واکنش جهان به پیروزی حماس

به دنبال انتشار خبر رسمی پیروزی قاطع حماس در انتخابات, جامعه بین الملل واکنش های متفاوتی به این واقعه مهم نشان داد و از آن به عنوان یک «زلزله سیاسی» یاد کرد

• واکنش مثبت عنان و کمیته چهارجانبه

کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه از جنبش حماس خواست از خشونت دست بردارد و حتی موجودیت اسرائیل را به رسمیت بشناسد. کمیته چهارجانبه صلح خاورمیانه با انتشار بیانیه ای که وزارت امور خارجه آمریکا آن را منتشر کرد، افزود: اساس تشکیل دو حکومت مستقل منوط به این است که تمام گروه های درگیر در روند دموکراتیک از خشونت و تروریسم دست بردارند و حق موجودیت اسرائیل را به رسمیت بشناسند و سلاح خود را همچنان که در طرح نقشه راه آمده، کنار بگذارند. در این بیانیه همچنین از تمامی طرف های فلسطینی خواسته شده است که به نتایج انتخابات و فرآیند قانون اساسی این کشور احترام گذاشته تا روند صلح در فضایی آرام و امن جریان یابد. این کمیته همچنین به محمود عباس و مردم فلسطین به خاطر برگزاری انتخابات در فضایی آزاد، عادلانه و امن تبریک گفت. کوفی عنان دبیر کل سازمان ملل نیز از روند صلح آمیز برای برگزاری انتخابات فلسطین تقدیر کرد. وی در بیانیه ای اعلام کرد که این انتخابات را گامی در جهت دستیابی به کشور مستقل فلسطینی ارزیابی می کند.

• بوش: فلسطینی ها ناراضی بودند

اما واکنش مقامات آمریکایی نیز به انتخابات فلسطین به گونه ای بود که برخی از کارشناسان آن را به دلیل شوک ناشی از آن، برای واشینگتن غیرمترقبه ارزیابی کردند. جورج بوش رئیس جمهوری آمریکا گفت: واشینگتن تا زمانی که حماس شعار نابودی اسرائیل را کنار نگذارد، با این جنبش مذاکره نخواهدکرد. بوش در کنفرانس مطبوعاتی در کاخ سفید با ابراز امیدواری نسبت به ابقای محمود عباس رئیس تشکیلات خودگردان، خطاب به جنبش حماس گفت: «اگر نابودی اسرائیل جزء برنامه شما باشد، شما طرف های مذاکرات صلح نخواهید بود.» وی افزود: «آمریکا با حزب سیاسی ای که قصد دارد اسرائیل هم پیمان ما را نابود کند، تعامل نخواهد کرد.» بوش با این حال با خودداری از تروریست خواندن جنبش حماس که واشینگتن آن را سازمان تروریستی می داند، تاکید کرد: «آمریکا اکنون باید با اهتمام ویژه موضوع تشکیل دولت آینده فلسطین را بررسی کند.» بوش گفت: «واضح است که مردم فلسطین خواهان پایان یافتن اشغال کشورشان توسط اسرائیلی ها هستند، بوش به مسئله فساد اداری در تشکیلات فلسطین نیز اشاره کرد و گفت: «مردم فلسطین ناراضی و به دنبال بهداشت و آموزش و پرورش برای فرزندان خود هستند.» رئیس جمهور آمریکا ابراز عقیده کرد که به اعتقاد آمریکا حماس هم پیمان خوبی در روند صلح خاورمیانه نیست و نمی تواند شریک صلح باشد. همچنین وزیر امور خارجه آمریکا نیز در واکنش به پیروزی حماس در انتخابات پارلمانی فلسطین تاکید کرد که موضع واشینگتن در مورد حماس تغییر نمی کند. شینهوا گزارش داد که «کاندولیزا رایس» وزیر امور خارجه آمریکا در مجمع جهانی اقتصاد گفت: «نمی توان یک پا در سیاست و پای دیگر در تروریسم داشت.» بنابراین گزارش رایس به «محمود عباس» رهبر حکومت خودگردان و ملت فلسطین به خاطر برگزاری انتخابات صلح آمیز و عادلانه در تمام ابعاد تبریک گفت و افزود: «به نظر می رسد که فلسطینیان راه خود را انتخاب کرده اند اما ما بر این باوریم که مطالبات زندگی صلح آمیز آنها تغییر نکرده است.»

• تعبیر پیروزی شیخ احمد یاسین در عربستان

با اعلام نتایج انتخابات مجلس فلسطین و پیروزی چشمگیر جنبش مقاومت اسلامی «حماس» برخی محافل رسانه ای در عربستان نشانه ای از نگرانی و توصیه از خود بروز دادند. پیروزی حماس در اکثر رسانه های پرشمارگان روز جمعه عربستان بازتاب وسیعی داشت و برخی از این واقعه به عنوان پیروزی «شیخ احمد یاسین» موسس حماس بر اسرائیل نام بردند. با این حال روزنامه «عکاظ» چاپ بندر جده نوشت: برخی از ناظرین امور در عربستان نگران این مسئله هستند که انتخابات برگزار شده و پیروزی حماس موجب تاثیر منفی در داخل فلسطین و به ویژه بر مذاکرات صلح خاورمیانه شود. این روزنامه اضافه کرد: اینک که حماس از طریق صندوق های رای به پیروزی دست یافته، وقت آن فرا رسیده است که به یک حزب سیاسی تبدیل شود. به نوشته عکاظ، رهبران حماس باید با درک درست از شرایط کنونی جهان و منطقه ضمن همکاری با سایر گروه های فلسطینی به سیاست صلح در مقابل زمین جامه عمل بپوشانند.ملک عبدالله دوم پادشاه اردن نیز بر حق مردم فلسطین برای تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی تاکید کرده و اعلام کرد: این امر تنها راه برای دستیابی به صلحی جامع و همچنین پایان دادن به مناقشات در منطقه است. عبدالله پس از نشست با یک هیات از اعضای پارلمان فرانسه گفت: فلسطین و اسرائیل باید به پای میز مذاکرات بازگشته و روند صلح را هر چه سریع تر آغاز کنند. حامد کرزی رئیس جمهور افغانستان در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سوئیس اظهار داشت: اگر مردم فلسطین خواست شان را با رای دادن به حماس اعلام کردند ما باید به آن احترام گذاریم و به حماس فرصت اثبات خودش در دولت فلسطین را بدهیم. پرویز مشرف رئیس جمهور پاکستان نیز با تکرار اظهارات کرزی در این جلسه گفت: واقعیت این است که حماس پیروز شده است. مردم فلسطین آن را انتخاب کرده اند، بنابراین ما باید این واقعیت را بپذیریم. مشرف افزود: اسرائیل نیز باید این واقعیت را بپذیرد. وی ابراز امیدواری کرد که حماس راه رویارویی را کنار گذاشته و به سمت مذاکره با اسرائیل پیش رود. مشرف اظهار داشت: جهان خارج باید بر دولت حماس در فلسطین و اسرائیل به صورت توامان فشار آورد تا با یکدیگر همکاری کنند. کرزی نیز گفت: حماس باید این امر را به رسمیت شمارد که مردم اسرائیل یک ملت هستند همان طور که اسرائیلی ها باید وجود ملت فلسطین را بپذیرند. عمرو موسی نیز گفت: حماس در دولت با حماس در خیابان ها فرق دارد. اگر حماس قرار است دولت تشکیل دهد مسئولیت اداره دولت، مذاکره و دستیابی به صلح را دارد. این موضع با موضع آنها در خیابان های فلسطین متفاوت است. حاجم الحسنی رئیس مجمع ملی عراق نیز اعلام کرد: ورود حماس به این عرصه سیاسی باید در خدمت دموکراسی باشد. فشارهایی بر آنها برای دموکراتیک و میانه رو شدن وجود خواهد داشت یا اینکه از این عرصه سیاسی خارج شوند. الحسنی با اشاره به یاسر عرفات رهبر فقید تشکیلات خودگردان که انگ تروریست بودن بر وی خورده بود اما جایزه صلح نوبل را نیز دریافت کرد، گفت: مردم و احزاب می توانند همان طور که شرایط تغییر می کند تغییر کنند.

• حماس باید سلاح را کنار بگذارد

پیروزی جنبش مقاومت اسلامی «حماس» در انتخابات مجلس قانونگذاری فلسطین و پیامدهای این پیروزی در روزنامه های لبنان نیز بازتاب گسترده ای داشت. روزنامه «السفیر» نوشت: پیروزی حماس، جنبش ملی آزادیبخش فلسطین «فتح» را در وضعیت دشوار قرار داد، اسرائیل را به حالت آماده باش درآورد، آمریکا را دستپاچه و کشورهای عربی را نگران کرد. به نوشته السفیر، پیروزی حماس نقطه عطفی در تاریخ فلسطین و در نزاع اسرائیل با اعراب است و مردم فلسطین پیش از دیگر ملت های عرب تصمیم گرفتند که یک جنبش اسلامی را برای رهبری طرح های ملی خود به جای جنبش فتح انتخاب کنند. این روزنامه لبنانی افزود: شکست جنبش فتح در انتخابات با پیشینه بیش از نیم قرن مبارزه به عنوان یک نظام کوچک عربی موضوعی آسان و ساده برای قاهره و امان و دیگر پایتخت های عربی نخواهد بود. السفیر خاطرنشان کرد که مهمترین نتیجه انتخابات فلسطین این بود که «مسئله فلسطین» به روند و جایگاه طبیعی خود بازگشت. به نوشته السفیر پیام مردم فلسطین در پایتخت های کشورهای عرب بازتاب گسترده ای داشت، آمریکا و اروپا را در وضعیت دشوار قرار داد، آنها را ناگزیر به اعتراف به پیروزی حماس کرد در عین حال اعلام و تاکید کردند که این جنبش باید سلاح خود را کنار بگذارد و اسرائیل را به رسمیت بشناسد. السفیر افزود: این دو شرط آمریکا و اروپا مدت ها است که محتوا و مصداق خود را از دست داده است. روزنامه «البلد» با این عنوان که «پرچم های سبز حماس، فلسطین را سبزپوش کرد» نوشت: پیروزی حماس فلسطینی های ساکن لبنان را نگران و غافلگیر کرد و این پیروزی برای همه جریان ها و گروه های فلسطینی موجود در این کشور قابل انتظار نبود. «ابوعماد الرفاعی» نماینده جنبش جهاد فلسطین در لبنان به البلد گفت: پیروزی حماس در انتخابات پیامدهای منفی خواهد داشت زیرا حماس بدون پاسخ دادن به خواسته های اسرائیل قادر به تشکیل کابینه نخواهد بود. روزنامه «النهار» نوشت: پیروزی حماس در انتخابات مجلس صحنه سیاسی فلسطین را دگرگون کرد، در برابر روند صلح، علامت پرسش قرار داد و معلوم نیست که نوع واکنش «محمود عباس» رئیس حکومت خودگردان فلسطین در برابر تعهدهایش برای رسیدن به صلح بر اساس گفت وگو با اسرائیل چگونه خواهد بود؟ این روزنامه اضافه کرد: کابینه ای که حماس تشکیل خواهد داد توافق ها با اسرائیل را به رسمیت نخواهد شناخت زیرا این جنبش مقاومت را بهترین راه برای بیرون کردن اسرائیل از سرزمین اشغال شده فلسطین می داند. النهار خاطر نشان کرد: پیروزی حماس این جنبش را در برابر تهدیدها و خطرهای جدی قرار می دهد زیرا حماس تجربه حکومت داری ندارد و انتظار پیروزی به این گستردگی را نداشت. به نوشته النهار، «کاندولیزا رایس» وزیر امور خارجه آمریکا با اشاره به این که انتخابات مجلس فلسطین سالم برگزار شد، افزود: پیروزی حماس پیام مهمی برای نسل قدیم جنبش فتح به همراه داشت. این روزنامه افزود: اسرائیل خواستار موضع تند آمریکا و اتحادیه اروپا بر ضدحماس شد و اعلام کرد که با کابینه ای که این جنبش تشکیل دهد گفت وگو نخواهد کرد.

• نشست اضطراری شورای وزیران اروپا

وزیران اتحادیه اروپا قرار است روز دوشنبه برای بحث درباره پیروزی جنبش حماس در انتخابات فلسطین در بروکسل گرد هم بیایند. به گزارش خبرگزاری فرانسه خاویر سولانا مسئول ارشد سیاست خارجی اتحادیه اروپا، با انتشار بیانیه ای اعلا م کرد نتایج انتخابات فلسطین ما را در موقعیت کاملاً جدیدی قرار داد که نیازمند تحلیل در شورای وزیران خارجه اتحادیه اروپا است. سولانا افزود: اتحادیه اروپا دیدگاه ها و چشم اندازهای خود را درباره همکاری با دولت آینده فلسطین با توجه به مباحثات دوشنبه و آخرین تحولات در این باره اعلا م خواهد کرد. سولا نا در بیانیه خود موضع شناخته شده اتحادیه اروپا را درباره شناسایی اسرائیل و حل مناقشه فلسطین و اسرائیل از راه مذاکره که به تشکیل دو کشور بینجامد یادآور شد. در بیانیه سولا نا آمده است کمیته چهار جانبه دوشنبه در لندن و پیش از برگزاری کنفرانس بین المللی لندن، پیروزی حماس را مورد بررسی قرار می دهد. یک نماینده اتریش در اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد که در صورت چشم پوشی حماس از خشونت، این اتحادیه در ارزیابی خود نسبت به این گروه تجدید نظر خواهد کرد. روزنامه «استاندارد» چاپ وین به نقل از وی که نامش فاش نشده افزوده است: در صورت تحقق این اقدام مهم از سوی حماس، ارزشیابی جدیدی درباره این سازمان انجام خواهد گرفت. این اظهار نظر در حالی مطرح می شود که اتریش تا خرداد سال آینده ریاست دوره ای اتحادیه اروپا را بر عهده دارد. «بنیتا فررو والدنر» کمیسر خارجی اتحادیه اروپا نیز گفت: ما تاکید می کنیم که باعث خوشحالی است با هر دولتی تا زمانی که آماده باشد کار خود را با ابزار صلح جویانه انجام دهد کار کنیم. همچنین «ورونیک دو کایزر» رئیس گروه ناظران اتحادیه در این انتخابات گفت: فلسطینی ها درسی را در زمینه دموکراسی به ما آموختند. انتخابات آنها با شرکت چندین حزب و در فضایی کثرت گرا برگزار شد. «امیدوارم فلسطینیان به صلح و دموکراسی که لایق آن هستند، دست یابند.

---