یکشنبه, ۳۰ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 19 May, 2024
ابو عبدالله محمّد بن موسی خوارزمی
ابو عبدالله محمّد بن موسی خوارزمی (قرون دوم و سوم هجری) بزرگترین عالم عصر خود در ریاضی، جغرافی، نجوم و تاریخ بوده است. او در بیتالحكمه كار میكرد. یكی از مهمترین پیشرفتها با كارهی خوارزمی شروع شد. این پیشرفت، شروع جبر نام دارد و حركتی انقلابی بود در دور شدن از مفهوم یونانی ریاضی كه اساساً هندسی بود.
مهمترین كتاب خوارزمی كتاب حساب الجبر و المقابله است. كلمهیAlgebra از نام این كتاب گرفته شده است. البتّه فقط قسمت اوّل ین كتاب به آنچه جبر مینامیم ارتباط دارد. بید بدانیم كه به شكلی كاربردی و بری حلّ مسائل روزمرهی قلمرو اسلام نوشته شده است. خوارزمی درا ین كتاب ابتدا اعداد طبیعی را معرّفی میكند و سپس به حلّ معادلات میپردازد. او معادلات خطّی و معادلات مربّعی را بررسی میكند. خوارزمی از نماد استفاده نمیكند و مسائل را با كلمات بیان میكند. او معادلات را در شش دسته ردهبندی میكند.این ردهبندی با اجری جبر و مقابله انجام میشود؛ جبر یعنی جابجیی جملات بری مثبت بودن همهی ضریب، و مقابله یعنی حذف جملات متناظر در دوطرف تساوی. رده بندی خوارزمی به ین صورت بود:
۱) مربّعها مساوی ریشهها
۲) مربّعها مساوی اعداد.
۳) ریشهها مساوی اعداد.
۴) جمع ریشهها و مربّعها مساوی اعداد؛ مثلاً
۵) جمع مربّعها و اعداد مساوی ریشهها؛ مثلاً
۶) جمع ریشهها و اعداد مساوی مربّعها؛ مثلاً ، و ریشه یعنی . سپس خوارزمی راه حلّ هریك از شش رده را بیان میكند. او هم از روش هندسی و هم از روش جبری استفاده میكند. او روش جبری خود را چنین بیان میكند:
مربّعی و ده ریشه برابر سیونه واحد اند. پس مسأله در ین نوع معادله ینگونه است: چه مربّعی است كه وقتی با ده ریشهاش جمع شود مجموع سیونه را میدهد؟ روش حلّ ین نوع معادله ین است كه نصف ریشههی مذكور را بگیرید، در ین مسأله پنج، كه وقتی در خودش ضرب شود بیستوپنج میشود، وقتی كه وقتی با سیونه جمع شود شصتوچهار را میدهد. ریشهی شصتوچهار را میگیریم كه هشت است، و نصف ریشهها را از آن منها میكنیم، كه سه میشود. پس ریشه عدد سه است و مربّع عدد ۹.
خوارزمی رسالهای هم در زمینهی شمار هندی-عربی نوشت، متن عربی گم شدهاست ولی ترجمهی از ین كتاب به لاتین به نام Algoritmi de numero Indorum (به معنی الخوارزمی در باب روش حساب هندی) باعث برخاستن كلمهی الگوریتم شد. البتّه ین ترجمه دقیقاً با متن كتاب خوارزمی انطباق ندارد. بسیاری از ترجمههی ین كتاب با عبارت dixit Algorismi ("الخوارزمی چنین میگوید") آغاز شدند، كه به در قرون وسطی استفادهی كلمهی الگوریسم بری اشاره به حساب با ارقام هندی را سبب شد. كلمهی امروزی الگوریتم از ین واژه مشتق شده است.
منابع:
http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Mathematicians/Al-Khwarizmi.html
http://www.maa.org/devlin/devlin_۰۷۰۸_۰۲.html
دائرهٔالمعارف فارسی
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران سید ابراهیم رئیسی سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهور رئیسی مجلس شورای اسلامی ابراهیم رئیسی مجلس دولت سیزدهم دولت رسانه بالگرد
سیل هواشناسی تهران مشهد سیلاب آموزش و پرورش سیل مشهد سلامت بارش باران خراسان رضوی سازمان هواشناسی پلیس
قیمت دلار خودرو یارانه دلار حقوق بازنشستگان بازار خودرو قیمت خودرو ایران خودرو قیمت طلا مالیات بورس مسکن
سینمای ایران نمایشگاه کتاب سینما لیلا حاتمی جشنواره کن زری خوشکام علی حاتمی کتاب تلویزیون نمایشگاه کتاب تهران سریال دفاع مقدس
قرآن ایلان ماسک
رژیم صهیونیستی غزه اسرائیل فلسطین جنگ غزه روسیه آمریکا حماس چین اوکراین نوار غزه ترکیه
فوتبال پرسپولیس استقلال لیگ برتر فدراسیون فوتبال بازی تراکتور باشگاه پرسپولیس مهدی تاج بارسلونا لیگ برتر انگلیس اشکان دژاگه
هوش مصنوعی هواپیما گوگل آیفون سامسونگ ناسا موبایل اپل مغز انسان اینترنت اینستاگرام ربات
سازمان غذا و دارو استرس آلزایمر تجهیزات پزشکی رژیم غذایی پزشک کاهش وزن سلامت روان مسواک ویتامین