توماس مان، مبارز آشتی‌ناپذیر نازیسم

توماس مان، نویسنده و روشنفکر آلمانی ۶ ژوئن ۱۸۷۵ در شمال آلمان متولد شد و ۱۲ آگوست سال ۱۹۵۵ در اثر عارضه قلبی پس از یک دوره بیماری، در بیمارستان ایالتی «زوریخ » چشم از جهان فرو بست. …

توماس مان، نویسنده و روشنفکر آلمانی ۶ ژوئن ۱۸۷۵ در شمال آلمان متولد شد و ۱۲ آگوست سال ۱۹۵۵ در اثر عارضه قلبی پس از یک دوره بیماری، در بیمارستان ایالتی «زوریخ » چشم از جهان فرو بست. پدرش بازرگان غلات بود که بعدها به مقام سناتوری شهر آزاد لوبک رسید. توماس تحصیلات متوسطه خود را در همین شهر انجام داد تا بالاخره در سال ۱۸۹۴ دوره دوم دبیرستان را به پایان رساند، اما هرگز شاگرد ممتاز نبود.پس از مدتی در یک شرکت بیمه در شهر مونیخ مشغول به کار شد و در ساعات فراغت نیز گاهی قلم به دست می‌گرفت و داستان‌هایی می‌نوشت تا اینکه اولین اثر او به نام «افتاده‌ها» در مجله ادبی «کزلد شانت» به چاپ رسید و با انتشار این داستان سبک وی مشخص شد. مان در سال ۱۸۹۵ کتاب «فریدمن کوچک» را منتشر ساخت. در سال ۱۸۹۷ مدتی همراه برادرش،‌هانریش، به رم رفت و درهمان سال نگارش کتاب «برودن بروکس» را شروع کرد.این کتاب که در حقیقت زندگی خانوادگی خود نویسنده است، سرگذشت خانواده‌ای بورژواست که به تدریج دچار انحطاط و تباهی می‌شود. شیوه نگارش این اثر با توصیف زیبایی که از شهرهای شمالی آلمان و آداب و رسوم مردم آن دارد؛ بسیار با ارزش است. این کتاب در سال ۱۹۰۱ منتشر و موجب شهرت توماس شد. سپس وی در سال ۱۹۰۳ «تونیو کروگر» و «تریستان» را منتشر کرد.

دوران اوج کار نویسندگی توماس مان، مقارن با سلطنت گیوم دوم و بسط اقتصادی و سیاسی آلمان بود. در این زمان نویسنده بزرگ به سیاست و مسائل سیاسی بی‌اعتنا بود. در آثارش استحکام شکل و قدرت بیان به خوبی آشکار است و توصیف و واقعیت‌گرایی با مطالعات عمیق روانشناسی به طرزی عالمانه و دقیق بیان شده است ولی از سال ۱۹۱۲ که مقدمات جنگ جهانی اول تدارک دیده می‌شد، توماس مان نیز مبتنی بر شرایط زمان درگیر کار سیاسی شد و به نگارش شاهکار خود به نام «کوه جادو» پرداخت که ۱۲ سال بعد انتشار یافت و در سال ۱۹۲۹ جایزه ادبی نوبل را از آن خود کرد. سال ۱۹۱۳ کتاب «مرگ در ونیز» و در سال ۱۹۲۴ «کوهستان سحرآمیز» را منتشر کرد. آثار دیگری که وی در این دوران نوشته است عبارتند از: «فردریک و اتحاد کبیر»، «تفکرات مرد غیر سیاسی» و یک اثر تحقیقی به نام «تولستوی و گوته». بر اثر تحولات عمیقی که با وقوع جنگ در اندیشه توماس پیدا شد، کتاب معروف «تلاش‌ها» را نوشت. سال ۱۹۲۵ آغاز دوره درخشان تفکر او بود. در این دوران که نهضت ناسیونالیستی آلمان در حزب نازی مسخ می‌شد، تفکر او به جنبه‌های فلسفی گرایید و در سال ۱۹۲۶ به پاریس مسافرت و کتاب «رنج‌ها و عظمت ریچارد واگنر» را به نگارش در آورد. سپس در سال ۱۹۳۰ کتاب «ماریو و جادوگر» و در سال ۱۹۳۳ «یوسف و برادرانش» را منتشر کرد.

۱۹۳۳، سال گسترش «نازیسم» و قدرت حزب نازی بود و حکومت به دست این حزب سیاسی افتاد. مان مردانه به مبارزه با عملیات وحشیانه و غیر انسانی هیتلر و همکارانش برخاست، به دستور کمیته مرکزی حزب نازی کتاب‌های توماس مان تحریم شد و نسخه‌های موجود آن جمع‌آوری و سوزانیده شد و حتی نزدیکان وی که در آلمان بودند، دستگیر شده و مورد شکنجه قرار گرفتند. در این هنگام وی از سوئیس به چکسلواکی رفت و تابعیت آن کشور را پذیرفت. مقارن حمله هیتلر به خاک چکسلواکی در سال ۱۹۳۸، مان به فرانسه و سپس به انگلستان رفت و چون جنگ جهانی دوم سراسر اروپا را فرا گرفت به آمریکا مهاجرت کرد و چندی بعد تابعیت آمریکا را پذیرفت. توماس مان در عین مبارزه آشتی‌ناپذیر با «هیتلریسم» کتاب «نوکتورن» را در سال ۱۹۳۴، «مبادله نامه‌ها» را در ۱۹۳۷ «آینده دموکراسی» و بیوگرافی «فروید، گوته و واگنر» را در سال ۱۹۳۸ منتشر کرد. مان از سال ۱۹۵۲ در قریه کوچک «ارلنباخ» در نزدیکی شهر زوریخ اقامت گزید و تا آخر عمر خود را همان جا گذرانید.

آثار دیگر توماس مان عبارتند از: آشفتگی زودرنج، یادداشت‌های پاریس، خلاصه زندگی، شوپنهاور، اروپا هشیار باش، فروید و آینده، سرهای عوض شده، اصالت فکر، قانون، اعترافات فلیکس کرول، گوته نماینده بورژوازی، و شارلوت درویمار.