به به بستنی, اما چقدر و چه نوع

بیشتر بستنی های فله ای, غیربهداشتی و حاوی مواد رنگی و اسانس تقلبی است

این روزها بستنی‌فروش‌ها بیش از هر زمانی مشتری دارند. بستنی قیفی، ویفری، سنتی، میوه‌ای، یخی و... از جمله بستنی‌هایی است که تصور آن هم آدم‌بزرگ‌ها را به وسوسه می‌اندازد، چه رسد به کودکانی که دلشان کوچک است و طاقتشان اندک. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های خوردن بستنی در روزهای گرم تابستان آن است که درون را خنک کرده و حداقل برای ساعتی از خستگی و رخوت فرد می‌کاهد. اما آیا می‌توان بستنی را جایگزین شیر کرد؟ بستنی‌های میوه‌ای، سنتی و قیفی غیرکارخانه‌ای که این روزها توسط برخی مغازه‌داران در سطح شهر عرضه می‌شود در مقایسه با بستنی‌های کارخانه‌ای چه تفاوتی دارد؟ آیا مصرف بستنی‌های خمیری‌شکلی که در لیوان‌های وکیوم‌شده با نی به مصرف می‌رسد توصیه می‌شود؟

● بستنی را جایگزین شیر نکنید

بستنی محصول لبنی منجمدی است که از ترکیب شیر، شکر، خامه، چربی گیاهی، تخم‌مرغ، مواد طعم‌دهنده، رنگ‌های خوراکی و مواد قوام‌دهنده و نگه دارنده تهیه می‌شود. ۳۰ تا ۵۰ درصد بیشتر بستنی‌ها را هوا تشکیل می‌دهد و یک لیوان آن براساس خامه، چربی و شکر به‌کاررفته ۳۰۰ تا ۵۰۰ کالری انرژی دارد و تقریبا یک‌چهارم کالری مورد نیاز روزانه بدن ما را تامین می‌کند. بستنی در مقایسه با شیر بیش از دو تا سه برابر چربی دارد و میزان پروتئین آن کمی بالاتر است و تا حدودی ویتامین‌ها و املاح معدنی موجود در شیر را داراست. اما باید بدانید به دلیل آن‌که شکر، چربی و برخی افزودنی‌ها نظیر کاکائو، قهوه و... در بستنی مانع جذب کلسیم و برخی ریزمغذی‌های آن شده و بسیار چاق‌کننده و افزاینده قند و چربی خون است، به هیچ وجه آن را جایگزین شیر تازه یا فرآورده‌های لبنی کم‌چرب نکنید.

● صرف بستنی قیفی و سنتی فله‌ای ممنوع

بنا به گفته کارشناسان، درصد زیادی از بستنی‌های قیفی، سنتی، میوه‌ای و وارداتی خوش‌آب و رنگی که این روزها به‌صورت فله‌ای و بدون بسته‌بندی در مغازه‌های سطح شهر و کافی‌شاپ‌های بدون مجوز عرضه می‌شود حاوی مواد رنگی غیرمجاز و اسانس‌های تقلبی است که می‌تواند موجب بروز مشکلات کبدی و حساسیت‌های شدید شده و در زنان باردار به تغییرات هورمونی و عصبی غیرطبیعی منجر شود و در کودکان عاملی برای عقب‌افتادگی ذهنی یا بیش‌فعالی باشد.

مهم‌تر آن‌که احتمال غیرپاستوریزه بودن شیر مصرفی و آلودگی آن به انواعی از میکروب‌های بیماری‌زا وجود دارد. همچنین آلودگی‌های ثانویه‌ای که در هنگام عرضه محصول باعث افزایش بار میکروبی آن می‌شود را نباید نادیده گرفت. ظروفی که بستنی‌های سنتی، میوه‌ای یا فالوده‌ها در آن نگهداری می‌شود، بیشتر از جنس آلومینیوم است و جدار آنها پر از خراش‌هایی است که در اثر شست‌وشوی نامناسب، یک منبع آلودگی شیمیایی و میکروبی محسوب می‌شود.

سموم ترشح‌شده از این میکروب‌ها می‌تواند با نشانه‌هایی چون اسهال، استفراغ، دل‌پیچه و سردردهای شدید فرد را مسموم کند. همچنین شست‌وشوی غیرمستمر دستگاه‌های بستنی‌ساز قیفی و باقی ماندن طولانی‌مدت ترکیبات بستنی در این دستگاه‌ها، خود عامل دیگری برای منع مصرف این‌گونه محصولات است. از سوی دیگر، به کار بردن برخی میوه‌های آلوده و کپک‌زده یا مغزهای مانده و آلوده به توکسین در برخی بستنی‌های فله‌ای از دیگر عوامل تهدیدکننده دستگاه گوارش و کبد به شمار می‌آید. بنابراین در هنگام خرید، بستنی‌هایی را که به صورت کارخانه‌ای بسته‌بندی شده‌ و دارای تاریخ مصرف و مجوز بهداشت است انتخاب کنید.

● بستنی وانیلی ساده، بهترین انتخاب

بهترین بستنی برای کودکان خردسال، بستنی‌های بدون مواد رنگی و طعم‌زا مانند بستنی‌های وانیلی ساده کارخانه‌ای است. خوب است بدانید بستنی‌های رنگی صنعتی هم علاوه بر درصدی میوه، حاوی مواد طعم‌دهنده و رنگی است. البته میزان افزودن این مواد به محصول، تحت نظارت و کنترل مسئولان فنی این امر انجام می‌شود. در هر حال از مصرف روزانه و مستمر بستنی‌های رنگی یا یخی بپرهیزید. یخمک‌ها و بستنی‌های یخی نوعی شربت رنگی یخ‌زده بوده و در مقایسه با بستنی‌های لبنی به دلیل نداشتن شیر، هیچ‌گونه ارزش تغذیه‌ای ندارد و مصرف زیاد آن توصیه نمی‌شود.

بستنی در کودکان تب‌دار، سرماخورده و کودکانی که سابقه برونشیت یا گلودرد دارند باید کمتر مصرف شود. کودکانی که زیاد بستنی می‌خورند، غالبا ظاهری پف کرده و چاق دارند و به دلیل آن‌که اشتهایشان به خوردن وعده‌های اصلی غذا کم است، دچار سوء‌تغذیه می‌شوند.

● خطر نان‌بستنی فله‌ای را هم جدی بگیرید

نان ‌بستنی از مخلوط آب، آرد، نمک، درصدی روغن و برخی مواد بهبود‌دهنده تهیه می‌شود. ارزش غذایی آن کمتر از نان مصرفی بوده و اغلب با حرارت غیرمستقیم پخت می‌شود. برای آن‌که این نان حالتی براق و درخشنده به خود گیرد، به آن اکسید تیتانیوم می‌افزایند. این ماده دارای انواع خوراکی و غیرخوراکی (صنعتی) بوده و اغلب وارداتی است. در کارگاه‌هایی که این نان به صورت غیرمجاز برای بستنی‌های قیفی و سنتی پخت می‌شود، از اکسید تیتانیومی استفاده می‌شود که کیفیت و درجه خلوص پایینی دارد و به‌دلیل دارا بودن مواد و فلزات سمی غیرخوراکی و تهدیدکننده سلامت مصرف‌کننده است. از سوی دیگر، به جهت آن‌که این نان‌ها با دست‌های آلوده کارگران تماس مستقیم داشته و اغلب در فضای باز و در مجاورت آلاینده‌های شیمیایی هوا قرار دارد، از آلوده‌ترین خوراکی‌ها به شمار می‌آید.

● بستنی‌های خمیری‌شکل کمتر بخورید

شکر، خامه، شکلات و شیرهای پرچربی که در تهیه بستنی‌های خمیری وکیوم‌شده به کار می‌رود چند برابر بستنی‌های معمولی کالری داشته و انرژی دریافتی را مضاعف می‌کند. مصرف چند قاشق مرباخوری از این نوع محصول برای کودکان کفایت می‌کند.

فاخره بهبهانی