دوشنبه, ۱۷ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 6 May, 2024
مجله ویستا

گل‌مژه چیست؟


گل‌مژه چیست؟

یکی از مراجعات مشترک در درمانگاه‌های چشم و پوست، بروز گل‌مژه در لبه‌های پلک تحتانی یا فوقانی است. گل‌مژه (Stye)‌به صورت یک توده متورم، حساس و دردناک و قرمزرنگ در نزدیکی لبه پلک تظاهر …

یکی از مراجعات مشترک در درمانگاه‌های چشم و پوست، بروز گل‌مژه در لبه‌های پلک تحتانی یا فوقانی است. گل‌مژه (Stye)‌به صورت یک توده متورم، حساس و دردناک و قرمزرنگ در نزدیکی لبه پلک تظاهر می‌کند که بعضی افراد استعداد بیشتری به بروز آن دارند. سن شیوع آن معمولا از دهه دوم است و در سنین بالاتر افراد بیشتری مبتلا می‌شوند. این توده در حقیقت یک آبسه کوچک است که در اثر عفونت یا التهاب ریشه مژه‌ها یا غدد ترشح‌کننده چربی پلک ایجاد می‌شود.

تماس دست آلوده با چشم (بخصوص اگر با ترشحات بینی آلوده شده باشد) و التهاب لبه پلک (بلفاریت) از عوامل مهمی هستند که باعث بروز گل‌مژه می‌شوند و گاهی برگشت نوک مو‌های مژه پلک در پوست می‌تواند موجب بروز آن شود. اما در مواردی خاراندن مداوم پلک و دستکاری‌کردن مستمر می‌تواند در تشدید یا ایجاد بیماری نقش داشته باشد.

علائم و نشانه‌ها

احساس سنگینی و درد پلک.

ایجاد یک توده برجسته قرمزرنگ دردناک در لبه پلک.

سوزش و خارش و اشک‌ریزش.

گاهی خروج ترشحات چرکی از گل‌مژه.

تاری دید:

تاری دید از عوامل معمول گل‌مژه نیست اما اگر گل‌مژه نسبتا بزرگ باشد با فشار روی قرنیه باعث ایجاد آستیگماتیسم و تاری دید می‌شود.

درمان

اکثر گل‌مژه‌ها ظرف چند روز بتدریج بهبود می‌یابد و مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند. در چند روز اول، استفاده از کمپرس گرم باعث تسکین درد می‌شود و ممکن است به سر بازکردن گل‌مژه و تخلیه ترشحات چرکی کمک کند. برای این منظور یک حوله تمیز را با آب جوشیده گرم (نه داغ) مرطوب کنید و برای مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه روی چشم مبتلا قرار دهید. ماساژ ملایم هم به تسکین درد و تخلیه ترشحات کمک می‌کند. ماساژ با کمپرس گرم را می‌توان روزی ۴ ـ ۳ بار انجام داد تا ترشحات تخلیه شود و گل‌مژه بهبود پیدا کند.

هرگز سعی نکنید گل‌مژه را بترکانید یا با فشار تخلیه کنید، این کار می‌تواند باعث گسترش عفونت به بافت‌های مجاور شود. اگر پس از چند روز گل‌مژه بهبود پیدا نکرد حتما به چشم‌پزشک مراجعه کنید که استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی مانند داکسی‌سایکلین یکی از اقدامات درمانی موثر است. ضایعات بزرگ‌تر و مقاوم به درمان‌های خوراکی را می‌توان با یک جراحی ساده تخلیه کرد. تخلیه گل‌مژه با بی‌حسی موضعی با استفاده از قطره بی‌حس‌کننده انجام می‌شود و گل‌مژه از سمت پشت پلک (بخش داخلی پلک) تخلیه می‌شود. در گل‌مژه‌های معمولی استفاده از قطره‌های آنتی‌بیوتیک فایده‌ای ندارد. اما در بچه‌های کوچک یا افرادی که گل‌مژه‌های شدیدا ملتهب دارند ممکن است لازم باشد با نظر چشم‌پزشک، آنتی‌بیوتیک خوراکی برای جلوگیری از گسترش عفونت به بقیه پلک و قسمت‌های مجاور استفاده شود.

پیشگیری

در برخی از افراد گل‌مژه مکررا عود می‌کند. برای پیشگیری از عود گل‌مژه به نکته‌های زیر توجه کنید:

از تماس دست آلوده با چشم جلوگیری کنید.

بهداشت پلک را رعایت کنید. شستشوی منظم پلک‌ها با آب ولرم یا شستشوی لبه پلک با شامپوبچه رقیق‌شده می‌تواند به جلوگیری از عود گل‌مژه کمک کند.

پرهیز از مواد آرایشی بخصوص در افراد حساس باید مورد توجه قرار گیرد. در صورت بروز گل‌مژه‌های مکرر حتما به چشم‌پزشک مراجعه کنید.

دکتر سید ناصر عمادی

متخصص پوست