زیر پوست روزه

خشکی لب و خشکی پوست, از مشکلات نسبتا شایع روزه داران در ماه مبارک رمضان است ماه رمضان امسال با فصل گرما مصادف شده و قطعا بسیاری از کسانی که تمایل دارند از برکات معنوی روزه داری بهره مند شوند, نگران تشدید این علامت های پوستی در اثر کم آبی هستند

خشکی لب و خشکی پوست، از مشکلات نسبتا شایع روزه‌داران در ماه مبارک رمضان است. ماه رمضان امسال با فصل گرما مصادف شده و قطعا بسیاری از کسانی که تمایل دارند از برکات معنوی روزه‌داری بهره‌مند شوند، نگران تشدید این علامت‌های پوستی در اثر کم‌آبی هستند...

در این مطلب قصد داریم راه‌حل‌هایی برای بهره‌گیری از رمضان بدون استرس و ناراحتی‌های جسمی‌ رایجی مثل ریزش مو، خشکی پوست یا پوسته‌پوسته شدن ناخن ارائه دهیم و با دکتر محمدعلی نیلفروش‌زاده، متخصص پوست و مو و رییس مرکز تحقیقات پوست و سالک در این‌باره به گفت‌وگو نشسته‌ایم

▪ کم‌آبی می‌تواند روی همه ارگان‌های بدن تاثیر بگذارد اما چطور می‌توان تاثیر آن را به‌خصوص روی پوست کمرنگ‌تر کرد؟

- یک الگوی صحیح تغذیه‌ای می‌تواند موثر باشد. باید برای شاداب ماندن و جلوگیری از خشکی پوست، در وعده‌های سحری و افطاری به اندازه کافی مایعات، مخصوصا آب بنوشید و از نوشیدن مایعات مدر مانند چای غلیظ که باعث از دست رفتن آب بدن می‌شود به شدت پرهیز کنید. به علت محدودیت غذایی و اینکه نظم و حجم غذای دریافتی‌تان در ماه رمضان تغییر می‌کند، باید برای جلوگیری از کم‌شدن آهن، روی و سایر ویتامین‌ها و مواد معدنی که برای رشد مناسب مو و ناخن‌ها لازم و ضروری‌اند، در وعده‌های غذایی سحر و افطار، غذ‌هایی کامل که همه گروه‌های غذایی را در خود داشته باشد، مصرف کنید. مثلا می‌توانید از همین حالا برنامه‌ریزی کنید و غذاهای پرکالری‌تر و کربوهیدارت‌ها و پروتئین‌ها و سبزی‌ها را در وعده سحر و غذاهای سبک‌تر مانند لبنیات، سبزی‌ها و انواع سالادها را در وعده افطار بگنجانید. در ضمن میوه باید در سفره سحر و افطار همیشه وجود داشته باشد. مواد قندی التهاب‌آور مانند زولبیا و بامیه هم باید از سفره حذف شوند.

از آنجا که خانم‌ها بیشتر با مشکل کمبود روی و آهن دست به گریبان هستند، به آنها توصیه می‌کنم با نظر یک پزشک متخصص، مدتی قبل از ماه رمضان، مصرف مکمل‌های گروه B و سایر مکمل‌های مورد نیاز را شروع کنند تا پس از این ماه دچار مشکل ریزش مو یا شکنندگی ناخن‌ها نشوند.

به‌طورکلی اگر محتوای آب پوست طبیعی باشد، نرم، صاف، قابل ارتجاع و درخشان به‌نظر می‌رسد. در حالت طبیعی، حرکت مداوم آب از لایه‌های عمقی پوست به طرف لایه‌های سطحی وجود دارد و در نهایت، این آب از سطح پوست تبخیر می‌شود. اگر پوست به هر علتی، اعم از عوامل داخلی یا خارجی نتواند آب موردنیازش را حفظ کند، خشک می‌شود. از عوامل خارجی می‌توان مواجهه با آب و هوا یا باد گرم را نام برد. از طرف دیگر، شستن بیش از حد پوست باعث از بین رفتن لایه‌های چربی محافظ پوست می‌شود و پوست را خشک می‌کند. مواجهه پوست با بعضی مواد نیز ازجمله عوامل خارجی است که در خشک‌شدن آن موثر هستند.

▪ آیا روزه برای کسانی که اگزما دارند یا پوستشان خیلی خشک است، ضرر دارد؟

- شاید بسیاری از افراد مبتلا به خشکی پوست و اگزما، گمان کنند با روزه گرفتن به دلیل مصرف کم‌آب، دچار تشدید خشکی پوست خواهندشد اما اینطور نیست. اگرچه کم‌آبی بدن جزو علل شایع خشکی پوست است اما این مساله در مورد روزه‌داران صدق نمی‌کند؛ چون در فاصله بین افطار و سحر، به میزان کافی آب و مایعات می‌نوشند و به‌طور معمول، روزه‌داری تاثیر چندانی در تشدید خشکی پوست ندارد. از طرفی، استفاده از مرطوب‌کننده‌ها می‌تواند نقش بسزایی در کاهش اتلاف آب پوست و حفظ شادابی آن داشته باشد.

کار عمده مرطوب‌کننده، حفاظت از رطوبت پوست و دفاع در برابر آسیب‌های محیطی است. معمولا افرادی که پوستشان چرب است، در حالت معمول به مصرف مرطوب‌کننده نیاز ندارند اما در مواجهه با هوای گرم‌وخشک، باد یا هوای سرد شاید به استفاده از مرطوب‌کننده‌ها نیاز داشته باشند. از سوی دیگر، بعضی‌ افراد طی ماه مبارک رمضان به مصرف فراوان مواد غذایی دارای قند زیاد (مانند خرما، زولبیا و بامیه و سایر شیرینی‌ها) روی می‌آورند که این الگوی غذایی در مبتلایان به آکنه می‌تواند به تشدید آکنه منجر شود. به جای این مواد شیرین، بهتر است بیشتر از میوه‌ها و سبزی‌های تازه استفاده شود.

▪ در واقع هیچ مشکل پوستی‌ای که باعث منع روزه‌داری شود، وجود ندارد؟

- متاسفانه در ماه مبارک رمضان یا مدت کوتاهی پس از آن، برخی از بیماران مبتلا به پمفیگوس که از این منع طبی بی‌اطلاع‌اند، با عود ضایعات پوستی به ما مراجعه می‌کنند. مهم‌ترین بیماری پوستی که روزه‌داری برای آن منع طبی دارد، بیماری‌ پمفیگوس است. این بیماری خودایمنی، باعث بروز تاول‌های متعددی روی پوست و مخاط دهان می‌شود و در صورت عدم درمان مناسب می‌تواند تهدیدکننده حیات باشد. عود این بیماری مشکلات دیگری هم به وجود می‌آورد و مصرف داروهای کورتیکواستروییدی (کورتونی) و عوارض آنها باعث افزایش خطر پوکی استخوان، افزایش وزن، افزایش قندخون، افزایش فشارخون و بسیاری مشکلات دیگر می‌شود.

▪ در مورد روزه و خشکی لب چه توصیه‌ای دارید؟‌

- مشکل دیگر روزه‌داران، خشکی لب‌هاست که به‌خصوص در کسانی که تنفس خود را به جای بینی از راه دهان انجام می‌دهند، شایع‌تر است. علت‌های متعددی، علاوه بر کاهش مصرف آب، برای خشکی شدید لب‌ها وجود دارد؛ به‌عنوان مثال، مصرف برخی داروها مثل ایزوترتینویین یا راکوتان. این قبیل افراد نیز بهتر است در ماه رمضان با نظر پزشک خود، میزان مصرف دارویشان را کمی کاهش دهند. به علاوه، چرب کردن مکرر لب‌ها را نیز باید مدنظر قرار داد و برای این منظور می‌توان از وازلین، اوسرین و کِرِم‌های مختلف چرب‌کننده لب استفاده کرد.

▪ توصیه آخر؟

- اگر مشکل پوستی یا ریزش مو دارید و در حال مصرف داروهای خوراکی در فواصل زمانی منظم هستید، توصیه من به شما این است که برای تغییر ساعت‌ مصرف داروهایتان حتما به پزشکتان مراجعه کنید و هرگز خودسرانه میزان و ساعت مصرف دارو را تغییر ندهید زیرا تغییر میزان داروی دریافتی ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری را برای پوست و موی شما داشته باشد.

الهه رضاییان