانیکه درباره کوبا صحبت می شود، با واقعیت به صورت سطحی و گمراه کننده برخورد می شود. حالا این درباره وسائل الکتریکی و هتل ها بوده باشد و یا درباره تلفن های همراه و یا مسائل دیگر. محدودیت هایی که تا کنون در این موارد موجود بودند، دلایل و توضیحات منطقی برایشان وجود دارد. در واقع، در شروع سال ۲۰۰۸، کمی قبل از آنکه فیدل کاسترو تصمیم بگیرد که در انتخابات شرکت نکند، یک بحث قوی در این زمینه که سوسیالیسم در کوبا پیشرفت و ترقی داشته ، وجود داشت. این بحث در سطح کل کشور و مردم کوبا مطرح شده بود تا جائیکه ۱/۳ میلیون پیشنهاد از سوی مردم در این زمینه دریافت شد.

● وسائل برقی

رسانه ها با عناوین درشت اعلام کردند که ” کوبائی ها اکنون آزادند که از ابزار الکتریکی و وسائل برقی خانگی استفاده نمایند”، چنانکه گویا قبل از این آنها اجازه نداشتند که از این وسایل استفاده نمایند. (۲) در حالیکه واقعیت غیر از این است. فروش اینگونه وسایل هیچگاه در کوبا ممنوع نبوده است، بجز در مقطعی که تولید انرژی در کوبا به اندازه کافی نبود و برای آنکه برق در دسترس تمامی مردم باشد، از برخی وسائل پرمصرف الکتریکی مانند مکرویو و یا فر و اجاق برقی که میزان بالایی نیروی الکتریکی لازم داشتند، استفاده نمی شد.

در واقع در دوران ویژه ای که از سال ۱۹۹۱ شروع شده بود،[ پس از فروپاشی بلوک شرق] کوبا تنها در جهان و در مقابل بازار جهانی قرار گرفت، و با از دست دادن ۸۰ درصد معاملات خارجی خود، با وضعیت دشواری روبرو شد، و این وضعیت علاوه بر وخیم تر شدن فشارهای بیرحمانه اقتصادی ایالات متحده آمریکا بود که بر کوبا اعمال می شد. در این دوران بسیار دشوار، این جزیره کارائیب با کمبود بزرگ ، بخصوص در زمینه انرژی که خاموشی های طولانی مدت را سبب می شد، مواجه گشته بود. در این دوران مقامات، فروش وسائل الکتریکی که برق زیادی را مصرف می کردند، محدود کردند. آن قوانین کاملا موجه بودند. در واقع، سیستم انرژی که شدیدا بر پایه رایانه استوار بود، در صورتیکه روالی دیگر برای استفاده از آن بکار گرفته می شد، در هم شکسته و فرو می پاشید.

می بایستی ممنون قوه ابتکار کوبائی ها، پشتیبانی مردم کشور از این تلاش ها، و روابط تجاری جدید با کشورهایی چون ونزوئلا و چین بود که اکنون کوبا اقتصادی قوی تر و تحت نظارت و مدیریت شده دارد که مشکل انرژی خود را حل می نماید. ممنون از « انقلاب انرژی » که در سال ۲۰۰۶ پیاده شد، برنامه ای که طی آن لامپ ها و وسائل خانگی برقی مانند تلویزیون، یخچال، پنکه ، خنک کننده ها و سایر لوازم برقی با محصولات مدرن تری که انرژی کمتری استفاده می کنند، عوض شدند و میلیونها کوبائی به تبع این برنامه با قیمت های رایانه ای و بسیار ارزانتر از قیمت بازار، که دولت در اختیار آنها می گذارد، صاحب لوازم خانگی مدرنی شدند.

اکنون با موفقیت در برنامه صرفه جویی انرژی، این امکان پدید آمده که احتیاجات و تقاضاهای مردم کشور یکی یکی جواب داده شود و با وجود لوازم مدرن خانگی، کامپیوتر ، ویدئو و سایر وسائل ، قوانینی که متضمن صرفه جویی بود، حذف شوند. از این طریق، اینک کوبائی ها به مجموعه ای از کالاهای مصرفی وسیعی دست می یابند. بنابراین، محدودیت ها همانگونه که گفته شد، ناشی از یک وضعیت اقتصادی ناشی از کمبود مواد سوختی و انرژی بود. رسانه های غربی هنگامی که اخبار را پوشش می دهند، این زحمت را بخود نمی دهند که چنین واقعیاتی را منعکس نمایند.

این رسانه ها بر این پافشاری می کنند که بسیاری از کوبائی ها بدلیل دستمزدهای ناچیزشان، قادر نیستند که وسائل مورد نیاز را با قیمت های بازار تهیه کنند

اما رسانه ها به این واقعیت توجه ندارند که دغدغه بخش عظیمی از جمعیت جهان که در فقر زندگی می کنند ؛ دسترسی به «دی وی دی» (DVD) و یا «مکروویو» نیست، بلکه مشکل آنها نداشتن سه وعده غذا در روز و دسترسی به بهداشت و آموزش می باشد، دغدغه هایی که اساسا در مردم کوبا وجود ندارد.

بنا به آخرین گزارش فائو (FAO) سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد، در موضوع عدم امنیت غذایی در جهان، ۸۵۴ میلیون نفر بر روی کره زمین دچار سوء تغذیه می باشند که ۹ میلیون از این تعداد در کشورهای صنعتی و توسعه یافته زندگی می کنند.(۳) در قاره آمریکا، در حال حاضر تنها سه کشور به اهداف«اجلاس جهانی غذا ۲۰۱۵ » (۲۰۱۵ World Food Summit ) دست یافته اند: کوبا، گویان و پرو. (۴)

بنا بر گزارش « یونسکو» ، در حال حاضر در جهان، یک نفر از ۵ فرد بزرگسال بیسواد است، بعبارت دیگر ۷۷۴ میلیون نفر از جمعیت جهان و ۷۴ میلیون کودک فاقد آموزش ابتدایی هستند. (۵)

بنا به گزارش «یونیسف»، روزانه ۲۶۰۰۰ کودک زیر ۵ سال در اثر گرسنگی و یا بیماری های علاج پذیر می میرند، بعبارت دیگر سالیانه ۹/۷ میلیون کودک در اثر گرسنگی و بیماری هایی که قابل علاج هستند، می میرند. (۶)

حتی یک نفر کوبایی هم در لیست های فوق قرار ندارد.

اطلاعات در مورد واقعیت اصلی کوبا، موضوعی است که رسانه های چند ملیتی جهان همیشه از آن اجتناب می نمایند ، واقعیاتی که سبب می گردند که سایر کشورهای آمریکای لاتین و جهان سوم که دارای مشکلات عدیده ای هستند، با کوبا مقایسه شوند، چرا که اینگونه واقعیات می توانند بسیار آموزنده باشند و ما را به قیاس کشانند.

● تلفن های همراه

دسترسی به تلفن همراه، به چند دلیل در کوبا رو به افزایش است. (۷) اول بدلیل وضعیت اقتصادی و دوم بدلیل تکنولوژی . استفاده از تلفن همراه از سالهای ۱۹۹۰ در جهان غرب گسترش یافت.

در آن دوره کوبا دارای اولویت های دیگری بغیر از تلفن های همراه برای مردم خود بود. دغدغه ما موادغذایی، حمل و نقل و مسکن بود. مشکل مواد غذایی مدتیست که برطرف شده است. مسئله حمل و نقل نیز بویژه با واردات اتوبوس از چین حل شده است. در رابطه با مسکن، بی شک این مشکل اصلی است که مردم با آن مواجه هستند.

در این مقوله بخصوص ، این تنها مشکل کوبائی ها نیست. این واقعیتی است که در هر شهری از کشورهای جهان اول ، مانند پاریس نیز وجود دارد، تنها با یک اختلاف: در کوبا ، علت مشکل مسکن در رابطه با تحریم اقتصادی ایالات متحده آمریکاست که مانع از آن شده است که سالیانه ۱۰۰۰۰۰ مسکن ساخته شود، در حالیکه پاریسی ها در این موارد تنها با ناهنجاریهای مضحکی مواجه اند. در واقع، بیش از ۱۰۰۰۰۰ خانه و مستغلات متعلق به طبقات مرفه در پاریس خالی از سکنه است، در حالیکه ۱۰۰۰۰۰ خانواده پاریسی در جستجوی سقفی برای خود هستند، علیرغم آن که مورد تقاضا وجود دارد، مقامات هیچ گاه به آن جواب نمی دهند. در کوبا، شهروندان هرگز یک چنین ننگی را نمی پذیرند.(۸)

در فرانسه، بنا به اعلام وزارت مسکن، ۱/۶ میلیون نفر از مردم این کشور در خانه هایی زندگی می کنند که حمام ندارند. بیش از یک میلیون نفر از فرانسوی ها در خانه های پرجمعیت و فشرده زندگی می کنند؛ ۵۵۰۰۰۰ نفر در خانه های موقتی و پانسیونی بسر می برند که در میان آنها ۵۰۰۰۰ کودک وجود دارد. بر اساس همین آمار وزارت مسکن، ۱۴۶۰۰۰ نفر در اتاق های تریلی زندگی می کنند و ۸۶۰۰۰ نفر از مردم هم اساسا سقفی بالای سرشان ندارند و در خیابانها زندگی می کنند.(۹) در حالیکه نزدیک به ۲ میلیون خانه در فرانسه خالی است، که ۱۳۶۵۵۴ از این مجموعه خالی در پاریس واقع است، مضحک آنست که تنها ۳۲۰۰۰ از این خانه ها در پاریس مالیات می پردازند، و ۱۳۶۰۰۰ از صاحبان خانه ها مالیات جهت خالی بودن منازل خود نمی پردازند و مقامات مسئول هم ترجیح می دهند که چشم خود را بر آن ببندند. (۱۰)

درمورد تلفن همراه در کوبا، دومین مانع تکنولوژی بود ، مشکلی که هم اکنون کوبا از نظر دسترسی به اینترنت نیز دارد و واشنگتن مانع از آن می شود که این کشور به کابل های فیبر نوری کمپانی های اینترنتی که از کنار تنگه فلوریدا می گذرند، متصل شود. کوبا تنها یک اتصال ماهواره ای محدود دارد که بسیار گرانقیمت می باشد. بدین جهت است که دسترسی به تلفن های همراه محدودیت داشته است. اکنون با بهبود وضعیت اقتصادی ، گرچه هزینه های آن همچنان ارزان نیست، اما ارائه تلفن های همراه به مردم، از این بابت افزایش یافته است. در عین حال گرچه که تلفن های همراه بصورت گسترده ای در کشورهای غربی مورد استفاده است، اما برای بسیاری از مردم نقاط مختلف کره زمین همچنان یک وسیله لوکس می باشد.

● دسترسی به مهمانسراها و هتل ها

در مورد هتل ها، رسانه ها باز هم از خود غرض ورزی نشان می دهند. تا اول آپریل ۲۰۰۸، آنگونه که رسانه های غربی مدعی بودند، دسترسی به هتل های لوکس ممنوع نبود، بلکه تنها محدودیت وجود داشت. اینجا، توضیح بر اساس جامعه و اقتصاد است. در سالهای ۱۹۹۰ ، بازگشت یک پدیده که بعد از پیروزی انقلاب ۱۹۵۹ ریشه کن شده بود ، دغدغه های بسیاری را برای مقامات کوبائی بوجود آورده بود: مسئله فحشا. جهت رفع مشکل و هدایت و بازگشت آن به مسیر درست، که ناشی از مشکلاتی بود که کوبائی ها در آن دهه با آن مواجه بودند، دولت کوبا تصمیم گرفت که دسترسی مردم به تاسیسات توریستی را محدود نماید. با تلاش مداوم مددکاران اجتماعی و همچنین بهبود وضعیت اقتصادی ، این پدیده اجتماعی، اگر چه ممکنست صد درصد نابود نشده باشد، اما بنحو اساسی از بین رفته است. دومین توضیح در مورد دسترسی به هتل ها مسئله اقتصادی است. در حقیقت، با گسترش صنعت توریسم در سالهای دهه ۱۹۹۰، ظرفیت هتل های کوبا در پذیرش مسافران خارجی و خود کوبائی ها افزایش یافته است. مقامات مسئول کشور ورود مسافران خارجی را پذیرا هستند چرا که پشت آن یک استدلال اقتصادی وجود دارد. از سوی دیگر، بخش کوچکی از کوبائی ها که منابعی فوق العاده دارن[ برای مثال از طریق اقوامشان در خارج وجوهی دریافت می کنند] این امکان را دارند که برای استفاده از هتل وجوهی بپردازند، که این نیز برای اقتصاد کشور مفید است.

رسانه های غربی همچنین بر گرانی این مکان ها برای کوبائیان متوسط تاکید دارند. بنا به گزارش آسوشیتدپرس ، تنها کوبائی های معدودی هستند که قادرند شبی ۱۷۳ دلار، برای هتل چهار ستاره ای چون “Ambos Mundos” در منطقه Old Havana، که یکی از با اعتبار ترین محلات هاوانا است و بیشتر مکانهای توریستی، از جمله مکان هایی که مورد علاقه ارنست همینگوی نیز بوده است، در آن واقع است، بپردازند. (۱۱)

صحیح است. اما ، فراموش می کند که بر این اشاره کند که دسترسی به یک اتاق در یک هتل مشهور، برای انسانهای دیگر در جهان سوم و اقشار وسیعی از شهروندان کشورهای توسعه یافته نیز بسیار تجملی و لوکس است. برای مقایسه، چه تعداد فرانسوی قادرند شبی ۷۳۰ یورو [۱,۱۶۴/۴۷ USD, ۴-۲۴-۰۸] ( ارزانترین اتاق) در هتل ریتس Ritz ( پنج ستاره) در پاریس بپردازند؟ (۱۲)

● آزادسازی اقتصادی؟

آیا اینگونه اصلاحات ، اقتصاد کوبا را به آزادسازی معینی رهنمون خواهد شد؟ (۱۳)

اشتباه خواهد بود اگر چنین تصور شود. لازم بیادآوری است که قبلا، در سالهای دهه ۱۹۸۰ [دورانیکه اردوگاه شرق با کوبا مبادله کالا داشت ] کوبا بوفور به کالاهای مصرفی دسترسی داشت. در نتیجه ، این اقدامات تنها برای برداشتن برخی محدودیت هاست که دیگر دلیلی بر موجودیتشان وجود ندارد، از آن جمله که دولت تصمیم می گیرد یک زمین بلااستفاده را به گروه کوچکی از تولیدکنندگان کشاورزی با این هدف که تولیدات کشاورزی افزایش بیابد، اجاره دهد. (۱۴)

تغییرات واقعی در سال ۱۹۵۹ در کوبا بوقوع پیوست و این جزیره از آن زمان راه خود را در تحول و ارتقاء مداوم یافته است. انتقاد همواره وجود دارد ، کافیست برای خواندن آنها به مطبوعات کشور مراجعه شود تا متقاعد شوید، بویژه روزنامه های Juventud Rebelde و Trabajadores که لحن آنها تند و گزنده و بدون سازش است. بحث و گفتگوهای سیاسی غیرقابل انکاری میان رهبران عالیرتبه کشور وجود دارد. دختر رائول کاسترو، ماریلا کاسترو که متخصص امور جنسی sexologist است و از حقوق اقلیت همجنس بازان دفاع می کند، مدافع ” سوسیالیسمی با محدودیت های کمتر” است. (۱۵)

اما رسانه های بین المللی متوجه این حقایق نمی شوند. برعکس آنچه که واشنگتن و اتحادیه اروپا و رسانه های بین المللی انتظار- و امید – داشتند ، کوبائی ها به ” اقتصاد بازار آزاد” بازگشت نمی کنند، و برعکس، تلاش های خود را برای ساختن یک سوسیالیسم مدرن و خردمندانه ادامه خواهند داد.

نوشته: Salim Lamrani

برگردان المیرا مرادی

زی نت

گرفته از دنیای ما

پانویس ها:

(۱) Will Weissert, «Raul’s Reforms May Strengthen Communism», The Associated Press, April ۲, ۲۰۰۸.

(۲) Will Weissert, «Castro Reforms: Dvd’s, Farms for Cubans», The Associated Press, April ۲, ۲۰۰۸.

(۳) Organisation des Nations unies pour l’alimentation et l’agriculture, L’état de l’insécurité alimentaire dans le monde ۲۰۰۶ (Rome : FAO, ۲۰۰۶), p. ۸.

(۴) Ibid., p. ۱۷.

(۵) Institut de statistique de l’UNESCO, «Alphabétisme», April ۹, ۲۰۰۷. http://www.uis.unesco.org/ev.php?URL_ID=۶۴۰۱&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=۲۰۱ (website consulted on April ۱۵, ۲۰۰۸).

(۶) UNICEF, La situation des enfants dans le monde ۲۰۰۸. La survie de l’enfant (New York, December ۲۰۰۷), p. ۱.

(۷) The Associated Press, «Cuban Restrictions Eased By Raul Castro», April ۲, ۲۰۰۸ ; Will Weissert, «Cubanos hacen largas filas para comprar celulares», The Associated Press/El Nuevo Herald, April, ۱۵ ۲۰۰۸.

(۸) Droit au Logement, «Le logement en chiffres: exclusions et inégalités», ۲۰۰۲/ http://www.globenet.org/dal/index.php۳?page=SOMMSITUCHIF (website consulted on April ۱۵, ۲۰۰۸).

(۹) Ministère du Logement, de l’Equipement et des Transports, Questionnaire de la Commission de la Production et des Echanges. Projet de LFI pour ۲۰۰۱ & INSEE, enquête ۲۰۰۱ sur la population «fréquentant les services d’hébergement et les distributions de repas chauds», in Droit au Logement, op. cit.

(۱۰) Droit au Logement, op. cit.

(۱۱) Will Weissert, «Thanks Raul: Cubans Can Stay in Hotels», The Associated Press, April, ۱st ۲۰۰۸.

(۱۲) Hôtel Ritz Paris, «Tarifs». http://www.ritzparis.com/jump_to.asp?id_target=۱۲۵۰&id_lang=۱ (sitio consultado el ۱۵ de abril de ۲۰۰۸).

(۱۳) Reuters, «Les téléphones portables désormais autorisés à Cuba», April ۱۴, ۲۰۰۸.

(۱۴) The Associated Press, «Cuba Lends private Farmers Unused Land», April ۱st, ۲۰۰۸; Andrea Rodriguez & Will Weissert, «Communist Cuban Solution: Private Farms», The Associated Press, April ۵, ۲۰۰۸.

(۱۵) Alessandra Coppola, «Socialismo, ma con meno proibizioni», Corriere della Sera, March ۲۷, ۲۰۰۸.

Salim Lamrani is a professor, writer and journalist specializing in Cuba-United States relations. He has published the following titles: Washington contre Cuba (Pantin: Le Temps des Cerises, ۲۰۰۵), Cuba face à l’Empire (Genève: Timeli, ۲۰۰۶) and Fidel Castro, Cuba et les Etats-Unis (Pantin: Le Temps des Cerises, ۲۰۰۶). He has just published Double Morale. Cuba, l’Union européenne et les droits de l’homme (Paris: Editions Estrella, ۲۰۰۸).

Contact: [e-mail]

Translated to English by Dana Lubow, ۴-۲۴-۰۸